Goliath Naa Israel Leele Nyu Kaanri
17
Ki ble ka, Philistine na sɛ fni chia ŋga praa yeeri Socoh, a kraa wa Judae tra nu kre na, mbe wi na Israel leele ni. Pra sɛ tni lawee ŋga praa yeeri Ephes-Dammim, a kraa wa Socoh na Azekah lalaa. 2 A Saul na Israel leele pre na fni nyuɛ lalaa tra ŋga praa yeeri Elah kre nu, mna peyɛ kna mbe sɛ wi Philistine leele pre ni. 3 Philistine leele pre na sɛ yire nyambie ka na, a Israel leele pre na sɛ yire ka na. A nyua wee ka naa wa pe lalaa.
4 Blɔ wa na yiri Philistine leele pre nu mna pe pe wifɛɛnlɛ yɛklo, u mɛɛ naa Goliath, a wra yiri chia ŋga praa yeeri Gath kre na. A wra yire Philistine leele pre nu, na Israel leele pre nyu kaanri. U gedem na wɛ fiiti kɔɔnanyjirɛ na chiɛri. 5 A wra swa fre juulee juule, a pra ka tɛɛ mu dodoŋgi pe mu u le. Dodoŋgi kre snamu na da kilo fuloe shiin na kɛmbɔkɔɔnashin. 6 A pra swanyiɛ fre kre ka pe mu tɛɛ mu u sna yiɛ tɔ, a wra swanyiɛ fre chombo to mu paari kukrɔ na. 7 A u snimi ŋga kraa wa u kɛɛ kpɔɔrɔm na da na yotuŋu kaan ŋga na u yoŋgo gbli kre ni, ki ndra tɔɔnrɔ bribri snamu we pe kilo kɔɔnashin. A ŋunɔwifun naa wa mu yira tio na paawa yi mu u tɔ. 8 A Goliath na yiri mna pan mu fuu Israel leele pre na mna yo mbo, “Yira ŋgi e yire wa na pini hin? Wihaa e paan ŋgaa? Philistine wo wi mi, a Saul sumifɛɛnlɛ lɛ yire. E ndro nunu wɔ eyɛ nu mbe u pan mbe mi na wre fni. 9 Na waa ja mu ni gbo, kena oo pe e sumifɛɛnlɛ, a na mbaa ja mu u gbo naa, kena ee pe o sumifɛɛnlɛ.” 10 A wra ndru mu kna mbo, “Fuŋga mbe nyu kpɔɔmu kee yo Israel leele mblɛ na. Na e chaa, e ndro nunu wɔ mbe u pan mbe mi na wre wi.” 11 Ŋga Saul na u leele pre na kee kre loo kre, gbun na yɔ pe na, a fiɛrɛ na pe yii.
David Na Sɛ Saul Lawee
12 Jesse pɔ na wi David, a David na pe Ephrath ndro, a wra yiri Bethlehem na, Judah tra nu. Jesse bibilɛ naa kɔɔnatarɛ, a nyjila ŋga ni Saul na pe ŋunu kre, na u lɛ blɛlɔɔ. 13 Jesse bibilɛ loplombo taarɛ pre na taa Saul kro mna sɛ ŋunɔ kre nu. U pɔ lopom wre mɛɛ naa Eliab, a ŋmba wra taa mɛɛ naa Abinadab, a ŋmba wra taa taarɛ na wi Shama. 14 David na wi u lɛ biile pre kro ble. U nyjɔɔlɔ pre na Saul naa wa ŋunɔ wihaa wa, 15 a David naa shie na u lɛ mbaala pre le Bethlehem na, mbe ndruu pan ŋunɔ lawee wa. 16 Ŋunɔ kre lawee, pan Goliath naa paan na yire na nyukpɔɔmu kee yuu Israel leele pre na, na pe tɛɛlɛ bnimi na yilakɔŋgɔ ble fuloe shiin.
17 Ki ble ka Jesse na yo David pan mbo, “Bleju kla wee kilo kɛ nyjɛ, na paanu kɛ nyjɛ shɔ. Sɛ nyaanyaa mu sɛ mu nyjɔɔlɔ ŋga yi yi ŋunɔ lawee wa, mu ndru mu pan. 18 Naara nyjɛ pe klo klo nyjɛ kɛ shɔ mu sɛ ŋunɔwifɛɛnlɛ lopom wre ŋga. Mu mu nyjɔɔlɔ pre le, imi na pe nyi wa. Mu pan na dansiɛrɛ yira ni mbe ki nyina na mu pe nya yɛŋgɛ, a yaka n wa pe na. 19 Ŋunu Saul na mu nyjɔɔlɔ na Israel leele pre kroo wa Elah nyuɛ lalaa tra kre nu, pre na Philistine na peyɛ kna mbe wi.”
20 David na gbolo mu yiri bnimi pupu, u nsra u mbaala pre le ndro kɛɛ, mna sro yire wru mna sɛ imi u lɛ na yo u pan kre. Ŋga wra le wa to, na fuŋga Israel leele pre peyɛ kna mbe sɛ wi, na ŋunɔ mɛɛ koni. 21 Ŋga we nya, na Israel leele pre, na Philistine leele pre yire mu yiɛ kan peyɛ na. 22 A David na sro nyjɛ ni u sɛ kre tɛɛ lopom ŋmba u pe sro le wre pan. Wra fɛ mu sɛ le ŋunɔwifɛɛnlɛ pre nu, mna sɛ u nyjɔɔlɔ pre pan, mna sɛ pe wie imi na pe nyi. 23 Nyjila ŋga ni wre na u nyjɔɔlɔ pre naa wa na paara kre, Goliath na yili u wolo pre nu mna pan mu yire pe yiɛ na Israel leele pre tɛɛlɛ, imi na u paan na pe pini nyjila kro nu kre. A David na kee nyjɛ u yo yire loo.
24 Ŋga Israel leele pre na Goliath nya kre, fiɛrɛ kpɔɔ na pe yii, a pra fɛ mu sɛ ndra. 25 A pra kna na yuu peyɛ pan mbo, “E u nyukpɔɔmu kee nyjɛ u yuu loo. Ŋunu Saul yo na ndro ŋmba we ja mbe wre blɔ ŋmba gbo kpan, we ti mbe ufun uyɛ ta. A we u bi chlɔ wru mbe u ŋga mbe u leŋge, a wa ti mbe ufun katoo leele na tɔɔ toni.”
26 A David na kna mna leele mblɛ pra mbra u na pre wie mbo, “Pe yo ndro ŋmba we wre blɔ ŋmba gbo, mbe wa Israel leele yiɛ le nyumu na kre, yira ŋgi pie ufun ŋgaa? A wre Philistine ndro lewaa ŋmba, sena u yiri mu pan na o Tafun Nyiɛkpɔɔ ŋmba uu wa nyjila kro nu wre ŋunɔwifɛɛnlɛ yiɛ taanla ma ŋga hin?” 27 A leele pre na yira ŋga pie ndro, ŋmba we Goliath gbo ŋga kre nyina David pan.
28 Eliab, David nyjɔ lopom wre na kee nyjɛ David yuu leele pre pan yire loo, a krɔ na u kun David ni kpɔɔ, a wra yo u pan mbo, “Yira ŋgi mu chaa mna hin? A ndro ŋmbi pan mu mu mbaala chiɛri pre ti fimi lawee wa mu pan mna hin? Ni mu kpoŋmbooro, na mu gbuntitirem kee yire chin. Ni chin na ŋunɔ ŋga lehaa mu pan chɔ.”
29 A David na kna mbo, “Ŋgi ni pe hin? Kena mba jaa kee ka wie ra?” 30 A wra kna mna blɔ wa wie kee nunu ŋga wra klu mu wie kre chɔɔ. A na u wie, kee nunu kre chɔɔ praa yuu u pan. 31 Kee nyjɛ David naa yuu kre, leele pre plɛ na yi loo, mna sɛ mandiɛ yire bɔ Saul pan, a wra tia pra David yeeri. 32 A David na yo Saul pan mbo, “Ni tafun, ndro wa waa shia Philistine wo wre fiɛ, mbe sɛ wi na u ni.”
33 A Saul na kna mbo, “Mni mu pe mbe jaa wi na u ni hin? Na pɔ wi ŋu, a wre rɛ, ŋunɔwifun wi mu yire u bimi.”
34 A David na yo Saul pan mbo, “Ni tafun, mi ni ndoo mbaala le. Na jira ndee sisire pan mu wa yii pe nu, 35 mbe ni wi na u ni, mbe mbɔɔ wre shɔ u pan. A na yurɔ wre kna na paan mi titi pan, mbe ni u yii lagboe, mbe u gbun mbe gbo. 36 Ni da mu jira na sisire gbo, pan mbe Philistine ndro lewaa ŋmba u Nyiɛkpɔɔ ŋmba uu wa nyjila kro nu wre ŋunɔwifɛɛnlɛ yiɛ taanla ŋga pe. 37 Na o Tafun Nyiɛkpɔɔ ni shɔ jira na sisire kɛɛ, kena we ni shɔ Philistine wo ŋmba kɛɛ.”
A Saul na yo David pan mbo, “Ni loo. Sɛ! O Tafun Nyiɛkpɔɔ we ya mu na.”
38 A Saul na wre titi dodoŋgi wɔ mu u le, mna u swanyiɛ fre juulee wɔ mu u juule, mna u dodoŋgi fimi wo ŋga pra pe swanyiɛ fre ni wɔ mu u le na. 39 A David na u brɔfiɛn ŋunɔ hlu dodoŋgi kre na mu nyaari na ki ni mu le. U nsra ja na nyaari. Ŋgi na hin? Na u n da mu ka le tun. A David na kna mu yo Saul pan mbo, “Mba jaa wi na yirɛ nyjɛ ni. Ŋgi na hin? Ni n da mu yɛ le tun.” A wra yi wɔ mu tɛɛ. 40 A wra u mbaala kɔɔnri kaan wru mu yii kɛɛ, mna lɛɛlɛ mu dnɛ plɔplɔ kunɔ wru lafolo ka nu mu le u tɔkli, mna u vuŋmbɔ wɔ mu yii kɛɛ mnaa shie Goliath fni haa.
David Na Goliath Ja
41 A Philistine wo wre na yiri na paan David pan, a ŋunɔwifun naa wa mu yira tio na paawa yi mu u tɔ mu yiɛklu u pan, a wraa floi na dani u na. 42 A wra yire mna David le dumm, mna nya na pɔ wi, mu nyu titi. Ki tia u nsra u le mu nya. 43 A wra kna mu yo David pan mbo, “A yira ŋgi mu paan mbe pe kaan ŋga ni hin? Mu jawa na nyukuan wi mi ree?” A wra fuu, na u sɛɛnlɛ mɛɛ yeeri na David suni.
44 A wra yo David pan mbo, “Flo mu da ni na mna, mbe ni mu viŋge mbe wa hanyiɛlɛ na puɛ yurɛ mblɛ pe nyai pan mbe pe ka.”
45 A David na kna mbo, “Mu paan ni pan na brɔfiɛn ŋunu, na chombo ni, mu mu ŋunɔ wiyirɛ le. La, mi rɛ, o Tafun Nyiɛkpɔɔ Jaŋgafun wre, Israel ŋunɔwifɛɛnlɛ Nyiɛkpɔɔ ŋmba yiɛ mu taanla wre mɛɛ ni ni paan mu pan. 46 Aŋga ble ŋga nu, o Tafun Nyiɛkpɔɔ wre we mu le ni kɛɛ, mbe ni mu gbo, mbe mu ndra kɔ. A mbe Philistine ŋunɔwifɛɛnlɛ kaara wo hanyiɛlɛ, na yurɛ mblɛ pe nyai pan. Kre waŋgra leele kro we chin na Israel leele pree wa na Nyiɛkpɔɔ ni. 47 A leele mblɛ pee wa mna kro we chin na brɔfiɛn ŋunu, na chomboolo ma o Tafun Nyiɛkpɔɔ shian mbe tɛɛ mbe u leele shɔ. O Tafun Nyiɛkpɔɔ wo yi ŋunɔ ŋga, a we e le o kɛɛ.”
48 A Goliath na yiɛ kan David na, na paan u pan, a David na fɛ na shie u pan mbe sɛ wi na u ni. 49 A David na kɛ le u tɔkli ŋga u paari kre nu, mna dnɛ yire ka wɔ, mna ki le u vuŋmbɔ kre nu, mna ki viŋge mu ki wa, a kra sɛ to Goliath nduwe na, mna ki vru, a wra to mu yiɛ juule tra.
50 David nsra brɔfiɛn ŋunu tɛɛ mu wi, la wra Goliath gbo na vuŋmbɔ na dnɛ ni. 51 A David na fɛ mu sɛ yire u ndra na, mna Goliath wre titi brɔfiɛn ŋunu wɔ ki afoo nu, mna u ndra kɔ na ki ni. Ŋga Philistine leele pre na nya na pe pe yɛklo wre gbo kre, a pra fɛ.
52 A Israel leele na Judah leele pre na fɛ mu gble le mu taa pe kro. Pra pe ni mna sɛ le na pe ni Gath na, hali mna tro mna sɛ le na pe ni Ekron jlonwee nyu na. Philistine leele pre gboolo naa wa mu sni sni Shaaraim kolo ŋga kra sni mu sɛ Gath na Ekron na kre na. 53 Ŋga Israel leele pre na pe ni mu sɛ, mu ndru na paan kre, pra pan mu pe yirɛ nyjɛ yiraa wa pe tnihaa wa yire foolo peii. 54 A David na Goliath ndra kre wru mu sɛ Jerusalem na, la, Goliath wi yirɛ yire na kro David pan.
55 Nyjila ŋga Ŋunu Saul na David nya, imi wraa shie Goliath pan kre, a wra kna mna Abner ŋunɔ wifɛɛnlɛ lopom titi wre wie mbo, “Abner, ndro ŋmbi biblɔ wi pɔ ŋmba hin?”
A Abner na kna mbo, “Ni n u chin, ni tafun.”
56 A Saul na kna mbo, “Kena sɛ u kee wie mu pan mu yo ni pan.” 57 Kena ŋga David na yiri Goliath gbo haa wa mu pan kre, Abner na u wru mna sɛ na u ni Saul pan. Kre nyjila kre, na Goliath ndra kree wa u kɛɛ tɛ. 58 A Saul na u wie mbo, “Nyanyjɛble, ndro ŋmbi pɔ wi ŋu hin?”
A David na kna mbo, “Mu sumifun Jesse, ŋmba u yiri Bethlehem na, wre pɔ wi mi.”