Abimelech
9
Ki ble ka, Gideon biblɔ Abimelech na sɛ u nalɛɛlɛ, na u lo jlom leele pre kro pan Shechem na, mna sɛ yo pe pan mbo, 2 “Ni chaa mbe e Shechem leele wie na, ‘Kie tna e pan na Gideon bibilɛ fuloe taarɛ na kɛ pre kro we pe e ŋulo, ndee pe nunu hin? La, e sɔɔnri na e nyimi ndro titi wi mi.’” 3 Ŋga u lo sele leele pre na sɛ kre mandiɛ ŋga bɔ Shechem leele pre pan kre, a pe kro na jawala nunu ta na pie taa Abimelech kro. Ŋgi na hin? Pe sele ndro titi wi. 4 A pra sɛ swafinyi fuloe taarɛ na kɛ wɔ pe sɛɛn Baal-Berith nyuŋgo wa mna u ŋga. A wra swa kre tɛɛ mna lewaala ndra shelifɛɛnlɛ plɛ wru a pra taa u kro. 5 A wre na pre na sɛ u lɛ chia Ophrah na wa, mna sɛ u lɛ Gideon bibilɛ fuloe taarɛ na kɛ pre gbo peii mu wo dnɛ ka na, fɔna pe ŋmba wraa fiɛn pe nu, a praa u yeeri Jotham wre, wre chiin wra lawee ta mu fɛ mu sɛ ndra. 6 Shechem, na Beth Millo chiɛ yire leele na sɛ fni tiŋge badaaŋga ŋga praa peerii Shechem na kre jaara, pilaasi kre mbɛɛ na Abimelech pe ŋunu.7 Ŋga Jotham na ki loo kre, a wra sɛ nduu nyua Gerizim ndra na mna yire wa mna paara badaaŋga mbe chia kre leele loo mbo, “Shechem leele e ni kee ŋga loo, imi kie pe mbe Nyiɛkpɔɔ wa krɔ kna mbe wa e na. 8 Ki ble ka tinyi yira sɛ fni mbe pe ŋunu tɛɛ. Pan kra pe a pra yo olive tiŋge pan na ki pe pe ŋunu.
9 A olive tiŋge kre na kna mbo, ‘Na mbe pe e ŋunu, kena ki n fna mbe simi yili ni nu na. A simi ŋga ki yilii ni nu kre ni leele na sɛɛnlɛ kro peyɛ kaan buuro na peyɛ kpɔɔri.’
10 A pra flo mu da fig tiŋge na mbo, ‘Fig tiŋge, jande pe o ŋunu.’
11 A fig tiŋge kre na kna mbo, ‘Ni sɛnyi nyu mu tna titi, a na mbe ŋunumu li e na, kena ki n fna mbe ni sɛŋgɛ sɛ na.’
12 A tinyi yire na sɛ yo afoo tiŋge ŋga ni pe simi gbɔwo pini kre pan mbo, ‘Pan mu pe o ŋunu.’
13 A afoo tiŋge kre na yo tinyi yire pan mbo, ‘Na ni chaa mbe pe e ŋunu kre, kena ki fna mbe ni simi gbɔwo ŋga kii wa ni sɛŋgɛ nu kre wɔ ni yɛ nu, a kre ni sumifɛɛnlɛ, na mblɛ pe n na sumi kre yiɛ shio.’
14 A tinyi yire na yiri wa, mna sɛ yo mbrambra wuuro tiŋge pan mbo, ‘Jande pan mu pe o ŋunu.’
15 A mbrambra wuuro tiŋge kre na yo tinyi yire pan mbo, ‘Na e chaa mbe ni tɛɛ ŋunumu na kre, kena e kro e pan e ndra le ni nyimi, na e n pe ma, mbe ti kanhun yili ni wuuro yire nu mbe paan cedar tinyi nyjɛ Lebanon na yire sro.’”
16 Ŋga Jotham na paara mu da wa kre, a wra kna mbo, “Kena ŋga e na Abimelech tɛɛ ŋunumu na ŋga, kee chiriri e na pe ŋgaa? E nsra ni lɛ Gideon na u sele leele sɔɔnri, mna kee nyjɛ pra pe mu e ŋga yire le mu nya. 17 Hali e nsra jawa na ni lɛ Gideon wra u ndra wa jenyje mna wi mu e shɔ mu yili Midian leele kɛɛ. 18 La, aŋga e yiri mu ni lɛ sele wolo taan, mu u bibilɛ fuloe taarɛ na kɛ yii mu pe gbo mu wo dnɛ nunu na, mu ndoo sumi chlɔ biblɔ Abimelech yii mu tɛɛ Shechem leele ŋunu, ŋga wre wi e sele ndro titi kre ndra na. 19 Na kee ŋga e pe Gideon na u sele leele na ŋga nyu mu fraka kre, kena Abimelech u ti mbe e yiɛshɔ, mbe yire ti mbe u yiɛ shɔ na. 20 A na pan ma naa, kena Abimelech u kanhun tɛɛ mbe yire Shechem, na Beth-Millo leele kro sro. Mbe Shechem na Beth-Millo leele kanhun tɛɛ mbe Abimelech sro.” 21 Jotham na yili wa mna fɛ mu sɛ chia ŋga pe yeeri Beer kre na mna sɛ tni wa. Ŋgi na hin? Wraa u lɛ pɔ Abimelech fiɛ.
22 Abimelech na ŋunumu li Israel tra nu yɛlɛ taarɛ, 23 a Nyiɛkpɔɔ na tia ŋumu fɔɔn na pan mu le wre na Shechem leele pre lalaa, a leele pre na yiri mu u taan. 24 Nyiɛkpɔɔ na kre kee ŋga pe Abimelech na Shechem leele na mna ki tɛɛ mu pe fɔlɔ tɔ, ŋga pra Abimelech le gbeŋmbaa a wra Gideon bibilɛ fuloe taarɛ na kɛ pre gbo kre ndra na. 25 Shechem leele pre na leele wɔ, a pra sɛ ja ja nyuɛ ndra na, na leele mblɛ pe tro wa pre yiri na pe yirɛ shio pe pan. A pra sɛ kre mandiɛ kre bɔ Abimelech pan.
26 Praa wa wa ki ble ka, a Ebed biblɔ Gaal na u lɛbiile na kɔ mna sɛ tni Shechem na, a Shechem leele pre na dankna ta u nu. 27 Tre sɛnyi kun nyjila na da, a pe kro na yiri ki ble ka mna sɛ pe seele nu mna sɛ pe wee knumu, mna pan mu yi fɛɛri, mna yi tɛɛ mu simi gbɔwo pe na ble kpɔɔ lii. Pe kro na sɛ le pe sɛɛn nyuŋgo ka nu, mnaa kaa, na gboo, na Abimelech suni. 28 Bawa Ebed biblɔ Gaal wre na kna mbo, “Ndro ŋmbi wi Abimelech mbe Shechem leele na u sumi hin? Gideon biblɔ wi, a Zebul yire u jeelee na na chia ŋga le. Waa u sumi. Hamor wra Shechem chia ŋga kun, kena wre nana ki fna mbe o sumi. 29 Na kra pe na leele mblɛ naa wa ni kɛɛ, Abimelech wa na tnihaa ta. Mbe na yo u pan na, u u ŋunɔwifɛɛnlɛ wru mbe o wi.”
30 Ŋga chia kre lefun Zebul na kee ŋga Ebed biblɔ Gaal na yo kre loo kre, u krɔ na kun kpɔɔ. 31 A wra ndra mna leele tun Abimelech pan mbo, “Ebed biblɔ Gaal na u lɛbiile kro pan mu tni Shechem na mna, mu na kanyaa leni leele pre nu na mu taanla. 32 Kena kee ŋga ni jawa na ki fna mu pe yi kre. Na ble waa wɔ, ŋu na mu ŋunɔwifɛɛnlɛ pre e eyɛ kna e pan e ja nyaa. 33 Na nyiŋge waa na sii, mbe e gbolo mbe yiri mbe pan mbe chia kre tɔ. Na Gaal na u leele pre waa yili, mbe e pe pe imi na ki fna.”
34 Ŋga kra pan ma kre, Abimelech na u wifɛɛnlɛ pre na peyɛ yɔ jijirɛ mna pan mu ja chia kre mbookrɔ. 35 Ŋga nyiŋge na se kre, Gaal na yiri mu sɛ yire chia kre jlonwee nyu na. Kre nyjila kre na Abimelech na u wifɛɛnlɛ pre yili lawee ŋga nu pra ja kre nu, mu yili fimi na.
36 Ŋga Gaal na pe nya kre, a wra kna mna yo Zebul pan mbo, “Le, leele pre yiri nyua ndra na na paan.” A Zebul na kna mbo, “Nyua kre ndile wɔmu mu nya mu yo na leele lɛ, leele ma.”
37 A Gaal na kna mbo, “Le, leele pre plɛ yiri nyua kre prɛrɛ na na paan, a pe plɛ yire oak tiŋge kpɔɔ ŋga jaara chlɛfɛɛnlɛ shie na chlɛ kre lawee na paan.” 38 A Zebul na kna mbo, “Sena mu nyukpɔɔmu kee nyjɛ mu yuu yire nyi hin? Ŋu ma mnaa yuu na ndro ŋmbi wi Abimelech mbe o u sumi kree? Pre leele mblɛ mnaa pini na tɛɛ kre, sɛ wi na pe ni.” 39 A Gaal na yiri mna yiɛ klu na Shechem leele pre ni, a pra sɛ wi na Abimelech ni. 40 Abimelech na u wifɛɛnlɛ pre naa Gaal na u leele pre nini. Ŋga pra ndru na feni na shie chia kre jlonwee nyu na kre, pe tataara na to to mu pra. 41 Abimelech na ndru mu sɛ tni chia ŋga praa yeeri Arumah kre na, a Zebul na Gaal na u lɛbiile pre ni mna yili Shechem na.
42 Ŋga nyiŋge na se kre, Shechem leele pre na peyɛ kna mnaa shie pe seele nu, a pra sɛ ki yo Abimelech pan. 43 A wra u wifɛɛnlɛ wru, mna pe yɔ feko taarɛ, mna sɛ pe ndra nyaa, a pra ja wa na leele pre sri. Ŋga pra Shechem leele pre nya na pe yili chia kre na na paan kre, a leele pre na yili nyaa mna sɛ wi na pe ni. 44 Abimelech na feko nunu na fɛ nyaanyaa mna sɛ chia kre jlonwee nyu na wa, a feko shiin hamblɛ pre na yiɛ le pe seele yire nu, a pra leele pre gbo peii. 45 Pra wi ble poŋgo, mna sɛ su na Abimelech na chia kre leele gbo kro, mna chia kre juari mu wo, mna weŋge kna mu wo tra kre nu.
46 Nyjila ŋga ni praa wii kre, Shechem loplombo pre na fɛ mna sɛ ndra lawee ka nu, ŋga pra deŋge ŋga ki lii kre loo kre, a pra fɛ mu yili mna pra sɛ ndra kre, mna sɛ le sɛɛn El-Berith sumindoo kre lawee, ŋga nu ndro wa jaa da. 47 Ŋga Abimelech na loo na pe fɛ mu sɛ ndra titɛɛ kre, 48 a wre na u wifɛɛnlɛ pre kro na sɛ nyua ŋga pe yeeri Zalmon kre nduu. A wra gbana tɛɛ mna tinyi klɛ knumu mu taa patia na, mna yo u leele pre pan mbo, “E kee ŋga ni pini kre ka pe nyaanyaa.” 49 A pe kro na tinyi klɛ yire yɛ knumu mu taa Abimelech kro. A pra sɛ yi ble nyuŋgo ŋga nu leele pre na fɛ mu sɛ le kre na, mna kanhun le yi na. Na leele pree wa lam, kra tia pe kro na shɔ mu ku. Na pie pe leele kagbeŋge, chiɛlɛ na bilɛ kro.
50 Abimelech na u leele pre na yiri wa mna sɛ chia ŋga pe yeeri Thebez kre fɛ mu kun, mna wi mu ki shɔ. 51 Nyuŋgo gedeŋge ka naa wa mu yire chia kre lam. Bawa chia kre leele kro, chiɛlɛ na bilɛ na fɛ mu sɛ le ki lawee ŋga nu ndro wa jaa da, mna krɔ kan peyɛ na, mna nduu nyuŋgo kre nyjeeri. 52 A Abimelech na pe kɔŋgɔ ni mna sɛ pe tɔ wa. Ŋga wra da krɔ kre na mbe kanhun le ki na to, 53 a chlɔ wa na yire nyjeeri mna yirɛ tre dnɛ ka gbila mu wa u ndra na, a kra u ndra chirɛ ja. 54 A wra blɔ ŋmba wra u wiyirɛ tio wre yeeri nyaanyaa mbo, “Mu brɔfiɛn yiɛshiin kre wɔ mu ni gbo, imi kie pe mbe pia yo na chlɔ u ni gbo.” A u sumifun wre na u su na u brɔfiɛn yiɛshiin ni a wra ku. 55 Ŋga Israel leele pre na nya na Abimelech ku kre, a pra ndru mna sɛ katoo.