BꞌABꞌEL HUM REYES
1. CHILAHWI YAQꞌNI YAꞌ DAVID YAHAWILAL
(1:1–2:12)
Ok ix Abisag ilwal yinh yaꞌ rey David
1
Hayet kaw ichamxa yaꞌ rey David matxatikꞌa chiqꞌaxnakanh yaꞌ, yuxin kaw pim istxow yaꞌ chiꞌalaxkanh yibꞌanh, yajaꞌ xin matxatikꞌa chiqꞌaxnakanh isnimanil yaꞌ. 2 Yuxin yal ebꞌnaj ischejabꞌ yaꞌ hakaꞌ tiꞌ:
—Yilal issaylax hunu ix qꞌopo chiꞌilni yaꞌ rey tiꞌ, kat isway ix iskꞌatanh yaꞌ yunhe isqꞌaxna isnimanil yaꞌ, xhi ebꞌnaj.
3 Hak tuꞌ yu isto ebꞌnaj issayno huneꞌ ix qꞌopo kaw kawla ix yul sat sunil txꞌotxꞌ Israel, yilcha ix Abisag ah Sunem yu ebꞌnaj, yinito ebꞌnaj ix tet yaꞌ rey David. 4 Ix Abisag tuꞌ kaw kawla ix ix; yok ix yilwal yinh yaꞌ, iswaypaxo ix yebꞌ yaꞌ yunhe isqꞌaxna yaꞌ, yajaꞌ matxa yoche isbꞌa yaꞌ yebꞌ ix.a
Yako isbꞌa naj Adonías reyal
5 Wal naj Adonías, iskꞌahol yaꞌ rey David, yunin ix Haguit, yuteko isbꞌa naj ekꞌnajil, yalni hakaꞌ tiꞌ: «Hanintiꞌan chinokan reyal,» xhi naj. Iswatxꞌen isbꞌa naj yebꞌ iscarruaje yebꞌ ischeh yet howal, aypaxo xin 50 (lahonh yoxkꞌal) ebꞌnaj issoldado naj bꞌabꞌi yinh anhe sata naj.b 6 Yettaxtikꞌa ischꞌibꞌkanh naj Adonías tuꞌ maxhtikꞌa hunelo tiꞌ kachlax naj yu ismam hakaꞌ tiꞌ: «Kꞌahol, ¿tzet yinh xin chawatxꞌe huneꞌ tiꞌ?» mach xhihoj yaꞌ. Wal xin kaw kawla winaj naj Adonías; haꞌ naj tzujan unin yinta naj Absalón. 7 Islahtiꞌnhe isbꞌa naj yebꞌ naj Joab, yunin ix Sarvia, yebꞌ yaꞌ sacerdote Abiatar; kolwa ebꞌnaj tuꞌ yinh naj Adonías.
8 Yajaꞌ wal yaꞌ sacerdote Sadoc, yebꞌ naj Benaía, naj iskꞌahol naj Joiada, yebꞌ yaꞌ Natán ischejabꞌ Komam Dios, yebꞌ naj Simei, yebꞌ naj Rei, yebꞌ sunil ebꞌnaj nime winaj chimunla yinta yaꞌ rey David, mach ok tzujno ebꞌnaj yinta naj Adonías tuꞌ.
9 Yekꞌtzen naj Adonías huneꞌ niman qꞌinh bꞌey chꞌen niman chꞌen bꞌey Zohelet ayko iskawilal isnuqꞌ ha haꞌ bꞌey Rogel, ischejni naj potxꞌlaxo noꞌ meꞌ yebꞌ noꞌ wakax yebꞌ no noqꞌ kaw bꞌaqꞌich, yawten naj sunil yuxhta waꞌoj; ebꞌnaj iskꞌahol yaꞌ rey David yebꞌ sunil ebꞌnaj Judá chimunla yinta yaꞌ rey David. 10 Yajaꞌ mach yawte naj yaꞌ Natán, yaꞌ ischejabꞌ Komam Dios, yebꞌ naj Benaía, yebꞌ ebꞌnaj nime winaj chimunla yinta ismam, mach yawtepaxo naj yuxhta Salomón. 11 Wal yaꞌ Natán, tzotel yaꞌ tet ix Betsabé, ismiꞌ yaꞌ Salomón, yalni yaꞌ tet ix:
—¿Tom maxhto chawabꞌe tato yako isbꞌa naj Adonías, yunin ix Haguit reyal? Mach xin yohtajo yaꞌ rey David huneꞌ tiꞌ. 12 Wal tinanh xin abꞌe tzet chiwaltiꞌan, kat hayijeni, haxinwal mach chaxhkam yebꞌ yaꞌ hawunin Salomón. 13 As tzotelanh tet yaꞌ rey David tuꞌ, kat hawalni tet yaꞌ hakaꞌ tiꞌ: “Mam rey, hach tiꞌ hawaqꞌ bꞌinaho isbꞌi Komam Dios, hawalni wetan tato haꞌ yaꞌ Salomón, wuninan chiꞌokkano reyal haseleloj, ta haꞌ yaꞌ chiꞌok tzꞌonhno yul hatzꞌonhobꞌal. Ta hak tuꞌ, ¿tzet yinh xin haxa naj Adonías ayxanako reyal?” kachi. 14 Hayet lanhan hatzotel yebꞌ yaꞌ rey tuꞌ, tzujan wokapnojan tawintaj, kat wapnihan, kat walnihan tato yel tzet chawala, xhi yaꞌ Natán.
15 Hak tuꞌ yu isto ix Betsabé tzotelo tet yaꞌ rey David bꞌey yatut. Wal yaꞌ David tuꞌ kaw ichamxa yaꞌ, haꞌ xin ix Abisag, ix sunamita chiꞌilwa yinh yaꞌ. 16 Hayet yapni ix Betsabé tuꞌ, yay jahno ix, yay xulno ix sat txꞌotxꞌ sata yaꞌ rey David yu yinayo isbꞌa. Isqꞌambꞌen yaꞌ tet ix:
—¿Tzet chawaqꞌle? xhi yaꞌ.
17 Istaqꞌwi ix:
—Mamin, hach tiꞌ hawaqꞌ bꞌinaho isbꞌi Komam Dios Jahawil, haDiosal, hawalni wetan tato haꞌ yaꞌ Salomón, wuninan chiꞌok reyalo haseleloj, hawala ta haꞌ yaꞌ chiꞌok tzꞌonhno yul hatzꞌonhobꞌal. 18 Yaj xayanako isbꞌa naj Adonías reyal, mach xin hawohtajoj. 19 Ischej naj potxꞌlaxo noꞌ wakax yebꞌ no noqꞌ kaw bꞌaqꞌich yebꞌ txꞌiꞌal noꞌ meꞌ, yawten naj ebꞌnaj hakꞌahol waꞌoj yebꞌ yaꞌ sacerdote Abiatar yebꞌ naj Joab, yahaw yinh ebꞌnaj hasoldado, yajaꞌ machi yawte naj hakꞌahol Salomón. 20 Tinanh xin kaw lanhan yechman konhobꞌ Israel yinh tzet chawute hawalni, yebꞌ xin mak chawakaniko reyal haseleloj, kat yok tzꞌonhno yul hatzꞌonhobꞌal. 21 Yajaꞌ ta mach chawakaniko mak chiꞌok reyal haseleloj yalanhto maxhto chaxhkami, chinmaqꞌlaxkamojan yebꞌ yaꞌ Salomón, wuninan, xhi ix.
22 Hayet lanhan istzotel ix tet yaꞌ rey David tuꞌ, yapni yaꞌ Natán, ischejabꞌ Komam Dios. 23 Yal-lax tet yaꞌ rey tato apni yaꞌ Natán tuꞌ, yokto yaꞌ iskꞌatanh yaꞌ, yay jahnoj, yay xulno sat txꞌotxꞌ sata rey. 24 Yalni yaꞌ Natán tet yaꞌ rey:
—Mam rey, ¿Tom hach hawala tato haꞌ naj Adonías chꞌok reyal haseleloj, kat yok tzꞌonhno yul hatzꞌonhobꞌal? 25 Ischejni naj potxꞌlaxo noꞌ wakax yebꞌ no noqꞌ kaw bꞌaqꞌich yebꞌ txꞌiꞌal noꞌ meꞌ, yawten naj ebꞌnaj hakꞌahol waꞌoj, yebꞌ ebꞌnaj yahaw yeko yinh ebꞌnaj hasoldado, yawtenpaxo naj yaꞌ sacerdote Abiatar. Lanhan xin iswaꞌ ebꞌnaj yebꞌ naj Adonías tuꞌ tinanh, chalni ebꞌnaj: “¡Tzalajonhwe yinh naj Adonías koreyal tiꞌ!” xhi ebꞌnaj. 26 Yajaꞌ wal hinan hachejabꞌ intiꞌan, mach kinyawtehan naj, mach yawtepaxo naj yaꞌ sacerdote Sadoc, yebꞌ naj Benaía iskꞌahol naj Joiada, yebꞌ yaꞌ hakꞌahol Salomón. 27 Mamin, ¿tom hach hachej ebꞌnaj iswatxꞌen huneꞌ tiꞌ, machi xin hawal jetanh hanhonh hachejabꞌonh tiꞌanh, yinh mak chawako reyal haseleloj, kat yok tzꞌonhno yul hatzꞌonhobꞌal? xhi yaꞌ Natán.
Yal yaꞌ rey David tato haꞌ yaꞌ Salomón chiꞌokkano reyal
28 Lahwi tuꞌ, yalni yaꞌ rey David tato chiꞌawtelaxikto ix Betsabé sata yaꞌ, hayet yokapno ix yok linhno ix. 29 Yalni yaꞌ rey:
—Chiwaqꞌ bꞌinahojan isbꞌi Komam Dios Jahawil, Komam kinkolnilojan tet sunil isyaꞌtajil. 30 Yet waqꞌni bꞌinahojan isbꞌi Komam Dios Jahawil, isDiosal Israel, walnihan hakaꞌ tiꞌ: “Haꞌ naj Salomón, hawunin chiꞌok reyal inselelojan, kat yok tzꞌonhno naj yul intzꞌonhobꞌalan,” kinchihan. Haꞌ xin huneꞌ tuꞌ chiyijkano isbꞌa tinanh, xhi yaꞌ rey.
31 Hayet yabꞌen ix Betsabé yalni yaꞌ hakaꞌ tuꞌ, yay jahno ix, yay xulno ix sat txꞌotxꞌ yu yinayo isbꞌa sata yaꞌ, yalni ix hakaꞌ tiꞌ:
—Mam rey David, Hal-laxojabꞌ kꞌul-la tzotiꞌ tawinh yinh sunilbꞌal ej tiempo, xhi ix.
32 Tzujan tuꞌ yalni yaꞌ rey tato chiꞌawtelax yaꞌ sacerdote Sadoc, yebꞌ yaꞌ Natán, ischejabꞌ Komam Dios, yebꞌ naj Benaía, iskꞌahol naj Joiada. Yokapno ebꞌnaj sata yaꞌ rey David. 33 Yalni yaꞌ tet ebꞌnaj:
—Iweto ebꞌnaj chimunla wintajan yul palacio teyintaj, kat heyanahto naj Salomón, inkꞌaholan, yibꞌanh inmulahan, kat heyinito naj bꞌey Gihón. 34 Haꞌ bꞌey tuꞌ xin chiꞌalaxayo aceite yibꞌanh iswiꞌ naj yu yaꞌ sacerdote Sadoc, yebꞌ yu yaꞌ Natán, kat yokkano naj isreyalo konhobꞌ Israel, kat heyoqꞌtzen chꞌen trompeta, kat yel heyaw yinh kaw ip, cheyalni hakaꞌ tiꞌ: “¡Tzalajonhwe yinh yaꞌ Salomón koreyal!” kexchi.c 35 Lahwi tuꞌ kat heyok tzujno yinta naj, kat hemeltzohi, hayet chexhul xin, kat heyaniko naj yul intzꞌonhobꞌalan, kat yokkano naj reyal inselelojan, yuto haꞌ naj sikꞌbꞌiliko wuhan yok yahawilo yinh Israel yebꞌ Judá, xhi yaꞌ rey David.
36 Istaqꞌwi naj Benaía, iskꞌahol naj Joiada tet yaꞌ:
—Mam rey yubꞌojabꞌ hakaꞌ hawalni tiꞌ, haꞌojabꞌ Komam Dios Jahawil, haDiosal, chiwatxꞌen hakaꞌ hawalni tiꞌ, Mamin. 37 Hakaꞌojabꞌ yu yok Komam Dios hawetbꞌihoj, hakojabꞌ tuꞌ chu yok Komam yetbꞌiho yaꞌ Salomón tiꞌ. Kaw nimanojabꞌ yelapno chiꞌelkaniko huneꞌ ismunil yaꞌ tiꞌ tasataj, xhi naj.
38 Hak tuꞌ yu isto yaꞌ sacerdote Sadoc yebꞌ yaꞌ Natán ischejabꞌ Komam Dios, yebꞌ naj Benaía iskꞌahol naj Joiada, yebꞌ ebꞌnaj cereteo, yebꞌ ebꞌnaj peleteo, yanahto ebꞌnaj yaꞌ Salomón yibꞌanh ismula yaꞌ rey David, yinito ebꞌnaj yaꞌ bꞌey Gihón. 39 Haꞌ bꞌey tuꞌ xin yilti yaꞌ sacerdote Sadoc aceite ayikto yul Yatut Komam Dios, isjobꞌnayo yaꞌ yibꞌanh iswiꞌ yaꞌ Salomón. Hak tuꞌ yu yanikaniko ebꞌnaj yaꞌ Salomón tuꞌ reyal, yoqꞌtzen ebꞌnaj trompeta, yah yaw sunil konhobꞌ kutxaniko tuꞌ, yalni hakaꞌ tiꞌ: «¡Tzalajonhwe yinh yaꞌ Salomón koreyal tiꞌ!» xhixanhe anma. 40 Lahwi tuꞌ yok tzujno sunil konhobꞌ yinta yaꞌ Salomón, ismeltzo bꞌey Jerusalén, chixin bꞌitni ebꞌnaj, chahnipaxiko ebꞌnaj teꞌ suꞌ, xanhe xin chiwejcha anma yu tzalahilal, etzaxanhe chiꞌayto hopna txꞌotxꞌ yalanh anma yu iswejchahi.
41 Haxa yet xalahwilo iswaꞌ naj Adonías yebꞌ ebꞌnaj awtebꞌil yu, yabꞌen ebꞌnaj iswejcha anma tuꞌ. Haxa yet yabꞌen naj Joab yoqꞌ chꞌen trompeta, isqꞌambꞌen naj: «¿Tzet yinh xin toxanhe chiwejcha konhobꞌ tiꞌ, kat yahwi yinh kaw ip?» xhi naj.
42 Hayet lanhan istzotel naj Joab tuꞌ, yapni naj Jonatán iskꞌahol yaꞌ sacerdote Abiatar, yalni naj Adonías tet naj:
—Okanhtij, hach tiꞌ kaw ay yip hawanma, tzettam saqꞌal ta haꞌ iskꞌulal chaxhhul hawalaꞌ, xhi naj.
43 Istaqꞌwi naj Jonatán tet naj:
—Yinh kaw yeli manhul walaꞌan tawet tato mayako yaꞌ rey David yaꞌ Salomón reyal seleloj. 44 Ischejnito yaꞌ yaꞌ sacerdote Sadoc yebꞌ yaꞌ Natán ischejabꞌ Komam Dios, yebꞌ naj Benaía, iskꞌahol naj Joiada yebꞌ ebꞌnaj cereteo yebꞌ ebꞌnaj peleteo yinta yaꞌ, yanahto ebꞌnaj yaꞌ yibꞌanh ismula yaꞌ rey tuꞌ. 45 Isto ebꞌnaj bꞌey Gihón, yanahto yaꞌ sacerdote Sadoc yebꞌ yaꞌ Natán aceite yibꞌanh iswiꞌ yaꞌ bꞌey tuꞌ, yanikaniko ebꞌnaj yaꞌ reyal. Lahwi tuꞌ ismeltzo ebꞌnaj bꞌey Jerusalén, xanhe xin chiqꞌanhi yu iswejcha anma yu tzalahilal, yuxin heyabꞌe iswejcha anma tuꞌ. 46 Haꞌ tinanh xin tzꞌonhanxa yaꞌ Salomón yul istzꞌonhobꞌal yaꞌ rey David. 47 Haꞌ hun xin ebꞌnaj chimunla yinta yaꞌ rey yul palacio bꞌey qꞌanno iskꞌulal Komam Dios yibꞌanh yaꞌ Salomón, isqꞌanni ebꞌnaj tato ekꞌbꞌal niman yelapno chiꞌelkaniko yaꞌ sata yaꞌ rey David tuꞌ, yebꞌ ta chiyiqꞌ yip ismunil yaꞌ yinh reyal sat txꞌotxꞌ Israel sata ismam. Haꞌ hun yaꞌ David yaqꞌ tzalaho iskꞌul, yaniko ismay Komam Dios yet hilan sat istxꞌat. 48 Yalni yaꞌ rey: “Hal-laxojabꞌ kꞌul-la tzotiꞌ yinh Komam Dios, isDiosal Israel, yuto mawilan yanikaniko Komam inkꞌaholan reyal inselelojan, kat yokkano tzꞌonhno yul intzꞌonhobꞌalan,” xhi yaꞌ rey, xhi naj Jonatán tuꞌ.
49 Hayet yabꞌen ebꞌnaj huneꞌ tuꞌ isxiwkanh ebꞌnaj, yah lemna sunil ebꞌnaj awtebꞌil yu naj Adonías, hununtajilxanhe yu ispaxto ebꞌnaj. 50 Isxiwpaxokanh naj Adonías tuꞌ tet yaꞌ Salomón, isto naj Yatut Komam Dios, yokto naj, yok tzabꞌno naj yinh yukꞌaꞌil istxikin yet xahanbꞌal.d 51 Isto hal-laxo tet yaꞌ Salomón hakaꞌ tiꞌ:
—Naj Adonías chixiw naj tawet yuxin to naj yok tzabꞌno naj yinh yukꞌaꞌil istxikin yet xahanbꞌal. Chalni naj hakaꞌ tiꞌ: “Yaqꞌabꞌ bꞌinaho yaꞌ Salomón isbꞌi Komam Dios yunhe mach chinmaqꞌlaxkamojan yu espada,” xhi naj Adonías, xhi ischejabꞌ naj.
52 Istaqꞌwi yaꞌ Salomón, yalni yaꞌ:
—Tato haꞌ iskꞌulal chiswatxꞌe naj, matzet chu naj, nitam hunu xil iswiꞌ naj chiꞌaykꞌay sat txꞌotxꞌ, yajaꞌ ta istxꞌojal chiswatxꞌe naj, wal tuꞌ yilal iskam naj, xhi yaꞌ.
53 Ischejni yaꞌ rey Salomón isto ilaxolo naj Adonías iskꞌatanh yet xahanbꞌal. Hayet yapni naj, yay jahno naj, yay xulno naj sata yaꞌ rey Salomón, yalni yaꞌ rey tet naj hakaꞌ tiꞌ:
—As paxanhto hawatut, xhi yaꞌ.