Yesu Ikatte Betanga Ye Di Tooltool Dook Tiap Yo Matadi Kala Kumu Ke Ooroo Wain Nga
12
Yesu iwetewete pang di tooltool maimai kidi Yuda tina mulu nga,
ngan le ikatte betanga pang di nen,
“Tool atu in ipe ooroo yo ene wain in kumu atu.
Motong la ikaua koongoo ki le iparkat,
inbe ikele gomo atu a ikarata le dook mata bet tipisi wain surunu ngan idu ye.
Inbe ire rumu atu le ilo ete pang di tooltool yo bet lo tinepe ye a matadi kala kumu tani nga.
Motong la itara kumu tani in lo di tooltool ke kapgingi pattu bedi a bet matadi kala,
inbe tiyei urata ye.
Inbe ye taunu in ipa a ila pang ye malala san yo iken ni mooloo i.
2 Ila inepe nango,
inbe tilo ye lal yo bet tigogo ooroo wain puana ye i,
motong la tool tani in iwanga kapraingi ki atu a ila pang ye di tooltool tina yo matadi kala kumu ki nga.
Ngan iwanga bet la ikap wain puana ki yo bet tipoto panga nga,
ngan a ikap a iman.
3 Bong di tooltool ke kapgingi tina ngan tiparama a tirauu,
inbe tinganga a ipa bene koonoo a ila.
4 Motong la kumu taunu tani in iwanga kapraingi ki san mulu a ila pang ye di.
Ngan di tooltool tina ngan tiraupala kutono,
inbe tiyei dada dook tiap panga a tipammoo.
5 Motong la kumu taunu tani in iwanga kapraingi ki san mulu a ila.
Ngan le di tooltool tina ngan tiraumate le imata.
Motong la iwanga di kapraingi ki alunu mulu a tila,
ngan le di kapala ngan tiparama di a tirau di,
inbe di kapala ngan tiraumata di le timmata.
6 “Ngan nen le tool ataleu yo inepe a bet iwanga i,
in ye taunu natunu yo lono panga mai san i.
Le nga lon wete nen,
‘I au natuk moolmool,
le kumata bet awanga a ila nga,
ngan ole tiraua panga.’
7 “Bong ngan di tooltool ke kapgingi tina tikamata yo ipa a iman nga,
le nga di tapdi tiwetewete nen,
‘Kakamata,
kumu taunu tani in natunu la iman i.
Kumata le bet pang dama ni nga,
ngan ole ikolo tamana ye kumu i a iyei kumu taunu.
Le kaman a taraumate le imata,
a bet nen ngan so yo tamana bet ikap panga nga,
ngan takap le imot paidi.’
8 Le nga tila tikauu a tiraumate le imata,
motong la tikaua bobono a tikatte du ke diki ye kumu ke ooroo wain tani nga.”
9 Yesu iwete pang di nen a imot,
motong la itor di nen,
“Ngan nen le kumu taunu tani in ole iyeie soo so pang di tooltool ke kapgingi tina?
Ye in ole iman man iraumatamata di tooltool tina le imot,
inbe itara kumu tani in lo di tooltool kapala bedi a nen ngan matadi kala.
10 Ang nga kakinkat betanga yo iken ye Rau ke Maro nga lapau,
too tiap?
Betanga tina ngan iwete nen,
‘Pat yo di tooltool ke renge rumu lodi panga tiap a tisukraii i,
in la iyei pat dook mata yo bet ipamede rumu le imede i.
11 Tool Mai iyeie so nen,
le amkamata ye matamam,
ngan dook mata san.’a ”
12 Ngan di kuto maimai kidi Yuda tina ngan tilongo betanga nen nga,
le nga tisere dada yo bet tikaua Yesu a tiparama ye i.
Yesoo,
lodi galanga bet betanga yo iwete nga,
ngan ikatte ye di.
Bong ngan titattadai di tooltool malala mai yo tinepepe nga,
le nga tigege sila inepe,
inbe tikoo a tila.
Titoro Yesu Bet Ole Titar Pat Pang Sisa, Too Tiap
13 Di Yuda tina tila tinepe,
motong la tiwanga di Paresi tiye di tooltool pattu yo tikata suanga ye Erot nga,
a timulu a tila pang ye Yesu.
Ngan tila bet la titoua ye betanga sa,
a nen ngan bet koon kapsap ye nga,
ngan tikauu lo tipatokode ye ni ke karatanga betanga.
14 Le nga tila ye,
motong la tiwete panga nen,
“Pannoongoo,
am nga lomam galanga bet betanga kiong yo kuwete ngan moolmool leu.
Inbe ong i ke bet kutattadaia kam tool siap.
Le kumata bet kuwete pang di nga,
ngan lom rru ye di bet di tooltool balai,
ngan tiap,
bong ole kuwete betanga gaongo leu pang di,
inbe kupatomonai di tooltool ye dada moolmool yo ke Maro ngan le imot.
Ngan la bet amtorong nga,
ong i lom balai?
Nga dook mata bet idi nga tatar pat pang tool kuto mai kidi Rom yo Sisa i,
too tiap?”
15 Bong ngan Yesu lon galanga ye dada dook tiap kidi yo iken lodi in oo,
le nga iwete pang di nen,
“Nga gelei a kakapge bet katou au nga?
Kakaua pat silba ngan atu iman a man akamata.”
16 Le nga tikaua pat tina ngan atu panga,
motong la itor di nen,
“Sei kannungana inbe ene iken ye pat i nga?”
Ngan tiyei ne,
“In Sisa.”
17 Motong la iwete pang di nen,
“Aoo,
ngan dook mata!
Bet so ke Sisa,
ngan kakap pang Sisa.
E so ke Maro,
ngan kakap pang Maro.”
Le nga di tooltool tina ngan titakrai ye betanga ki yo iwete nga.
Di Sedusi Titoro Yesu Ye Dada Yo Bet Di Tooltool Timadit Mulu Ye Ni Ke Matenge I
18 Motong la di Sedusi pattu timan pang ye Yesu bet man titoru.
Ngan di Sedusi tina,
ngan di Yuda pattu yo tiwete bet di tooltool timmata nga,
ngan o ke bet timadit mulu tiap.
Le nga man titoro Yesu nen,
19 “Pannoongoo,
mugu ngan Mose iwodo betanga atu bet tatoo in nen.
Kumata le tool atu bet ikere le rimana ipasuiu kan kase siap,
inbe tamoto tani in imata nga,
ngan taini ole ikoli a iyooloo tap ke toonoo,
a bet nen ngan garup tani in ipasui kase sa panga nga,
ngan ole iseke rara ke toonoo tani in pang dama a ila.
20 Mose iwete paidi nen,
bong amtorong,
ole kuwete balai?
Oo,
tool atu in natunu tamoto limi be ru.
Ngan tinepe,
le nga toodi yo mumuganga i,
in iyooloo garup atu,
bong rimana tani in ipasui toko kan kase siao,
inbe imata.
21 Motong la taini yo itoo in ikoli a iyooloo tap ke toonoo tani.
Bong ngan rimadi tani in ipasui toko kan kase siao,
inbe ye lapau imata.
Motong la taidi yo tol kidi i,
in itoo dada gaongo leu ben di toonoo a iyooloo tap kidi tani in.
22 Ngan di tamoto tina yo limi be ru nga,
ngan di le imot tiyooloo garup tani yo ataleu i.
Bong ngan le ipasui toko kadi kase siap,
inbe timmata.
Motong la garup tani,
in imata lapau a itoo di nga.
23 Le lomam bet kuwete pam ngan,
ye lal yo bet di tooltool matedi bet timadit mulu ye in nga,
ngan garup tani in ole iyei sei rimana?
Yesoo,
di tamoto tina yo limi be ru nga,
ngan di le imot tiyooloo garup tani in oo.”
24 Motong la Yesu iraua betanga kidi nen,
“Ang nga kawete googoomu,
too?
E,
moolmool,
yesoo ang nga lomu galanga ye betanga yo iken ye Rau ke Maro,
ngan tiap.
Inbe lomu galanga ye gurana ke Maro,
ngan tiap lapau.
25 Ye lal yo bet Maro ipamadit di tooltool yo timmata koot ngan mulu ye in nga,
ngan di tooltool o ke bet tikere mulu tiap.
Di ngan ole tinepe dawa ben di bangabangana ke Maro yo tinepe ye malala ki ngo.
26 Le dookoot nga bet awete pang ye di tooltool yo timadit mulu ye ni ke matenge nga.
Ang nga kakinkat betanga ke Mose yo iwodo a igasa kai mai tiap yo ei ikan ye i,
in lapau,
too tiap?
Ye kene tani in Maro kalngana pombe ye ei tani a iwete pang Mose ye di sasa kiidi nen,
‘Au i Maro ke Awaram ye Esaka inbe Yakop.’b
27 Le i Maro kidi tooltool yo timmata koot nga,
ngan tiap,
bong i Maro kidi tooltool yo tinepe maguredi nga.
Le ang nga kawete googoomu.”
Wer Ke Maro Yo Imugu I
28 Pannoongoo ke wer ke Maro ngan atu yo man inepe lapau i,
in ilongo di Sedusi tina yo tiye Yesu tiparsu ye betanga nga.
Le nga ikamata Yesu ngan irau betanga kidi dook mata san.
Motong la iman tina le itoru nen,
“Ai,
soo wer ke Maro imugu le illos di wer yo kapala ngan le imot i?”
29 Motong la Yesu iraua betanga ki nen,
“Wer yo imugu pang di wer yo kapala nga,
in nen:
‘Ang di Isrel katar talngamu a kapalongo.
Tool Mai yo Maro kiidi i,
in yetaleu la Maro moolmool i.
30 Le lomu pang Maro yo Tool Mai kiang i,
in mai san,
inbe kagaua lomu le tinimu ipa ye gurana le lo galanga kiang le imot panga.’c
31 E wer san yo itoo i,
in nen,
‘Lom pang di diem mai san dawa ben yo ong taum lom pong mai san nga.’d
Ngan wer sa mulu yo imugu le illos di wer ru nga,
ngan tiap.”
32 Motong la tool tani in iraua betanga ke Yesu nen,
“Dook mata,
pannoongoo!
Betanga kiong yo kuwete bet Maro i,
in Maro ataleu ngan moolmool.
Le ni maro sa mulu siap,
bong yetaleu.
33 Ngan nen le am nga bet amgaua lomam le ipa ye gurana le lo galanga kiam le imot panga.
Inbe lomam pang di diemam mai san dawa ben yo am tapmam lomam pam mai san nga.
Ngan dada yo nen in dook mata kaiye le illos so yo tadaun a tayei paroranga ye nga,
inbe so kapala yo taparoro pang Maro,
ngan lapau.”
34 Ngan Yesu ikamata tool tani in ben lo galanga ki dook mata le iraua betanga ki dook,
motong la iwete panga nen,
“Ai,
ong i kunepe potai bet lo kugaua ye di tooltool yo Maro bet matan kala di nga.”
Yesu iwete pang tool tani in nen a imot,
motong la ye kene tani in a ilo ngan di tooltool tina titattadai le titoro Yesu mulu tiap.
Kirisi In Illoso Tool Kuto Mai Yo Dawiti I
35 Ye kene yo Yesu lo inepe koongoo lono ke bareme mai ke sungunu a ipatomonai di tooltool nga,
ngan le itor di nen,
“Ai,
nga gelei a di pannoongoo ke wer ke Maro tiwete bet Kirisi in Dawiti natunu nga?
36 Kakamata,
Maro Amunu Silene la ipamaditi Dawiti lono,
le Dawiti ye taunu iwete nen,
‘Maro yo Tool Mai i,
in iwete pang Tool Mai kiau nen.
“Kuwur ye bek oonoo a kunepe nen
le lo atar di koi kiong a tidu ke kem parmana.” ’e
37 Le kakamata,
Dawiti ye taunu la iweta ye Tool Mai ki i.
E nga gelei a di tooltool tiwete bet ye in Dawiti natunu nga?”
Ngan di tooltool malala mai yo titar talngadi ye betanga ke Yesu nga,
ngan tilongo le lodi ponana kaiye.
38 Motong la Yesu ipatomonai di ngan le iwete nen,
“Ken kakamatang dook leu ye di pannoongoo ke wer ke Maro nga.
Di ngan lodi bet tisousou ye sousoungu mooloo mooloo kidi yo pat ki mai san nga,
inbe tipa mallangana ye ni ke yawaringi so,
a bet nen ngan di tooltool bet tikamata di ngan tiwete lo ponana kidi pang di.
39 Inbe di ngan kumata bet tilo ye rumu kidi Yuda ke gaongo in lono nga,
ngan lodi bet lo tiwur ye kakawa ke burungu yo iken ke dama nga,
inbe kumata bet tila ye mailang nga,
ngan lodi bet lo tiwur ye kakawa kidi tooltool yo edi maimai nga.
40 Inbe di ngan tikaua llungunu ye di garup yo tap nga a tipinau rumu le so kidi.
Inbe kene yo bet tipatarau ye in nga,
ngan tiyolo pataraungu kidi le mooloo san.
Ngan di tooltool tina yo nen nga,
ngan ole Maro iyemenai di le dook tiap yege.”
Garup Tap Itar Pat Ki Ilo Ye Depe Ke Bareme Mai Ke Sungunu
41 Yesu ila le la iwur potai pang ye ni yo bet titar pat ilo ye depe ke bareme mai ke sungunu ye i.
Inbe nga matan kenen ye di tooltool malala mai yo timan bet man titar pat kidi ilo ye depe ke bareme mai ke sungunu nga.
Ngan le di tooltool yo ballingadi nga,
ngan alunu la man titar kaiye pat kidi ilo ye depe nga.
The Widow’s offering (Maka 12:41-44)
42 Bong garup tap atu yo ballingana tiap i,
in iman le itar pat maitiap kooroonoo ru leu.
Ngan pat tina ngan gurana ki mai tiap.
43 Motong la Yesu ikiu di galiunu a timan pang ye man iwete pang di nen,
“Awete pang moolmool nen,
garup tap i ballingana tiap,
bong itar pat mai san le illos pat yo di tooltool kapala titar lo ye depe ke tarungu pat nga.
44 Di ngan tooltool ballingadi le pat kidi alunu san,
bong titar mai tiap.
Ngan garup i ballingana tiap,
bong ye in iraia lono bet itar pat ki tina yo bet iyimi kaningi panga ye nga,
ngan le imot ilo ye depe ke tarungu pat.”