Nebuchadnezzar Ŋunɛ
2
Ŋga Nebuchadnezzar na ŋunumu li, ki yɛlɛ shiin wo na, wra ŋunɛ yɛ ŋunu. Yire ŋunɛ yire na u tɔɔra mu tro hali na u sni wa jaa ŋunu. 2 Ki tia kee ŋga wra pe yi na wra leele tun tun u chlɛfɛɛnlɛ, na mblɛ pe u baŋga kee nyaa na yuu u pan, na u befɛɛnlɛ ni kro, mbe pe paan u nyina ŋunɛ yire nɔɔ. Ŋga pra pan mu fni u yiɛ kre, a wra yo pe pan mbo, 3 “Ni ŋunɛ yɛ ŋunu a yira ni jawala tɔɔra, kena ni chaa mbe e ni nyina yi nɔɔ.”
4 Bawa pra kna mna yo ŋunu wre pan Aramaic yolo nu mbo, “Tolɛɛ Jaŋgafun, mu ŋmaa ki tnu! O nyina mu ŋunɛ yire ɛ! Mbe o mu nyina yi nɔɔ.”
5 A ŋunu wre na yo pe pan mbo, “Imi ni ni jawala pe yi kre. Ni chaa mbe yire titi ni nyina ŋunɛ yire, mbe ndruu ni nyina yi nɔɔ. Na e n ja mu ma pe, mbe e chilee knumu bujibuji, mbe e kalonyi juari. 6 La, na e waa ja mu ni nyina ŋunɛ yire na yi nɔɔ, mbe e ŋga fɔtɔɔrɔ ŋga ki fna na e ni, mbe e kɛ yirɛ, mbe ndruu ti e yɛnyiŋge ta na mbe ya. Kena e ni nyina ŋunɛ yire na yi nɔɔ fuŋgaami.”
7 A pra kna mbo, “Tolɛɛ Jaŋgafun, jande yi tɔɔnri o pan, oo mu nyina yi nɔɔ.”
8 A ŋunu wre na yo mbo, “Nyjila kre e tnui finfin. Ŋgi na hin? Yire titi chin imi na ni ni jawala pe mu da, 9 na ni yo na mbe e kro ŋga ndie tiniɛ nunu na, e n ni nyina ŋunɛ yire nɔɔ. Kee nyjɛ e fnɛ nyjɛ krɛrɛ, e jawa na yie jaa ni laa ŋga ni chaa mbe pe ŋga na ree? Ni yo e ni nyina ŋunɛ nyjɛ ndaa ŋunu yire, kre kie ti ni chin na ee jaa yi nɔɔ nyina.”
10 Bawa u paaranyinafɛɛnlɛ pre na yo u pan mbo, “Kre ndro n wa tra ŋga na ŋmba we jaa kee ŋga mu chaa mbe chin ŋga pe. Kre ŋunu n wa, hali imi na u jaŋga kpɔɔ mu da kro mbe jaa yo u chlɛfɛɛnlɛ, na mblɛ pe u kalɛɛ nyaa na yuu, na u befɛɛnlɛ pan na pe kre kee shelee ŋga nyini pe. 11 Tolɛɛ, kee ŋga mu yo o pe ŋga rɛ, ki sheli titi, ndro n wa mbe jaa ki pe, fɔna sɛɛnlɛ yire bɔkɔ, a yire kuraa na leele ma pee wa mu tni titɛɛ.”
12 Ŋga kra pan ma kre, ŋunu wre krɔ na kun, a wra kolo ŋga na pe u paaranyinafɛɛnlɛ pre gbo Babylon tra nu peii. 13 Kena ŋga kra pan na pie pe gbo kre, pra sɛ Daniel na u nɔɔlɔ pre haa cha mbe pe gbo ka na.
Nyiɛkpɔɔ Daniel Nyina Ŋunɛ Yire Nɔɔ
14 A Daniel na sɛ Arioch, ŋmba u pe ŋunu shiefɛɛnlɛ lopom wre pan, wre pan pra yo na u yiɛklu mbe pe leele pre gbo. Ŋga wra sɛ kre, wra paara kachindɛ kolo ni u pan, 15 mna sɛ u wie ŋga ki tia a ŋunu kre mbra shelee ŋga nyini le. Ki tia Arioch na kee ŋga ki pan kro bɔ Daniel pan.
16 Titɛɛ kre nu, Daniel na sɛ ŋunu wre tali na u u ŋga nyjila chiɛri mbe u ki tɛɛ mbe ŋunɛ yire nɔɔ nyina u pan, a ŋunu wre na kee ŋga u yo kre nɔɔloo. 17 Bawa wra sɛ katoo mna sɛ kee ŋga ki pan kre yo u nɔɔlɔ Hananiah, na Mishael, na Azariah pan. 18 Wra yo pe pan na pe Nyiɛkpɔɔ ŋmba uu wa nyjeeri wre tali, mbe u pe fooro le mbe kre ndrandra kee ŋga wɔ mbe pe nyina, imi kie pe mbe pia pre na Babylon ŋunu paaranyinafɛɛnlɛ pre chaa mbe gbo.
19 Ki ble kre lam blee Nyiɛkpɔɔ na ndrandra kee kre wɔ mu Daniel nyina, a wra ki nya nyiɛlɛ na. Ki tia wra Nyiɛkpɔɔ ŋga mboo chichie mna yo mbo,
20 “Nyiɛkpɔɔ pe kachiŋu,
a uu jaŋga ni,
e ti o u ŋga mɛɛ nyjila kro nu.
21 Wre kɛɛ nyjila nyi,
a kee ŋga ki pini kro,
u ki chin,
wre u ŋulo teeri,
na pe yire jɔɔn na,
na kachiŋu kaan kachindɛ,
na lewo kaan nɔɔloo.
22 Wre u kee nyjɛ yi ndra,
a yi nɔɔloo sheli titi yire
woni na nyina.
A nyjɛ yi ndra wɔmu nu yire,
wre u yi haa chin.
Nyisee ki wre titi fɛ mu kun.
23 Ni tolɛɛlɛ Nyiɛkpɔɔ,
ni mu kaan mɛɛ na buuro.
Ŋgi na hin?
Mu ni ŋga kachindɛ na faŋga,
mu ni nyiɛtalaa loo,
mu o nyina
ŋunu wre ŋunɛ yire nɔɔ.”
Daniel Na Ŋunɛ Yire Nɔɔ Nyina
24 A Daniel na sɛ Arioch ŋmba ŋunu wre na yo u paaranyinafɛɛnlɛ pre gbo wre pan mna sɛ yo u pan mbo, “Maa shia leele pre gbo, ti mbe mi na ŋu sɛ ŋunu wre pan mbe ni sɛ u ŋunɛ yire nɔɔ nyina.”
25 Titɛɛ kre nu, Arioch na sɛ na Daniel ni ŋunu Nebuchadnezzar yiɛ na mna sɛ yo mbo, “Tolɛɛ, ni Judae mblɛ o na yii mu pan mna kre wa nya, a u yo we jaa mu ŋunɛ yire nɔɔ nyina mu pan.”
26 A ŋunu wre na Daniel ŋmba pra yeeri Belteshazzar wie mbo, “Mu jaa ŋunɛ yire chin, mbe ni nyina yi nɔɔ?”
27 A Daniel na yo mbo, “Ni Tafun, befun wa n wa, a mblɛ pe nyaa na yuu kre wa n wa, a chlɛfun wa n wa, a mblɛ pe wɔɛlɛɛ le na kee yuu, pre wa n wa mbe jaa mu kee ŋga nɔɔ nyina. 28 La, Nyiɛkpɔɔ waa wa nyjeeri, wre u ndrandra kee woni na leele nyina. Tolɛɛ, wre u kee nyjɛ yie kɔɔ pe mbakɔ wɔ mu mu nyina. Fuŋga mbe mu nyina yirɛ nyjɛ mna nya ŋunɛ nu kre nɔɔ.
29 Tolɛɛ, ŋga mna sni kre, mna ŋunɛ ŋunu na mbakɔ kee ni. A Nyiɛkpɔɔ ŋmba u ndrandra kee woni na nyina kre, na mu nyina kee nyjɛ yie pan. 30 Nyiɛkpɔɔ na kre kee ŋga wɔ mu ni nyina, ki n pe na kala ni chin mu wɛ ndro kro na. La, Tolɛɛ, imi kie pe mbe mu ŋunɛ nyjɛ mna ŋunu a yi mu pe jawala kre chin mbe yi nɔɔloo na yi.
31 Kee nyjɛ mna nya nyiɛlɛ na yire yi kre, mna nya na pe legbakra wa faanri a uu wa mu yire mu yiɛ, wraa chiɛnri plipli, mna pe fiɛrɛ ni titi. 32 Swanyiɛ titi ni pra tɛɛ mu u ndra faanri, a swafiŋge ni pra u kɛnyi na u gbun haa faanri, a mu yire u sɛlɛ mu sɛ su u jekpɔɛ na swanyiɛfre ni pra yire faanri, 33 a tɔɔnrɔ ni pra u jeelee faanri, a pra choo na tɔɔnrɔ chaa mu tɛɛ mu u jewrɛ faanri. 34 Nyjila ŋga ni mna ki nya ma kre, dnɛ badaaŋga ka na kɔ mu yiri nyua ka na, a ndro ma wra ki kɔ. Dnɛ kre na pan mu u jewrɛ nyjɛ pra pooro na tɔɔnrɔ tɛɛ mu faanri yire fɔɔri a yira juari mu nyina. 35 A tɔɔnrɔ, na choo, na tɔɔnrɔ fre, na swafiŋge, na swanyiɛ yire na juari mbrururu, a fuflɛ na pan mu yi gbun mu sɛ na yi ni na yua fue yi. Hali ndro nsra yi tro haa chin. La, dnɛ kre na kaari nyua badaaŋga titi ka, mna waŋgra ŋga kro shɔ mu ta poŋgo. 36 Mu ŋunɛ yire na yi kre! Fuŋga mbe mu nyina yi nɔɔ.
37 Tolɛɛ, mu pe ŋunu ŋmba mu wɛ ŋulo kro na, a Nyiɛkpɔɔ ŋmba uu wa nyjeeri kre mu ŋga ŋunumu, na yɛnyiŋge, na jaŋga, 38 ŋu kɛɛ leele kro, na hanyiɛlɛ kro nyi. Kena ŋu wi ndra ŋga pra faanri swanyiɛ ni kre.
39 A ŋu kɔkro, ŋunumulie ka we yiri na, la, ki faŋga wa da na mu wo ŋga ni. A kre kɔkro ni, taarɛ wo we yiri, kre yi swanyiɛfre ŋunumulie, a kre kie waŋgra ŋga kro le. 40 Na kre waa yili wa, tɔɔnrɔ ŋunumulie kie pan, mbe ki jaŋga nyu sheli na tɔɔnrɔ yi, kre kie paan ŋunumu hɛnyi yire kro gbun mbe juari, mbe yi nyina. A imi na tɔɔnrɔ ja na yirɛ kro juari kre, pan kie ŋunumulie nyjɛ yi yiɛ klu mu pan yire juari mbe nyina. 41 Tolɛɛ, mna nya na choo, na tɔɔnrɔ ni pra u jewrɛ, na u jekambɛɛlɛɛ faanri. Kre ki nyina na kre ŋunumu kre pie ki yɔɔlɛ. Tɔɔnrɔ faŋga ka we pe ki nu. Ŋgi na hin? Pra tɔɔnrɔ chaa ki nu, 42 ŋunumu kre yɔɔ ka we faŋga ta, mbe yɔɔ ka wa faŋga ta. 43 Mna nya na pe tɔɔnrɔ chaa choo nu. Ki nyina na tra kre loplombo we gbeŋmba na pie ti mbe pre na leele pre nyu nunu ka pe mbra peyɛ leŋgei. La, imi na choo wa jaa chaa na tɔɔnrɔ ni mbe ki nyu kre, pan pia jaa chaa mbe ki nyu.
44 A pre ŋulo pre nyjila nu kre, Nyiɛkpɔɔ ŋmba uu wa nyjeeri wre we ti mbe ŋunumu ka yiri, a kia pe nyukɔɔrɔ ni fio. Ndro n wa mbe kre ŋunumu kre ja fio, kie ŋunumu hɛnyi nyjɛ yii wa yire kla peii mbe yi nyu to, la, nyiɛkpɔɔ ŋunumu kre we tni nyjila kro nu. 45 Mna ndru mu nya imi na dnɛ ka na kɔ nyua ka na, a ndro ma wra ki kɔ, a kra pan mu ndro ŋmba pe faanri na tɔɔnrɔ, na swanyiɛfre, na choo, na swafiŋge, na swanyiɛ ni wre fɔɔri. Tolɛɛ, Nyiɛkpɔɔ ŋmba u kpɔɔ wre u mbakɔ kee yuu mu pan. Kee ŋga mna nya ŋunɛ nu kre ni mu nyina kre, a ki nɔɔ titi ni mu nyina kre.”
Ŋunu Wre Na Daniel Le Yɛnyiŋge
46 Ŋga Daniel na ŋunɛ yire nɔɔ nyina mu kɔ kre, Ŋunu Nebuchadnezzar na kosie kan mu yiɛ juule tra, mna u ŋga buuro, mna yo na pe shɔlɔ na tuwe ndiom tɛɛn tɛɛ mbe sra wɔ mbe Daniel ŋga. 47 Bawa ŋunu wre na yo mbo, “Daniel, mu Nyiɛkpɔɔ wre kpɔɔ mu wɛ sɛɛnlɛ kro na, wre wi ŋulo kro Tafun, a wre u ja na ndrandra kee woni na lewo nyinai. Ŋga ki tia ni kre kee ŋga chin yi na, mu ja mu kre ndrandra kee ŋga nɔɔ wɔ fimi na.” 48 A wra tia Daniel na pan mu pe lekpɔɔ, mna u kɛ yirɛ tataara, mna u pe Babylon tra kre lefun a wra pe ŋunu paaranyinafɛɛnlɛ pre lopom. 49 Bawa wra yo ŋunu wre pan na u chaa mbe u Shadrach, na Meshach, na Abednego pe Babylon tra kre loplombo, a wra pe pe ma, la, Daniel na kro ŋunu katoo wa.