6. ISBꞌEYBꞌAL EBꞌNAJ JUDÁ MASANTO YET YILAXTO PRESO BꞌEY KONHOBꞌ BABILONIA
(18:1–25:30)
Ok yaꞌ Ezequías reyal yinh Judá
18
Hayet oxebꞌxa habꞌil yok yaꞌ Oseas, iskꞌahol yaꞌ Ela isreyal Israel, yok yaꞌ Ezequías, iskꞌahol yaꞌ Acaz isreyal Judá. 2 Hayet yok yaꞌ Ezequías reyal tuꞌ, 25 (howebꞌ iskawinaj) habꞌil yaꞌ, 29 (bꞌalonhebꞌ iskawinaj) habꞌil xin ok yaꞌ reyal bꞌey Jerusalén. Abi isbꞌi ismiꞌ yaꞌ Ezequías tuꞌ, iskutzꞌin yaꞌ Zacarías ye ix. 3 Haꞌ yaꞌ Ezequías tuꞌ, haꞌ istoholal iswatxꞌe yaꞌ sata Komam Jahawil, hakaꞌtikꞌa sunil tzetaj iswatxꞌe yaꞌ David, yichmam yaꞌ. 4 Yuchkꞌato yaꞌ tzet ayejkanh iswiꞌla wonhan, ismaqꞌnipoho yaꞌ tioxh, istzokꞌnayo yaꞌ yechel tioxh Asera, ismaqꞌnipoho yaꞌ huneꞌ noꞌ labꞌa bronce watxꞌebꞌil yu yaꞌ Moisés, yuto yinh hunteqꞌan tiempo tuꞌ chisnhus anma Israel teꞌ pom tet yechel noꞌ labꞌa tuꞌ, yaniko ebꞌnaj Nehustán isbꞌihoj.
5 Yaꞌ Ezequías tuꞌ, haꞌ Komam Jahawil, isDiosal Israel yako yaꞌ iskawxobꞌal iskꞌul, haꞌ xol sunil ebꞌyaꞌ isreyal Judá oklena yet yalanhtokanoj yebꞌ yet tzujanilxa, machi hunu ebꞌyaꞌ hakaꞌ yaꞌ Ezequías tuꞌ; 6 yuto ok tzujno yaꞌ yinta Komam Jahawil, mach xin ispohilo isbꞌa yaꞌ yinta Komam, wal xin isyije yaꞌ chejbꞌanile yal Komam, tzꞌibꞌnhebꞌilkano yu yaꞌ Moisés. 7 Ayko Komam Jahawil yetbꞌiho yaꞌ rey Ezequías, bꞌajxanhetuꞌwal chito yaꞌ, kꞌul chiꞌeliko tzet chiswatxꞌe yaꞌ. Yinilo isbꞌa yaꞌ yalanh yip naj rey Asiria, matxa xin isyije yaꞌ tzet yal naj. 8 Isqꞌojipaxo yaꞌ yinh ebꞌnaj filisteo, masanta bꞌey konhobꞌ Gaza yebꞌ sunil ismohonal, ichiti bꞌey nha nahat yekanh bꞌay ay ebꞌnaj chitanhen konhobꞌ, masanta bꞌey ej konhobꞌ ayko iskꞌubꞌal.
Aykꞌay konhobꞌ Samaria
9 Haꞌ yinhxa iskanh habꞌil yok yaꞌ Ezequías isreyalo Judá, yet hujebꞌxa habꞌil yok yaꞌ Oseas iskꞌahol yaꞌ Ela isreyalo Israel, isto naj Salmanasar, isreyal Asiria ishoynoyo konhobꞌ Samaria. 10 Oxebꞌxa habꞌil ishoynayo naj konhobꞌ Samaria tuꞌ, tzujan tuꞌ yaykꞌay yu naj yet wajebꞌxa habꞌil yok yaꞌ Ezequías isreyal Judá, yebꞌ yet bꞌalonhebꞌxa habꞌil yok yaꞌ Oseas isreyalo Israel. 11 Yinito naj rey Asiria anma Israel bꞌey konhobꞌ Asiria, yehayo ebꞌnaj bꞌey konhobꞌ Halah, yebꞌ bꞌey konhobꞌ Habor istiꞌ haꞌ Gozán, yebꞌ bꞌey iskonhobꞌ ebꞌnaj medo. 12 Yuto mach yabꞌeto konhobꞌ Israel tzet yal Komam Jahawil, isDiosal, wal xin yintanhekanilto ebꞌnaj istrato Komam tꞌinhbꞌabꞌilkano tet ebꞌnaj. Mach yabꞌepaxto ebꞌnaj sunil tzet yalkano Komam tet yaꞌ Moisés, yaꞌ ischejabꞌ Komam, mach xin isyijepaxo ebꞌnaj tzet yalkano yaꞌ Moisés.
Yako naj Senaquerib howal yinh Judá
13 Hayet 14 (kanhlahonhebꞌxa) habꞌil yok yaꞌ Ezequías reyal, yul naj Senaquerib, isreyal Asiria yanoko howal yinh sunil nimeta konhobꞌal ay bꞌey Judá ayko iskꞌubꞌal, yaykꞌay hunteqꞌan konhobꞌ tuꞌ yu naj. 14 Yuxin yalto yaꞌ Ezequías, isreyal Judá tet naj Senaquerib, isreyal Asiria, bꞌey konhobꞌ Laquis hakaꞌ tiꞌ: «Hanintiꞌan mawako inmulan tawet, ilo ebꞌnaj hasoldado yulajla kokonhobꞌanh, kat inyijenan sunil tzet chawala,» xhito yaꞌ.
Hak tuꞌ yu isqꞌanni naj rey Asiria, tet yaꞌ Ezequías, isreyal Judá 300 talento chꞌen plata,a yok 30 (lahonhebꞌ iskawinaj) talento chꞌen oro, tohlabꞌal. 15 Yuxin yaqꞌ yaꞌ rey Ezequías sunil chꞌen plata ayikto yul Yatut Komam Jahawil yebꞌ sunil qꞌalomal ay yul palacio tet naj rey Asiria. 16 Yinilo yaꞌ Ezequías chꞌen oro ayko yinh ispultahil Yatut Komam Jahawil yebꞌ chꞌen oro ayko yinh ismarcohal pulta tuꞌ, yaqꞌni yaꞌ chꞌen tet naj rey Asiria.
17 Lahwi tuꞌ yanito naj rey Asiria hunbꞌulan ebꞌnaj soldado yanoko howal yinh yaꞌ rey Ezequías, sata ebꞌnaj tuꞌ xin ayko naj yahawil yinh ebꞌnaj soldado, yebꞌ naj yahawil yinh ebꞌnaj eunuco, yebꞌ naj yahawil yinh ebꞌnaj chibꞌatxnikꞌo vino tet naj rey Asiria. Yel ebꞌnaj bꞌey konhobꞌ Laquis, isto ebꞌnaj yanoko howal yinh yaꞌ rey Ezequías bꞌey Jerusalén. Hayet yapni ebꞌnaj iskawilal Jerusalén, iswatxꞌenkanh ebꞌnaj iscampamento bꞌey isbꞌeh ha haꞌ bꞌay aykanh ispilahil haꞌ yibꞌanh bꞌeh chito bꞌay chitxꞌahlax qꞌap qꞌap chichemlaxi. 18 Yinh anhe xin awtelax yaꞌ rey Ezequías. Ischejnito yaꞌ rey tuꞌ naj Eliaquim, iskꞌahol yaꞌ Hilcías, naj chitanhen yatut yaꞌ rey. Ischejlaxpaxto naj Sebna, naj istzꞌibꞌlom yaꞌ rey, yebꞌ naj Joa, iskꞌahol naj Asaf, naj tzꞌibꞌlom yinh tzet chiswatxꞌe yaꞌ rey; haꞌ ebꞌnaj tuꞌ bꞌey chahno ebꞌnaj Asiria. 19 Yalni naj yahawil yinh ebꞌnaj chibꞌatxnikꞌo vino tet naj rey Asiria tet ebꞌnaj:
—Hak tiꞌ chiyute yalni yaꞌ rey Asiria, yaꞌ kaw ay yelapno: “¿Bꞌaytet ayko iskawxobꞌalo iskꞌul yaꞌ rey Ezequías? 20 Cheyala, tato ay mak ayko heyetbꞌihoj yebꞌ ta ay heyip heyaqꞌni howal. ¿Mak xin ayko yipo hekꞌul, yuxin chitxumcha cheyu ta chexqꞌoji winhan? 21 Chiwilan tato haꞌ Egipto cheyako yipo hekꞌul, yajaꞌ Egipto tuꞌ, lahan hakaꞌ hunu teꞌ ah pohnatoj, hayet chonhok tꞌunhno yinh, kat isto ispohilal yul koqꞌabꞌ, hak tuꞌ ye naj faraón, isreyal Egipto yinh mak chikawxi iskꞌul yinh, xhi yaꞌ isreyal Asiria teyet. 22 Ta cheyal wetan hakaꞌ tiꞌ: ‘Haꞌ Komam Jahawil, koDiosal ayko yipo kokꞌulanh,’ ta kexchi. Xaꞌistanhtzelo yaꞌ rey Ezequías bꞌay cheyiyo hebꞌa tet hediosal tuꞌ bꞌey iswiꞌla wonhan, yinipaxilo yaꞌ ismexhahil yet xahanbꞌal bꞌey tuꞌ, yalni yaꞌ tato haꞌ ismexhahil yet xahanbꞌal ay bꞌey Jerusalén, haꞌ tuꞌ chiyiyo isbꞌa anma Judá tet isDiosal. 23 Wal tinanh xin, chiwalan teyet tato chetꞌinhbꞌa hetzotiꞌ yebꞌ wahawilan, yaꞌ isreyal Asiria, chiwaqꞌnihan kabꞌ mil noꞌ cheh teyet, tato chiꞌilcha mak chiꞌahto yibꞌanh noꞌ heyu. 24 ¿Tom chexqꞌoji heyaqꞌni howal yebꞌ soldado ayko yalanh ischejbꞌanil hunu naj yahaw komonnhe ismunil koxolanh, hanhonh Asiria honhtiꞌanh? Wal xin waxanhka chikawxi hekꞌul yinh Egipto yebꞌ yinh iscarruaje yebꞌ yinh ebꞌnaj soldado chiꞌekꞌ yibꞌanh cheh. 25 Yebꞌpaxo hunxa, ¿ham heyalni mach ayoko Komam Jahawil wetbꞌihojan yet chinhulan wanokojan howal teyinh tiꞌ, yu kexintanhtzenilojan? Wal xin haꞌ Komam Jahawil halni wetan: ‘Asiꞌwe bꞌey huneꞌ txꞌotxꞌ tuꞌ kat hetanhtzeniloj,’ xhi Komam wetan,” xhi naj yahaw ebꞌnaj chꞌinikꞌo vino tet naj rey Asiria.
26 Istaqꞌwi naj Eliaquim, iskꞌahol yaꞌ Hilcías yebꞌ naj Sebna, yebꞌ naj Joa tet naj yahawil tuꞌ:
—Chikoqꞌananh tawet tato chachtzotel jetanh yinh arameo, yuto hanhonhtiꞌanh chikotxumanh. Mach chachtzotel yinh yabꞌxubꞌal Judá, yuto lanhan yabꞌen anma ayahto yibꞌanh iskꞌubꞌal konhobꞌ, xhi ebꞌnaj.b
27 Istaqꞌwi naj yahawil ebꞌnaj chꞌanikꞌo vino tet naj rey Asiria:
—Machnhetaj teyet yebꞌ tet hereyal makinischejtijan wahawilan walaꞌan hunteqꞌan tzotiꞌ tiꞌ, wal xin haꞌ hunpaxo tet hunteqꞌan anma ayahto yibꞌanh chꞌen kꞌubꞌ tiꞌ bꞌay chiwalpaxojan, yuto haꞌ ebꞌnaj tuꞌ chislobꞌ istzaꞌ, kat yukꞌno yatxul lahan hakaꞌ cheyubꞌ tuꞌ, xhi naj.
28 Lahwi tuꞌ yah lemna naj yahawil tuꞌ, yalni naj yinh kaw ip yinh yabꞌxubꞌal Judá hakaꞌ tiꞌ: «Abꞌewe tzet chiyal yaꞌ rey Asiria, yaꞌ rey kaw niman yelapnoj. 29 Hak tiꞌ chiyute yalni yaꞌ hakaꞌ tiꞌ: “Machojabꞌ cheyaqꞌ subꞌchaho hebꞌa tet yaꞌ rey Ezequías, yuto mach chu kexiskolnilo yaꞌ yul inqꞌabꞌan. 30 Haꞌ yaꞌ rey Ezequías chiyoche yaꞌ cheyako Komam Jahawil iskawxobꞌalo hekꞌul, chalni yaꞌ teyet: ‘Yinh kaw yeli haꞌ Komam Jahawil, chonhkolni, mach chiꞌaykꞌay konhobꞌ tiꞌ yul isqꞌabꞌ naj rey Asiria,’” xhi yaꞌ. 31 Mach chetxalbꞌa hetxikin yinh tzet chal yaꞌ rey Ezequías yuto hak tiꞌ yalni yaꞌ rey Asiria: “Aweko hebꞌa yul inqꞌabꞌan, haxinwal cheloh sat hetzꞌunubꞌ, teꞌ uva yebꞌ teꞌ higo, kat heyukꞌni ha haꞌ bꞌay ukꞌbꞌal haꞌ watxꞌebꞌil heyu. 32 Lahwi tuꞌ, kat wulan, kat kexwinitojan sat huneꞌ txꞌotxꞌ hakaꞌ hetxꞌotxꞌ tiꞌ, huneꞌ txꞌotxꞌ tuꞌ kaw chaqꞌ sat tzꞌunubꞌ sat txꞌotxꞌ; ay uva, ay trigo, kat hewatxꞌen hepan yebꞌ hevino. Haꞌ sat huneꞌ txꞌotxꞌ tuꞌ aypaxo teꞌ aceite, teꞌ olivo yebꞌ noꞌ kabꞌ; hak tuꞌ xin ay hekawil, mach chexkam yu wahil. Mach xin cheyabꞌeto tzet chiyal yaꞌ rey Ezequías yuto tonhe chiyako yaꞌ leqꞌtiꞌal teyet yet chalni yaꞌ tato chexiskolilo Yahawil Israel, heDiosal. 33 ¿Tom ay hunu isdiosal ej nime konhobꞌ tiꞌ xaꞌiskolilo iskonhobꞌ yul isqꞌabꞌ yaꞌ rey Asiria? 34 ¿Bꞌaytuꞌwal ay yip isdiosal konhobꞌ Hamat, yebꞌ isdiosal konhobꞌ Arfad? ¿Bꞌaytuꞌwal ay yip isdiosal konhobꞌ Sefarvaim, yebꞌ yip konhobꞌ Hena yebꞌ yip isdios Iva? ¿Tom yu iskolnilo hunteqꞌan dios tuꞌ Samaria yul inqꞌabꞌan? 35 ¿Tzet diosal ay xol sunil isdiosal hunteqꞌan konhobꞌ tiꞌ xayu iskolnilo iskonhobꞌ yul inqꞌabꞌan? ¿Chimiskolilo isDiosal ebꞌnaj ah Jerusalén tiꞌ yul inqꞌabꞌan?” xhi yaꞌ rey Asiria,» xhi naj yahawil ebꞌnaj chꞌanikꞌo vino tet naj rey Asiria.
36 Yajaꞌ tonhe yabꞌe konhobꞌ tzet yal naj tuꞌ, matzet xin yala, yuto yal yaꞌ rey Ezequías tato mach chispajtze konhobꞌ tzet chiyal ebꞌnaj Asiria tuꞌ. 37 Lahwi tuꞌ ismeltzo naj Eliaquim, iskꞌahol yaꞌ Hilcías, naj chiꞌilni yatut yaꞌ rey, yebꞌ naj Sebna istzꞌibꞌlom yaꞌ rey, yebꞌ naj Joa iskꞌahol naj Asaf, naj tzꞌibꞌlom yinh tzet iswatxꞌe yaꞌ rey; ismeltzo ebꞌnaj iskꞌatanh yaꞌ rey Ezequías, istzilnilo ebꞌnaj xil isqꞌap, yalni ebꞌnaj tet yaꞌ rey Ezequías sunil tzet yal naj yahawil yinh ebꞌnaj chibꞌatxnikꞌo vino tet naj rey Asiria tuꞌ.