\id JDG - Shipibo NT with OT portions [shp] -Peru 2011 2nd ed. \h JUECES \toc1 JUECES \toc2 Jue. \mt1 JUECES \mt2 Israel jonibaon jaton rawíbo jatoaresa \c 1 \c 2 \s Ibon ángel Boquimhain iká \p \v 1 Ja Ibon ángelra Gilgalhainoax Boquimhain kaa iki, jain kaxonra israelitabo jato yoia iki: “Enra mato Egiptonkonia pikoa iki, jaskáaxonra nato main en mato bea iki, maton anibo ja mai meninoxonra en jato neskáakin yoia iki: ‘Ja senenhabekonti joi en mato betan akára, jatíbitian en senenhati iki, \p \v 2 ja main jaa jonibo betan ja senenhabekonti joi maton ayamaara jakon iti iki, jaskáyamakinra jainxon yoina menotibo maton jato ras akananti iki’. Ikaxbira maton ea yoiti ixonyamaa iki, ¡Oikanwe maton jaskara aká! \p \v 3 Jakopíra, rama en mato yoiai: Jain jaa jonibora en mato pikoxonti atipanyamake. Ja joniboyabi jaton diosbora, jan mato ramímatibo iki”, akin. \p \v 4 Jatianra ja Ibon ángel yoyo iki senenketian, jatíbi israelitabo ikonbiresi koshin winii sion ikana iki. \p \v 5 Jakopíra Boquin\f + \fr 2.5 \ft Hebreonin ikára winiaibo iki iká.\f* akin jain janekana iki, jainxonra Ibo yoina retexon menoxonkana iki. \s Josué mawata \r (Jos. 24.29-31) \p \v 6 Jatian Josué jatoibakeax moa kaa pekáora, israelitabo westíoraxonbo moa jaton biti iká maibo bii bokana iki. \p \v 7 Ja Josué janontianra, israelitabaon Ibo rabikin jeneyamakana iki, Josué yamaketian jaresparia jaton koshibo janontianribira akana iki. Ibon jatíbi jawékibo Israel kopí akaibora jabaon oinna iki. \p \v 8 Ikaxbi Josuéra pacha chonka baritiayanix mawata iki, \p \v 9 ja mawáketianra, jawen mainkobiribi Timnat-sera ikain miinkana iki. Jara Efraín mananman iká iki; itan norteori iká Gaas mananhorira iká iki. \p \v 10 Jatianra ja Josué betan ikátiai israelitaboribi mawati keyókana iki. Jakopíra, jato pekáo pikotabaon jaton Ibo onanmabobi ikana iki; nin jaskáakin ja Israelbo akinbeabobira, onanyamakana iká iki. \s Israelitabaon Dios jenea \p \v 11 Ikaxbi ja israelitabaon aká jawéki Ibon oinnara jakonma iká iki, jatonbi meskó keska dios Baal axonbo rabikinra peokana iki. \p \v 12 Israelitabaonra, jan jaton rekenbo Egiptonkonia pikoni Ibo jenekana iki. Jaskáxonra jato patax iká jonibaon jaton diosbo rabikanainko ja chibani jikikana iki, jaskákinra Dios sinámakana iki. \p \v 13 Ja dios Baal betan Astarté rabikinra Ibo jenekana iki, \p \v 14 jaskatira Israelboki Ibo sinata iki, jaskákin amaara yometsobaon jaton jayata jawékibo jato bonnana iki, jainxonribira jato patax iká jaton rawibo betan reteananaitian, jaweati atipanyamakanketian jatoareskana iki. \p \v 15 Ja israelitabo reteanani bokanaitiibira, Ibo jatoki bechiaketa iki, jaskatira jakonmabores winókana iki, janbi jato jaskáti yoia keskatibora ikana iki. Jaskáaribaxonbira Ibon israelitabo masá tenemaa iki, \p \v 16 jaskáaxonra jan jato yometsoaibo xaramea, jato xabáanon ixon joni koshibo jikimaa iki. \p \v 17 Ikaxbira israelitabaon, ja joni koshibo ninkáxonyamakin, Iboki yoitimakin jatonbi wetsa diosbores rabikana iki. Jaton rekenbaon Ibon esébo ninkáxonkatikanai keskáakinra, jabaon ninkáxonyamakana iki. \p \v 18 Ibonbira jan jato koshi jikima ixon, jato akinna iki. Jainxonribira ja koshibo janontian jaton rawíbaon akaitian israelitabo jato akinna iki, itan masá tenei sion iki noibatitaitian ninkaxon jato akinna iki. \p \v 19 Ikaxbi jawetianki, ja joni koshi mawatai, jatianra jakiribi jabo ramiti peokokana iki, jaton rekenbo ikátiai bebonbires, jaton diosbo akinhananbi rabiibora ikana iki. Jato jaskati jaa jakonmabo jeneyamakana iki, itan jaton keena keská ati shinanbobira jeneyamakana iki. \p \v 20 Jakopíra, Ibo Israelboki sinatax neskata iki: “Nato jonibaonra jaton rekenbo betan en ja senenhabekonti joi aká moa masaakana iki, itan ekira yoitimakanai. \p \v 21 Jaskara iketianra jato bebonmea westíora jemabi en moa potayamai, ja Josuénin mawákin jenebainabo”, akin. \p \v 22 Jaskáaxonra amayankanai israelitabaon jawen joi ninkáxonkin ixon Ibon oinkasa iki, ja jaton rekenbaon aní keskáribiakin. \p \v 23 Jaskara kopira Josué meniama jemabo jatianbi Ibon jato potayamaa iki, jaskáayamakinra jainbi jato banemaa iki. \c 3 \c 4 \s Débora itan Baracnin, Sísara jaaresa \p \v 1 Aod mawata pekáora, Ibon oinna israelitabaon, jakiribi jakonma jawékibo aríbakana iki, \p \v 2 jaskákinra Ibon, Jabínman jato ikínnon ixon menia iki, jara Hazor jemamea koshi ikax cananeo apo iká iki. Jawen sontárobaon koshin janera Sísara iká iki, jara iká iki Haroset-goimhain jaa. \p \v 3 Jabínra iskon pacha yami carroya iká iki, jaskákinra israelitabo rabé chonka baritia akonbireskin jato masá tenemaa iki, jatianparira jato akinnon ixon Ibo yokákana iki. \p \v 4 Jatianribira israelitabo, westíora profeta ainbaon koshi jikitaanan jato ikinna iká iki. Jara Lapidotnin awin, jawen jane Débora iká iki. \p \v 5 Jakopíra israelitabo join ikax jato akinnon ikax Déboraiba bokátikanai, ja Déborara xebon naman yakati axea iká iki, (jakopíra jain, “Déboran xebon”, akin onankana iká iki). Jara Efraín mananman Ramá betan Betel naxaran iká iki. \p \v 6 Wetsa netera, Neftalí jonibaon jemamea Abinoamman bake, Cedesain jaa joni Barac janeya, Déboranin ja kenati jato raana iki, joketianra neskáakin yoia iki: —Israelbaon Ibo Diossenra neskara yoike: ‘Minronki Neftalí jonibo betan Zabulón jonibo chonka waranka, Tabor mananman jato tsinkiti iki. \p \v 7 Enra mibé reteananon ixon, Jabínman sontárobaon joni koshi Sísara, jawen carroyabi sontárobo, Cisón weain jomai. Ikaxbira en amaa min jabo jatoaresti iki’, iki ixon —akin aká iki. \p \v 8 —Jatianra Baracnin yoia iki: mia ebébi kaaitianra ea kati iki. Ikaxbi mia ebé kayamaitianra ea katimaribi iki —akin. \p \v 9 Jatianra Déboranin yoia iki: —Jakon riki eara mibé kati jake. Ikaxbira min onanshamana iti jake, ja rama min akaitonra min jawebi ayamai, Ibonbi amaara westíora ainbaon jawen joniboyabi Sísara reteti iki, jaskáaxa rabikaati iki —akin. Jatianra Débora, Barac betan Cedesain kaa iki. \p \v 10 Jainxonra Zabulón betan Neftalí jonibo, Baracnin jato kenaxon tsinkia, chonka waranka joni ikana iki. Jatianra Débora jato betan kaa iki. \p \v 11 Cedes ochóma, Zaanaim teshanpainra Heber quenita joni, jabé quenitaboibakeax pikotax carpa peotaax jaa iká iki, jara Moiséssen rayosen Hobab jonibaon chiní bake iká iki. \p \v 12 Jatian Barac, Tabor mananman joá ninkáxonra Sísaranin, \p \v 13 jatíbi jawen iskon pacha yami carroyabi sontárobo tsinkia iki, jaskáaxa jato betanbi Haroset-goimhainoax Cisón weain kaman kaa iki. \p \v 14 Jatianra Déboranin Barac yoia iki: —¡Moa bokanwe, ramara Ibon ja Sísara miki menikamai! ¡Min sontárobo bebonra Ibo kaai! —akin. Jatianra Barac, jawen chonka waranka sontároboya Tabor mananmameax, ipakea iki. \p \v 15 Baracnin sontárobo, moa Sísaranin sontárobo itan carromeabo betan moa reteanankanainbira, Ibon akonbireskin jato raké shinan yatanmaa iki. Jaskatira Sísararibi, jawen carromeaxbi pakétaanan taenbires jabati kaa iki. \p \v 16 Jaskákanaitianra ja sontárobo jaton carroyabi, Baracnin Haroset-goimhain kaman jato chibana iki. Ja netera nin westíora Sísaranin sontárobi, texetimaakin jato retekin keyokana iki. \p \v 17 Jatianra Sísara, jabati taenbi kaax, Jaelnin xobonko nokota iki, jara Heber quenitanin awin iká iki. Jabín, Hazorhainoa apo Hebernin kaibobo betan moa jakon iká ikaxa, joáx jain nokota iki, \p \v 18 janra jowé ataanan neskáakin yoia iki: —Rakéyamai neno jowé, nokon ibó —akin. Jaskáa Sísara jikiketianra, Jaelnin jonekin ani rakótinin mapoa iki; \p \v 19 jainxonra Sísaranin ikonbiresi nomikin, Jael onpax yokáketian, bichi pisha kepentaanan, jain leche benxoa ixon ja xeamaa iki, japekáora maporibia iki. \p \v 20 Jainxonra Sísaranin yoia iki: —Xobo xepotiain banéwe, jawe keska ixon tson inonbires joxon mia yokáti iki, tsoabiki neno chichó yamaa akin, jatianra yamarake akin min ati iki —akin aká iki. \p \v 21 Ikaxbi Sísara, ikonbiresi paxkina ikax kikini oxaa iki. Jatianra Jaelnin martillo betan jiwi kensho jan carpa xobo tewanai bia iki, biax netéshamanax Sísara ikain kaxonra, maikibi kataxbainkin, jawen impé itinko tasaa iki. Jaskaaxonra Sísara retea iki. \p \v 22 Jatian Baracbiribi, Sísara benai nokóketian Jaelnin jowé ataanan neskáakin yoia iki: —Jowé, ja min benai iitai en mia oinmanon —akin. Jaskáa Barac xobo meran jikixon, moa Sísara mawá rakata meraa iki, jawen maponko jiwi kenshon maikibi tasaxon retekana. \p \v 23 Jaskáaxonra ja netebaon, Ibon cananeobaon apo Jabín, Israelbo bebonbi kikin namanbires imaa iki. \p \v 24 Jatianra Israelbaon, ja apo Jabín keyoai kaman, itikomabiresbo imaxonkana iki. \c 5 \s Débora betan Barac bewaa \p \v 1 Ja netebaonra, Débora betan Abinoamman bake Barac neskati bewakana iki: \q \v 2 “Jatíxonbi Ibo rabikanwe, \q Israelhainra reteanankasai jonibo japarikanke, \q itan reteanantiain kenakaatax boxon \q atipana joniboribi japarike. \q \v 3 ¡Ja apobaon ea ninkáxonkanwe! \q ¡Ja koshi jikixon, \q jato ikinnaibaon ea ninkáxonkanwe! \q ¡Iboki, ea bewabanon! \q ¡Israelbaon Dioskira ea bewai! \q \v 4 Ibó, mia Seírhainoax pikonontian, \q itan Edom main mia kanontianra, \q nai betan mai shakota iki, \q itan naikoinmameax \q oi manaa iki. \q \v 5 Ibó, mibebonra, mia \q Israelbaon Dios iketian mananbo shakota iki, \q jainoax Sinaíribi shakota iki. \q \v 6 Anatnin bake Samgar itan Jael janontianra, \q ja ochó boaibo bain boi jenékana iki, \q jatianra pontema bainbi nireskana iki. \q \v 7 Ja Israelhainoa jemabora moa jatíbi jenekana iká iki. \q Jatianra ea wenita iki, \q ea Débora, westíora Israelbaon tita ikax. \q \v 8 Maxkáyamaraa iki, \q bená dios katotaibo, \q ja jema xepotiain reteanankanainbi, \q ikaxbira westíora yami panatibi yamaa iki, \q nin westíora tsatsitaxobi yamaa iki, \q ja chosko chonka waranka Israel jonibaona. \q \v 9 ¡Nokon shinanra, \q ja Israel joni koshibo betan iki, \q itan ja jemamea jonibo, \q ja reteanani kati kenaaketian atipana ikábo iki! \q ¡Jatíxonbi Ibo rabinon akanwe! \q \v 10 Ja burro awin manxantanitonin peyakaabaon, \q jainoax ja mato rakóti jakonshaman kakaax yakatabaon, \q itan ja mato ochó boaibaonra maton yoiti iki. \q \v 11 ¡Jain ja yoinanin onpax xeainkoxonbi, \q itan ja tsan ikai platillobo maketai meranbi, \q Ibonra jato ake iki, ikanwe, \q jawen jemaboyaxonbira \q Israelnin jatoareske iki, ikanwe! \q \v 12 ¡Jishtenwe Débora, jishtenwe, \q jishténtaanan westíora bewá bewawe! \q ¡Jainoax mia Barac, \q Abinoamman baké, \q wenítaanan min presoabo botanwe! \q \v 13 Jatianra israelitabo koshi jonibo betan reteanani bokana iki, \q jainoaxa Ibon sontároboribi \q eon parana iki bekana iki, \q reteananai jonibo betanra reteanankana iki. \q \v 14 Jaweti Efraínman joniboresa mai teshanpain bokana iki, \q jatianra jato pekáo Benjamínman sontárobo boá iki, \q jainoxa Makirnin joni koshibo ipakekana iki, \q Zabulónman jato ikinai joni koshiboribira bokana iki. \q \v 15 Jainoaxibira Isacarnin joni koshibo, \q Débora betan bokana iki, \q jatian Isacar iká iki Barac akinnai, \q jaskatira manan teshanpa pekáo kaa iki. \q Ja Rubenman sontárobo ikonbires koshi shinanyabo ikenbiki, \q \v 16 ¿Jaweaki nato neno carnerobo tsinkitainko, \q ja koiranaibaon carnero kenaitian ninkákasi mato banetarin? \q ¡Ja Rubenman sontarobora, \q ikonbires koshi shinanya jonibo jaríbake! \q \v 17 Galaadbiribi Jordán paro keiba iká iki; \q Danra, wapórobo tsamatainko baneta iki, \q jatian Aserbiribi, aniparo kexá banetax, \q moa jainoax taxkeyamaa iki. \q \v 18 Ikaxbi ja Neftalí jonibo betan Zabulón jonibora, \q reteanani onsáinbiribi ikana iki. \q \v 19 Jatianra apobo bekana iki ja Taanac ikain, \q Meguido wean patax, \q jatian cananeo apobobiribi \q reteananti shinanya ikax bekana iká iki, \q ixonbira jawe koríkibi, nin kopí jawékibi boyamakana iki. \q \v 20 Naikanmea wishtinbora, \q jato ikanainoaxbi Sísara betan reteanankana iki; \q \v 21 ja moatian wean, \q Cisón weanmanra jatíbi jato keyo boá iki. \q ¡Minra koshi jonibo ikenbi jato keyoti iki! \q \v 22 ¡Cabayobaon maitibora tsaran iiboankanai! \q ¡Ishtoshamanra kabayobo taróx iibainkanai! \q \v 23 Jatianra Ibon ángelnin yoiai: \q ‘¡Ibanon Meroz betan jawen joniboki, \q kikinbires jakonma paketi!’ \q Ja koshi jonibo ikaxbi, \q Ibo akinni joyamaa iken, ixon. \q \v 24 ¡Jatíbi ainbobo xaranmeaxa, \q ja quenita joni Hebernin awin Jael \q bebonbires jakon iti iki! \q ¡Ja jain tsamákana ainbobo xewinbainbiresa jakon iti iki! \q \v 25 Sísaranin onpax yokáketianra, \q Jaelnin, ¡Jakonshaman tazónman leche sero menia iki! \q \v 26 Ja akai kamanra, \q jawen mexkao jiwi kensho bixon, \q jawen mekayaobiribi jan teeti mazo bia iki, \q jainxonra mapoki rishkikin toexon \q jawen impé itinko Sísara tasaa iki. \q \v 27 Chexakaati yoshoaketanaxa, \q Jaelnin taenaman paketax Sísara tarameta iki; \q ja jain paketainoaxbira mawata iki. \q \v 28 Sísaranin titara, masá tenei, \q ventanan kepentaanan neskata iki: \q ‘¿Jawekopiki, jawen carro nokóyamai basiai? \q ¿Jawekopíki, jawen reteananti carro jomenyamai basiai?’ iki. \q \v 29 Ja yonokaatai bebon onan ainbobaon yoiara, \q ja joiribi janbi banekin yoiribia iki: \q \v 30 ‘Natotianra reteananxon bia jawékibo jato menia bii ikanai. \q Ja retenana jonibaonra westíorabaon, \q westíora iamaxon rabé ja yanka yonoti ainbobo bikanai, \q Sísaranara westíora iamax rabé chopa meskó jisá iti iki; \q ja reteanankin jatoaresa jonibaonara, \q jaton texonko ati meskó jisá yomanbaon kewea iti iki’. \q \v 31 ¡Jatíbi min rawibo, jaskáakin jato keyoa ibanon Ibó, \q ikaxbi jan mia noiabo ibakanon, \q jatíbi jawen koshiaxonbi barin tenai keskati peneti!” iki. \m Japekáora chosko chonka baritia senen, ja main jakonbires jakana iki. \c 6 \s Diossen Gedeón kenaa \p \v 1 Ikaxbi Ibon oinnara, israelitabaon aká jawékibo jakonma iká iki, jaskara iketianra kanchis baritia senen jato betan inon ixon, madianitabo Ibon jato menia iki. \p \v 2 Jaskákinra madianitabaon, israelitabo bebonbires jato jakonmaaboreskana iki, jaskati madianitaboki rakékinra mananbaon, kiniaxbo jainoax tsoabi katimainkobo jonétibo akana iki. \p \v 3 Jatíbitian israelitabo banáya ikenbira, madianita jonibaon, amalecita jonibaon jainoax bari pikotaiori iká jonibaon bexon jato ramianankatikanai. \p \v 4 Jatian ja israelitabaon main beax tsamáxonra, ja Gaza mai kamanbi jatíbi ja moa tsekatires yoábo jato ramiankatikanai, jainxon jatíbi jaton carnerobo, wakabo, burrobo jato keyonankatikanai moa ja pitibi yamatiakin. \p \v 5 Jaton carpa peotaboyabi, itan jaton wakaboyabi ja main weixonra, jatíbi keyokatikanai. Kikinbires jakonma chanpo maannax beai keskatira, kikinbires icha camelloyabo bekátikanai. \p \v 6 Ja madianitabaon jakáa kopíra, israelitabo ichabires masá tenei winókana iki, ja senenainbira jato akinnon ixon Ibo yokákana iki. \p \v 7 Jatian madianitaboibakea, jato Ibon xabáanon ixon israelitabaon yokákanketianra, \p \v 8 westíora profeta jato raanxona iki janra neskáakin yoia iki: “Neskárai Ibo, Israelbaon Dios: ‘Enra mato Egiptonkonia pikoa iki, jainra mato koiranxon kikinhakin yanka yonokin jamakana iká iki, \p \v 9 ja egipcioboibakeara en mato pikobichoyamaa iki; ja jatíbinin mato masá tenemakanainkoniara en mato pikoa iki. Jabo mato bebonmea potataananra, jaton mai bixon en mato iboamaa iki. \p \v 10 Enra moa mato yoia iki, ea riki Ibo, maton Dios, matora rakétima iká iki ja amorreobaon diosboki; ja rama mato jaa mainkoniax, ikaxbira maton ea ninkáxonyamaa iki’ ”, akin. \p \v 11 Jatianra Ibon ángel Ofraínhain joáx encina jiwi naman yakata iki, jara Joássena iká iki. Gedeónra Joássen bake iká iki, ja Joássa Abiezernin rarebo iká iki. Uva jamákanainkoxonra madianitabaon oinnaketian jonéxon trigo payani iká iki. \p \v 12 Ibon ángelninra jaki pikóxon, neskáakin yoia iki: —¡Ja Ibora mibé iki, koshi itan rakéma joni mia iketian! —akin. \p \v 13 Jainxon Gedeónman yoishokoa iki: —Ibó ea jaweayamawe, ikaxbi Ibo nobé ikenbikayaki, ¿Jawekopi jatíbi neskarabo noa winoti iitai? ¿Ja non rekenbaon yoiai jato Ibon Egiptonkonia pikonontian, jatíbi jaskara iosma jawéki aníboki jawerano iki? Ibora noa jenetaanan, madianitabaon noa ikínnon ikax noon ménita iki —akin. \p \v 14 Jatianra Ibon já ointaanan yoia iki: —Ja mia jayata koshinbi Madianitabaon mekenmamea ja israelitabo jato xabaatanwe. Ea riki jan mia raanai —akin. \p \v 15 Ikaxbi Gedeónman yoiribia iki: —Ja akinbichopari ea jaweayamawe Ibó, ¿Jawekeskaaxonkayaki, en Israelbo pikoti iki? Nokon rarebo, jatíbi manasés jonibora kikin jawebioma iki, jainoax ea riki ja nokon rareboibakea jaton chiníshoko —akin. \p \v 16 Jatianra Ibon yoia iki: —Ea mibé iketianra min atipanke. Westíora jonibicho atinra min madianitabo jatoaresti iki —akin. \p \v 17 Jatianra Gedeónman yoia iki: —Min oinna ea mii bebon jakon iketian, ja ebé yoyo ikaira ikon iki ixon, en mia jaskáaxon onanti ea westíora jawéki axonwe. \p \v 18 Nenoaxpari kayamawe, jakiribi joxon westíora jawéki en mia meniai kaman —akin. Jatianra Ibon yoia iki: —Nenonxobi en mia manabanon, mia joai kaman —akin. \p \v 19 Kaxonra Gedeónman, westíora cabra bake nami pitiaxona iki, jainxonra rabé chonka litros harina pan, levaduraoma axona iki; jatian namira tasakan axona iki, jenebiribi kentikan axona iki, jaskáaxonra jatíbi encina jiwi kaman boá iki. \p \v 20 Diossen ángelninra, ja nami betan levaduraoma pan aká, shankan marakantaanan jaki ja jene chikoti yoia iki. Jatianra Gedeónman ja ati yoiabo senenhaa pekáo, \p \v 21 ángelnin ja nami betan panbo, ja yatana jawen bastón rebon tii aká iki, jaskáara ja shanka meranoaxbi chii tiri pikóxon ja nami betan panbo keyoa iki; ja ataananra Ibon ángel jawen jishnonbi ja bebonmeax keyota iki. \p \v 22 Jaskáketianra ja Ibon ángel onantaanan, Gedeón neskata iki: —¡Jawe ireskiaipanon Ibó, Ibó! ¡Ibon ángel betanra ea oinhananke! —iki. \p \v 23 Ikaxbira Ibon yoia iki: —Rakéyamawe, miara mawáyamai. Nokon jakon shinanres biwé —akin. \p \v 24 Jatianra Gedeónman jain, Ibo axonkin, westíora makan tsama aká iki. Jainxonra janea iki “Ibo riki, jakonhakin tantimamis”, akin. Nato makan tsamara Ofráin japarike, jara Abiezernin rarebobaon jema iki. \p \v 25 Ja yamébira Ibon Gedeón neskáa iki: —Ja rabé itin pikota, kanchis baritiaya westíora min papan waka bene biwé. Jainoax ja min papa jayata Baalnin makan tsamara min poxati iki. Jainxonribira, iresama jiwi xate chankata ja rabikanai, ja Baalnin makan tsama patax iká min rerati iki. \p \v 26 Jainxonra bochiki shanka mato maxkaten, min Ibo Dios westíora makan tsamá min axonti iki. Ja rabé itin iká waka benera min biti iki, jainxonra ea menikin keyokin min menoti iki, ja iresama jiwi chankata karoaxonra min menoti iki —akin aká iki. \p \v 27 Jatianra Gedeónman jawen chonka yonoti jonibo bixon, jatíbi ja Ibon yoia keskábo axona iki; ikaxbira ja jemamea joniboki itan jawen papan kaiboboki rakékin, neten ayamakin yaméres aká iki. \p \v 28 Ja nete xabáketianra, ja jemamea jonibaon wenixon Baalnin makan tsama reokana merakana iki, itan ja makan tsama patax chankata iresama jiwiribi rerakana, jainoaxibi makan tsama benáshamantonin, westíora waka bene retexon menokanaribi merakana iki. \p \v 29 Jaskatira westíorabo yokakanankana iki; “¿Tson akámein iki, nato jaskáakin?” ikibo. Jaskákin ichabires benakin itan jato yokábokinra, Joássen baken Gedeónman aká onankana iki. Jaskákin Joás keshani boxonra neskáakin yoikana iki: \p \v 30 —Min bake noa pikoxonwe, ja reteira noa joke, ¡Janra Baalnin, makan tsama reonaana iki, itan ja makan tsama patax chankata iresama jiwiribira poxanana iki! —akin akana iki. \p \v 31 Ikaxbi ja kateax tsamákanketianra, Joássen neskáakin jato yoia iki: —¿Matoki ja Baal akinni beax, jaon parana iki reteanankasi iki? ¡Jaskara iken, nete xabatamatianbi tsoa inonbires, ja Baalnin paranan ikaibo mawápainnon riki! Ja jawen makan tsama reonankana iketian, ja Baal dios ikax ibanon janbix koshiax kopikaati —akin jato aká iki. \p \v 32 Jainxonra jatianbi Gedeón, Jerobaal akin janekin peokana iki, jainoaxa ikana iki: “¡Baal ibanon janbix koshiax kopikaati!” iki. Ja Gedeónmanra, Baalnin makan reonaana iká iki. \p \v 33 Jatianra jatíbi madianitabo, amalecitabo, jainoax bari pikotaiori iká jonibo Jordán paro shitabaini boax, Jezreel mai teshanpain tsamákana iki. \p \v 34 Ikaxbira Gedeón, Ibon shinanman iboaa iki, jainxonra Abiezernin rarebobo tsinkíkanon ixon, carnero machan xoon aká iki; \p \v 35 jaskáaribaxonbira jatíbi Manasés jonibo tsinkiti bekanon ixon, jato kenati jonibo raana iki. Jainoaxa Aser jonibo, Zabulón jonibo, itan Neftalí joniboribi jabé tsinkiti bekana iki. \p \v 36 Jainxonra Gedeónman Dios yoia iki: “Ja minbishaman yoia keskáakin ikonkon ja israelitabo ea min jato pikomakasai onankaskinra, \p \v 37 westíora carnero bichi raniabi, jainxon trigo xemekanainko en akai. Ja bichi raniabi yamékirishoko nibikan mechaa ikaxbi, mai manxanshaman iketianra en onanti iki, ikon riki min ea ja Israel jonibo pikomakasai ixon, ja minbi yoia keskáakin”, akin. \p \v 38 Jatianra jaskarashaman winota iki. Jatian Gedeónman yamékiri wenixon, carnero bichi raniabi potsiara westíora taza bochoshoko nibí jene baneta iki. \p \v 39 Jaskáaribaxonbira, Gedeónman yoia iki: “Jakiribi en mia tea, eki sináyamawe. Ikaxbi ea keenai riki ja akinbicho tanatinin. Nato bichi raniabira rama manxanshaman ikaxbi, maibiribi nibikan mechaa iti iki”, akin. \p \v 40 Jatianra ja yamé Diossen jaskara imaa iki. Jainoaxa ja nete xabáketian ja bichi raniabi manxanshaman ikaxbi, maibiribi nibikan mechaa iká iki. \c 7 \s Gedeónman madianitaboaresa \p \v 1 Gedeón ja rama Jerobaal akin janekanaira, jainoax jatíbi jabé ikábo moa nete xabataitian weníbaini boax, Harod ikain jene jokonai patax ikana iki. Jatianra madianitabo norteori ikax, Moré manan teshanpa tenaman ikana iki. \p \v 2 Jatianra Ibon Gedeón yoia iki: “Icha jonira ikanai, jatianra en amaa israelitabaon madianitaboareskanti iki, jaskáxonra non koshinbira non ake ixon, ebebonbi shinankanti iki. \p \v 3 Jaskara iketian, jonibo yoiwe tsoaboki raketai jaton xobon botankanon”, akin. Jato tanakin Gedeónman jaskáara, rabé chonka rabé waranka jonibo boríbakana iki, jatianra chonka waranka jonires baneta iki. \p \v 4 Ikaxbira Ibon Gedeón ati yoiribia iki: “Ichaparira ikanai. Onpax xeanon jato iotanwe, jainoara en jato tanai, tsoaboki mibé kati iki itan tsoaboki mibé katima iki ixon, en mia yoiti iki”, akin. \p \v 5 Jatianra Gedeónman onpax xeakanon ixon jato ioa iki, jainxonra Ibon neskáakin yoia iki: “Ja mekenman weataanan ochitinin taxoai keskáakin xeaibora wetsaori min ati iki, jainoax ja chirankootaanan xeaibora wetsaoribiribi min jato imati iki”, akin. \p \v 6 Ja mekenman weataanan kexain boxon, ochítinin taxoai keskáakin onpax xeaabora kimisha pacha jonires ikana iki. Jatíribibaonra chirankootaanan, xeakana iki. \p \v 7 Jatian Ibon Gedeón yoia iki: “Nato kimisha pacha joniboyaxonra en mato jatíbi xabáai, jaskákinra madianitabo non jatoaresti iki. Jatíribibora moa bokanti iki”, akin. \p \v 8 Jatianra jatíribi moa jaton xobonko banéti bokanti Gedeónman yoia iki. Ikaxbi bokanamatianbira, jaton chomoyabi carnero machan tii atibo jato bichina iki. Jaskataxa kimisha pacha joni katokootabo betanres baneta iki, ja madianitabo teshanpain ikanaitianra; jabobiribi manan maxkaten bochiki ikana iki. \p \v 9 Ja yaméra Ibon Gedeón neskara ati yoia iki: “Wenitax moa ipakeax madianitabo betan reteanantanwe, min mekemanra jabo menikaatai. \p \v 10 Ikaxbi jato peotinin raketira, min yonoti Fura betan jaton carpa peota ikanainko matobichopari kati iki, \p \v 11 jainxonra yoyo ikanai min ninkáti iki. Japekáora moa shinan koshiax mia reteananti iki”, akin. Jatianra Gedeón jawen yonoti Fura betan ipakeax jaton rawibo naisi jaton carpa peotainko kaman kaa iki. \p \v 12 Ja madianitabo, amalecitabo, jainoax ja bari pikotaiorikea jonibo, manan teshanpain janbiskanara kikinbires jakonma icha chanpo maana keská ikana iki. Jatian camelloboribira aniparo kexakea mashi keská icha iká iki. \p \v 13 Jatian jaton rawíbaon carpa peotainko kaxonra, Gedeónman westíora sontáronin ja namata joii wetsa akí neskatai ninkata iki: —En namatara ike, westíora cebada pan noa ikainko kaman joxon tsakaa, westíora carpa peota poxoti —iki ikaitian. \p \v 14 Jainxon jabé ikátonin neskáakin yoishokoa iki: —Jara wetsa jawékima iki, Joássen bake israelainoa Gedeónman sontárobo yoii iká riki. Diossenra ja madianitabo jatíbi jain ikáboyabi, Gedeónman mekenman jato menikaamai —akin. \p \v 15 Ja namá jaskati yoii iká ninkátaananra, Gedeónman Ibo rabia iki. Jaskáa pekáo jaton carpa peota ikanainko kaxonra, israelitabo neskáti yoia iki: —¡Wenikanwe, Ibonra madianitabo jato jain iká carpa peotaayabi noki menikaamai! —akin. \p \v 16 Jatianbira Gedeónman, jawen kimisha pacha sontárobo, jato kimisha tsamáribi jato imaa iki, jainxonra carnero machan tii ati betan, jaweti chomoshoko jawebioma ja bokanai ketea chichó joétaia jato menia iki. \p \v 17 Jainxonra jato yoia iki: —Non rawíbaon carpa peota bekeiba kaxon, en akai oinxonra, matonribi jaskashokoti iki. \p \v 18 Jatian ja ebé kaaboyaxon ja machan non xoon akaitianra, matonribi ja jaton carpa peota ikain jatíbiain katemakin xoon ashokoti iki, jaskáaira mato saí iti iki: ‘¡Ibo kopí itan Gedeón kopíra non akai!’ iki —akinra jato aká iki. \p \v 19 Jaskataxa, Gedeón jawen pacha sontároboya, ja jaton campamento iká bekeiba nokota iki. Yamé pochinikon ikaitian, wetsabo iká pekáo ikai jan jema koirannai sontárobo jikiaitian. Jatianra ja carnero machan xoon akana iki, ja bokanai chomoboribi toekana iki, \p \v 20 ja kimisha tsamáa jonibaonra, senenbires ja carnero machan xoon akana iki, jatian ja chomobiribira toekana iki. Jainoax joé keteaxon, jaton mexkao mekenman bokana iki; jatian jaton mekayao mekenman iká iki carnero machan, jainoax koshin saí ikana iki. “¡Reteananti riki! ¡Ibo betan Gedeónmanra mato akai!” iki. \p \v 21 Jatianra Israelitabo, jaton carpa peotainoa jato katei tsamataxbi jawe iamakana iki, ikaxbi madianita jonibora, jabati boí sion iakekana iki, \p \v 22 jatianribi ja kimisha pacha israelitabaon, carnero machan xoon akin jeneyamakanaitian, Ibon madianitabo jaton kaibobo betanbi reteanamaa iki, jaskatira ja Zerera bain jabati boax Bet-sita kamán, itan ja Abel-mehola mai senenain kaman jabákana iki, ja Tabat ochoma. \p \v 23 Jatianra madianita jonibo chibani bokanon ixon, Neftalíkan rarebo israelitabo, Asernin jonibo itan jatíbi Manaséssen jonibo jato kenamakana iki. \p \v 24 Gedeónmanra, jatíbi Efraín mainmeaboki, jainoa jonibo yoiti, madianitabo betan reteanani bekanon ixon; jato keshanti jonibo raana iki, jainoax Bet-barain iká paro betan Jordán paro ikain, jain shitáti jakonbo ikainbo jato nokotamatianbi. Efraínman jonibaon jaskáati yoiabo senenhakana iki. \p \v 25 Jainxonribira madianitabaon joni koshi rabé, Oreb betan Zeeb janeya yatankana iki. Ja Oreb retekana iki shankan axon, jara akanai rama ja Orebnin shanka, akin. Ja Zeebiribira jainxon uva jamakanai jawen janeya ikainxonbi retekana iki. Jainxon ja madianitabo chibani botana pekáora, Oreb betan Zeebkan mapo, Gedeón boxonkana iki, ja Jordán keiba iketian. \c 8 \s Madianitabaon apobo Gedeónman yatana \p \v 1 Efraín jonibora, sinatax Gedeón betan join iananankana iki, madianitabo betan reteanani kakinbi, jan jato kenati raanyama kopí. \p \v 2 Ikaxbira jan jato yoia iki: —¿Matonki shinanyamai, en aká bebonbires maton aka? Ja ichama maton aká riki, ja non icha aká bebonbires. \p \v 3 Ja Diossenra madianitabaon joni koshi Oreb betan Zeeb; matoki menikamaa iki. ¿En akáki jawe iki, ja maton akátii betan senenti? —akin jato aká iki. Ja Gedeón jaskati yoyo iká ninkatax, Efraín jonibo moa jaki sináti jenekana iki. \p \v 4 Gedeónra jawen kimisha pacha jonia, jaton rawíbo chibanboi boax, ikonbiresi paxkinabo ikaxbi, Jordánhin nokotax shitákana iki. \p \v 5 Jatian Sucothain nokóxonra, Gedeónman jain jabo jato yokata iki: —Akinkanwe nato ebé beabo, ja jawékiati menikanwe ikonbiresi paxkinabora ikanai; madianitabaon apobo Zeba itan Zalmuna chibani noa niabo riki —akin. \p \v 6 Ikaxbira ja Sucothainoa koshibaon neskáakin yoikana iki: —¿Ja min jonibo non mia pimaxonon ixonkayaki, Zeba betan Zalmuna moa min yatana iki? —akin. \p \v 7 Jatianra Gedeónman jato kopikin yoia iki: —¡Moa Ibon Zeba betan Salmuna, ea yatanmaa baneta pekáo joxonra, kopikaakin tsoa jonibi jain jaama mananmamea jiwi moxaya itan maxkobo bixon, non mato rishkiti iki! —akin jato aká iki. \p \v 8 Jainoax Penuelhain kaxonra, Sucothain jato yokata keskáshamanribiakin aká iki. Ikaxbira ja Penuelhainxon, Sucothainxon akana keskáribiakin yoikana iki, \p \v 9 jainxon Gedeónman jato yoia iki: —¡Enharestaanan banéxonra, nato torre en mato poxanaanoxiki! —akin. \p \v 10 Zeba betan Zalmunara, chonka pichika waranka joniboya Carcorhain iká iki, jabora iká iki ja bari pikotaiorikea sontárobo jati texea, jatian pacha rabé chonka waranka jonira iká iki jabo jato retekana. \p \v 11 Jainoax tsoa jonibi jain jaama mananhori Noba betan Jogbeha iká bari pikotaiori kakin, benxokaatamabo ikanaitian, jaton carpa peotainoabo Gedeónman jato reteboa iki. \p \v 12 Jaskáa Zeba betan Zalmuna jabati kaitianra, chibanxon Gedeónman jato yatana iki, jatianra jatíbi sontárobo ratékana iki. \p \v 13 Jatian moa reteananax baneti jokinra, Gedeónman Heres ipaketinko winókin, \p \v 14 westíora bake ranon Sucothainoa yatanxon, yokata iki; jatianra ja bakeranoman kanchis chonka kanchis koshibaon janeyabi ja Sucothainoa yosibaon janebo wishaxon menia iki. \p \v 15 Jatianra Gedeónman Sucothain kaxon, ja jemameabo neskáakin yoia iki: —¿Matonki shinanai Zeba betan Zalmuna kopí eki shirokani? ¿Matonki shinanai nokon jonibo ikonbiresi paxkinabo ikenbi, natobaonra jato yatannamapari iki ixon, noa pimakashamakani? ¡Nato riki ja jonibo! —akin jato aká iki. \p \v 16 Jatianra Gedeónman, tsoa jonibi jain jaama mananmamea maxko jiwibo moxaya bixon, ja Sucothainoa yosibo jan jato rishkiona iki. \p \v 17 Jainxonribira, Penuelhainoa Torre poxakana iki, itan ja jemamea joniboribi retekana iki. \p \v 18 Jatianbira Zeba betan Zalmuna jato yokata iki: —¿Ja maton Taborhainoa jonibo reteaboki jawekeska ikana iki? —akin. Jatian jabaon yoikana iki: —Mia jisábira ikana iki. Jainoax ja westíorabora joni koshi keskáboribi ikana iki —akin akana iki. \p \v 19 Jatianra Gedeón saí ika iki: —¡Jabora nokon wetsabo iká iki! ¡Kikin nokon wetsabora maton retea iki! Ibonbira onanke, maton jabo reteyamaketianra, enribi mato rama reteyamakeanke —iki. \p \v 20 Jatianbira jawen reken bake Jeter, neskáa iki: —¡Wenítaanan, natobo retewe! —akin. Ikaxbi Jeter bakeranonhira ikax, retemistin rakékin jawen espada tsekayamaa iki. \p \v 21 Jatian Zeba betan Zalmunanin, Gedeón neskáa iki: —¡Koshi shinanya jonira onantibires ikai iki! ¡Minbikaya noa retewe! —akin. Jatianra Gedeónman weníxon jato retea iki, jainxon ja Zeba betan Zalmunanin camello jan raoti teoa bia iki. \p \v 22 Jatian israelitabaon yoia iki: —Noa madianitabaon iboa íitainbi, min noa xabáa kopíra noa keenai, min itan min chiní bakeboyaxonbi koshi jikixon, noa ikintinin —akin. \p \v 23 Ikaxbi Gedeónman jato kopikin yoia iki: —Nin enbi itan nin nokon bakenbira koshi jikixon mato ikintima iki. Ibonbira koshi ixon mato ikinti iki. \p \v 24 Ja mato yokátinin ea keenai riki, jato yatanxon maton meosoti biabo, ea menikantin. Ja oro meosotibora, ja non rawí sontárobaon jawebioma mananman jaa jonibo ixon sawekanai iká iki —akin jato aká iki. \p \v 25 Israelitabaonra westíora perakooti kakaaxon, ja bikana meosotibo jain tipinkana iki, jainxonra Gedeón yoikana iki: —Natobo riki —akin. \p \v 26 Jatíbi ja oro meosotibaon iwera chonka iskon kilo iká iki, ikaxbi toponamara iká iki, jan raoti jawéki, kopí jawéki, jainoax madián apobaon boai yankon chopa, itan jaton camellonin teotibo, \p \v 27 ja oroyara Gedeónman taria iki, jaskáaxonra jawen jemanbi Ofráin benxoa iki, jakopira jatíbi Israelbo Ibo bebon senenmabo ikana iki, jara iká iki ja Gedeón jatíbi jawen rareboyabi jan masáti. \p \v 28 Jaskáaxonra Israelbaon, madianitabo jatoareskana iki, jainoaxa jawetianbi moa ikátiai keská iamakana iki. Ja Gedeón janontianra, chosko chonka baritia ja main jakon jakana iki. \s Gedeón mawata \p \v 29 Ja Jerobaal, jaribi iki Gedeón, jara jawen xobonkobiribi jaai kaa iki, \p \v 30 jainxonra icha awinya ixon, icharibi bakeaa kanchis chonka bake iká iki. \p \v 31 Jatian Siquemhain iká jawen awinkoma betanra, westíora benbo bakeaa iki, jara Abimelec akin janea iki. \p \v 32 Gedeónra, jawen yosinbiribi mawata iki, jainxonra Ofráin jawen papa Joássen mai kininkobiribi miinkana iki, jara Abiezernin rarebobaon jema iká iki. \p \v 33 Ja Gedeón mawata pekáora, israelitabaon jakiribi Dios jeneribikana iki, ja Baalnin meskó diosbo rabikin, jainxonra jaton diosbiribi iti Baal-berit katókana iki. \p \v 34 Ja jatíbi jaton rawibaon jato kateaketana ikenbi, jato xabaabira jaton Ibo Diossen shinanbenokana iki. \p \v 35 Jerobaal jaribi iki Gedeón, jan jato jatíbinin jakonha ikenbira, jawen kaibobobiribi noibaxonyamakana iki. \c 9 \s Abimelec iká \p \v 1 Abimelec Jerobaalnin bakera, jawen titanko jato rareboakábo betan Siquemhain yoyo iki kaxon, jato neskáa iki: \p \v 2 —Non kaibobaon janenko en mato yoiai riki; Siquemhainoa jonibo maton jen imati, westíora jonibicho koshi jikiara jakon iti iki ixon, jatianra jatíbi Jerobaalnin kanchis chonka bakebo itima iki —akin. \p \v 3 Jatianra ja Abimelec jaton kaibo iketian, jawen joi ninkáxonkin jen akana iki. Jatianra jawen kaibobo Siquemhainoabo jato betan jaboribi bokanon ixon jato yoii bokana iki. \p \v 4 Jaskáaribaxonbira, Baal-berit rabikanai xobonkonia kanchis chonka plata koríki bixon, Abimelec menikana iki. Ja koríkininra Abimelecnin jaweti jakonma jonibo já chibani bokanon ixon bia iki, ja jonibora jabé bokana iki, \p \v 5 ja Ofráin, jain jawen papa Jerobaal jakátiainko, jainxonra Abimelecnin jawen kanchis chonka wetsabo, westíora makankibicho jato retepakea iki. Ja Jerobaalnin chiní bake Jotamra, jonetax jabichosoko kishpinna iki. \p \v 6 Japekáora, jatíbi Siquemhainoabo betan Bet-miloainoabo tsinkikana iki, encina jiwi itan iresama makan patax ja Siquemhain, jainxonra Abimelec apo janekana iki. \p \v 7 Jaskara onanaxa Jotam, jatixonbi ninkátii Gerizim manan bochiki kaax, kikin koshin saí ika iki: “¡Eapari ninkákanwe Siquem jonibó! ¡Jatianra matoribi Diossen ninkáxonti iki! \p \v 8 Iitibira jiwibo apoya itin keenkana iki, jainxonra olivo jiwi jaton apo imakaskin yokákana iki. \p \v 9 Ikaxbira keenyamakin olivo jiwin jato yoia iki, jiwibaon apo jikiaxbira ea moa xenii jeneti iki, jara jonibo itan Dios jakon ninkakamai iki, akin. \p \v 10 Jatian jiwibaon higuera jiwi apo imakaskin yokákana iki. \p \v 11 Ikaxbi keenyamakin higuera jiwin jato yoia iki, jiwibaon apo jikiaxbira ea moa batashaman, itan noeshaman bimii jeneti iki, akin. \p \v 12 Jatianronki jiwibaon uva apo imakaskin yokákana iki. \p \v 13 Ikaxbi keenyamakin uva jiwin jato yoia iki, jiwibaon apo jikiaxbira ea moa uva bimii jenéti iki, jankaya joniboyabi Dios raromai ikenbi, akin. \p \v 14 Ja senenainbira, jiwibaon moxa jiwi apo imakaskin yokákana iki. \p \v 15 Jatianra moxan jato yoia iki, jabo ikoni jaton apo já itin keena ikax, jatikaxbi jawen ota naman ikanti; ikaxbi jaton apo já itin keenyamakanaitianra, jaibakeax chii pikóxon, ja Líbanoainoa konxanbo keyoti iki, akin. \p \v 16 Ramara en mato yokatai: ¿Ja Abimelec apo imakinki, maton akonkin shinanxon itan atikeskabiakin imaa iki? ¿Jainoax ja Jerobaal iki jawen rarebo betanbi, jan mato aká keskáribiakin noibaxonki maton jato jakonhaa iki? \p \v 17 Jaskara ikenra, nokon papa mato kopí, jawen jati onsá meranbo winota iki, mato madianitabaon iboa iketian pikonoxa reteanana iki; \p \v 18 matobiribi jaskáyamakin, nokon papan kaiboboki ramiti mato yoitimaa iki, jainxon jawen kanchis chonka bake westíora makainbicho perakanxon maton retea iki. Jaskáxonra maton Abimelec apo janea iki, Jerobaalnin jawen yonoti betan bakea, maton rarebo iketianresa maton jaskáa iki. \p \v 19 Ikaxbira rama en mato yoiai: Akonkin itan atikeskabiakin ja Jerobaal jawen rarebo betanbi jakonhaa ixonra, Abimelec betan mato jakonribi iti iki, jainoax jaribi mato betan jakon iti iki; \p \v 20 ikaxbi jaskarama iketian, ibanon Abimelec meranoax chii pikóxon, Siquemhainoabo betan Bet-miloainoabo, jato jatíbi keyokin, jawekeska ikax iti iki, Siquemhainoax betan Bet-miloainoax chii pikóxon jábiribi retekin”, akin jato aká iki. \p \v 21 Jaskáakin jato yoia pekáora, Jotam jawen wetsa Abimelecki raketai kopí jabati Beerhain jaai kaa iki. \p \v 22 Ja Abimelecninra, israelitabo kimisha baritia senen iboaxon jato ikinna iki. \c 10 \c 11 \c 12 \c 13 \s Sansón pikota \p \v 1 Israelbaonra, Ibo bebon jakonma jawéki akin peoribikana iki, jatianra Ibon filisteobo jato menia iki, chosko chonka baritia senen jatoki jenea iki. \p \v 2 Zora jemanra westíora Dan joni, Manoa janeya iká iki. Jawen awinra jawetianbi tooisma ikax bakeaisma iká iki. \p \v 3 Ikaxbira ja ainboki pikóxon Ibon ángelnin yoia iki: “Minra jawetianbi bakeati atipanyamaa iki, ikaxbi ramara mia tooya banetai, westíora benbo bakeyara mia inoxiki. \p \v 4 Jakopíra, uva itan wetsa pae xeatibobi min xeatima iki, Dios jaki kerásaiboribi min pitima iki, \p \v 5 westíora benbo bakeyara mia iki kaai, jara min boo xatenantima iki, ja bake pikotamatianbira Diossen jawen joni iti moa iboa ikax nazareo iti iki, janra Israelbo filisteobaon jato iboa iitainbi, jato pikokin peoti iki”, akin aká iki. \p \v 6 Ja ainbaonra jawen bene kaxon keshana iki: “Ea iitainkora westíora Diossen joni pikóke. Jatian en ikonbiresi ratékainxon oinnara ike, Ibon ángel jisábiora. Miaki tsoa iki ixonra en yokáyamake, janbira ea jawebi yoiamake. \p \v 7 Jares ea yoiara ike, ea westíora benbo bakeya iki kaai ixon, rama nenonxon peoxoronki en moa uva itan wetsa pae xeatibobi en xeatima iki, kerás jawékiboribi pitima iki, itan ja bakeronki, pikotamatianbi jawen mawá nokotai kaman jawena iti Diossen iboa ikax nazareo iti iki”, akinra ea ake, akin aká iki. \p \v 8 Jatian Manoanin orankin Ibo neskáakin yoia iki: “Enra mia yokatai Ibó, jakiribi ja joni noiba raanwe, ja bake pikóketian jaskáakin atibo noa yoinon ixon”, akin. \p \v 9 Jaskáakin Manoanin yokatara, Diossen ninkáxona iki, jatian ja ainbo wainko iitaitianra jakiribi ángel pikoribia iki. Ja Manoa jain yamaketianra, \p \v 10 ainbaon ishto kaxon keshana iki: —¡Ninkáwe, ja wetsa nete en oinhibata jonira jakiribi pikóke! —akin. \p \v 11 Wenítaananra jawen awin betanbi Manoa ja joni ikainko kaa iki, jainxonra yoia iki: —¿Miaki iibata nokon awin betan wetsa nete yoyo iki? —akin. Jatianra ja jonin yoia iki: —Jenjén, eara iibake —akin. \p \v 12 Jatian Manoanin neskáa iki: —Ja min noa yoia senenketianki, ¿Jawekeskáaxon ja bake non aniatiki? ¿Jawekeskaboki non jabé ati iki? —akin. \p \v 13 Ibon ángelnin yoia iki: Min awinninra, jatíbi ja en jaskáati yoia keskábo ati iki: \p \v 14 janra uva xeati xeatima iki, uva aká wetsa jawékiatibora atima iki, itan wetsa pae jawékibira atima iki, itan kerás jawékibira pitima iki. Ja en ati yoiaboresa ati iki. \p \v 15 Manoaninra ja jonira Ibon ángel iki ixon onanxomabi neskáa iki: —Jaskara iketian, nobé pii banépariwe, miara cabra bake non pitiaxonai —akin. \p \v 16 Ikaxbi ángelnin yoia iki: —Ea banéxonbira, ja ea min pitiaxona en pitima iki. Ikaxbi ja cabra bakera non Ibona imakin keyokin menoa jakon iti iki —akin jato aká iki. \p \v 17 Jatian Manoanin ángel yoia iki: —Min janeki jawe iki ixon min noa yoipanankan, jatianra ja min yoiabo senenketian mia non iráke ati iki —akin. \p \v 18 Ikaxbi ángelnin yoia iki: —¿Jaweatiki nokon jane min onankasai? Jara westíora joné jawéki ikax ratéti iki —akin aká iki. \p \v 19 Jatianra Manoanin cabra bake betan ja meniti piti berobo bia iki, jaskáxonra westíora shankan perakanxon, Ibo menikin keyokin menoxona iki. Jatianra Ibon Manoa betan jawen awin bebon jishtibiresakin, ratéti jawéki imaxona iki: \p \v 20 ja makan tsamáinoax chii tiri keyatai meranbi, Ibon ángel naikan kaai keyataitianra, Manoa betanbi jawen awinin oinna iki. Jatianra mai tii anon kaman beokana iki. \p \v 21 Jatianparira ja joniki Ibon ángel iwana ixon, Manoanin onanna iki, jainoaxa moa jakiribi jaibabi itan jawen awinbabi moa pikóyamaa iki; \p \v 22 jainxon jawen awin neskáakin yoia iki: —Nonra Diosbi oinke, jaskara ikaxa ponté moa noa mawataires iki —akin. \p \v 23 Ikaxbi jawen awinin neskáakin yoia iki: —Ibon noa retekaskinra, non menia yoina keyokin non menoxona biamakeana iki, itan non menikin bexonabo noa bixonyamakeana iki, nato jawékibobira noa oinmayamakeana iki. Jainxonribi jatíbi ja atibo noa yoiamakeana iki —akin aká iki. \p \v 24 Ja moa jaskara iti senenketianra, ainbo benbo bakena iki, jara Sansón akin janekana iki. Ja bake aniaitianra, Ibon jakonhakin shinanxona iki. \p \v 25 Jainoax wetsa nete Danhin iká carpa peotainko, Zora jema betan Estaol jema naxaran Sansón iitaitianra, Ibon Shinan Sansónki onantii peokoota iki. \c 14 \s Sansón wanoa \p \v 1 Wetsa netera Sansonman Timnat jemanko kaxon, westíora filisteo xontako meraa iki, \p \v 2 jatian jawen xobonko baneti joxonra, jawen anibo yoia iki: —Eapari akinkanta, ea keenai riki Timnáhinoa westíora filisteo xontako betan wanotinin, jakopíra jatíbi maton ea senenhaxonti iki —akin. \p \v 3 Ikaxbi jawen anibaon yoia iki: —¿Jawekopíki ja filisteo jonibo ikon Dios ikonhaismabo ikenbi, jain wanokaskin benai mia kati iki? ¿Moakayaki non kaibobo xaran itan jatíbi israelitabo xaran ainbobo yamaa? —akin. Jatian Sansonman jato yoia iki: —Ja xontakora nokon keenbiribi iki, jainoax ea keenai riki, nokon awin maton ja imatinin —akin. \p \v 4 Ikaxbira jawen anibaon onanyamaa iki, Ibonbi imaaki jaskarabo iki iitai ixon, jara filisteobo betan jaskáaxon reteanankin peokoomanoxon benakin imaa iká iki, ja netebaonra Israelbo jatoarestaanan iboakana iká iki. \p \v 5 Jaskatax Sansón, betan jawen anibo, Timnathain bokana iki. Jatianra ja Sansón jeman uva wainkobo nokóketian, ja bikasi westíora león bakeranon keota iki. \p \v 6 Jatianra Ibon shinanman iboa ixon Sansonman, ja león cabra bake akáakin, jawen mekemanbi jaxkayona iki; ixonbira ja winota jawéki jawen anibo yoiamaa iki. \p \v 7 Jatian moa kaxa jawen keen xontako iketian jabé yoyo ika iki. \p \v 8 Jaweti nete pekáora, ja ainbo moa bii joi, Sansón león mawá oinnipari wetsa bain jikia iki, kaxon oinnara ja leónman yoranko kokoti bonabaon naaxon moa mishkinhakana iká iki. \p \v 9 Ja mishkin binonxonra, bonan chomashokobo mekemanbi pakexa iki, ja kokobainira kaa iki. Jatian jawen anibo betan nokoananxon, ja mishkin meniara petsokana iki, ixonbira león mawainoa en bia riki akin, jato yoiamaa iki. \p \v 10 Sansonman papara ja xontako oinni kaa iki; jatianra Sansonman jain westíora fiesta aká iki, ja bake ranonbo jaskáai axea keskáakinra aká iki. \p \v 11 Ikaxbira filisteobo jaki raketai ixon, kimisha chonka joni jato betan raenanaibo jaboribi jabé jain ikanon ixon iokana iki. \p \v 12 Ja kimisha chonka jonira Sansonman jato yoia iki: —Maton shinanmanres onanti westíora jawéki mato yoibanon. Nato fiesta neteyanixbi ja kanchis netera, jawe yoii ikárin ixon maton ea pontéshaman yoiti iki, jatianra westíorabo en mato meniti iki, westíora kikin chopa lino tariakana, jainoax fiestatian saweti choparibi en mato meniti iki. \p \v 13 Ikaxbi yoiamaxonra, mato westíoraxonbo, ea westíora kikin chopa lino tariakana maton ea meniti iki, jainxonra westíora fiestatian saweti choparibi maton ea meniti iki —akin. Jatian jabaon yoia iki: —Moa noa yoikayawe, ja min noa shinanmanres onanmakasai. Noara ninkákasai —akin. \p \v 14 Jatianra Sansonman moa shinanmanres onanti, jato yoia iki: “Ja piainoaxa piti jokona iki; jainoax ja koshiibakeaxa bata jokona iki”, akin. Kimisha nete pekáobira jabaon jaweraki ikárin ixon ja shinanmanres onanti atipanyamakana iki, \p \v 15 jaskákinra jawen chosko iti neten Sansonman awin neskáakin yoikana iki: —Min benepari noa oinxonwepanon, ja shinanmanres onanti iká noa yoinon, ikaxbi noa yoiamaketianra, miayabi min papan rarebobo non menoai. ¡Non jisára maton noa kenaa iki, noa jayata jawéki bichínnoxonres! —akin akana iki. \p \v 16 Jatian ja ainbo Sansón oinni kaxon, winiananbi neskáakin yoia iki: —¡Miara eon keenyamai! ¡Miinra ea omisai! Nokon kaibobora westíora jaweki shinanmanres onanti min jato yoia iki, ikaxbi jawe yoii ikarin ixon min ea yoiamaa iki —akin. Jatian Sansonman yoia iki: —Nin nokon papa betan titara, en yoiamabobi iki, jaskara ixonra en mia yoitimabobi iki —akin. \p \v 17 Ikaxbira ja ainbo kanchis nete senen, fiesta keyotai kaman, ja pataxbi ikax wini jenéyamaa iki, jainxonra kikinhakin tearesa iki, jaskáaboxonra kanchis nete senenshaman, ja yoii iká keshamaa iki. Jatianra ja ainbaon jawen kaibobobiribi kaxon keshana iki. \p \v 18 Ja kanchis nete bari jikiamabira, boxon filisteobaon Sansón yoiikana iki: “Ja mishkin winoa batara jawebi yamake, ja león winoa koshira jawebi yamake”, akin. Jatianra Sansonman jato yoia iki: “Nokon biti ainbaon mato keshanara, jaskara yoii iká, maton onanke”, akin jato aká iki. \p \v 19 Jatianbira Ibon shinanman Sansón iboaa iki, jatianra Sansón Ascalónhain kaa iki, jainoara kimisha chonka joni retea iki, jaton chopabo jato bichinxonra, jaskati yoii iká onanabo jan jato kopía iki. Japekáora jawen papan xobonko kaai, sináyabi kaa iki, \p \v 20 jatianra Sansón betan raenanai joni, jawen awin menikana iki. \c 15 \p \v 1 Moa jawetio basi iitira, Sansón trigo tsekatitian jawen awin oinni kaa iki, kakinra westíora cabra bake boa iki. Ja nokoti kaaira neskata iki: —Eapari nokon awin oinni jawen xobonko jikibanon —iki. Ikaxbira jawen rayosen jikimakashamaa iki, \p \v 2 jaskáakinra neskáa iki: —Moara mia kenyamabirai ixonra, nokon bake ja mibé raenanai jonibi en menia iki. Ikaxbi jawen wetsa chiníra ja bebon metsá iki; jawen reken bititianbi jakaya min biara jakon iti iki —akin. \p \v 3 Ikaxbi Sansonman neskáakin yoia iki: —¡Ramara jake jakopi filisteobo en jato kopiti! —akin. \p \v 4 Jaskákaini kaxonra, Sansonman kimisha pacha jina sopó maxó yatana iki, jaskáaxonra rabébo jaton jinanbi chinexpakexon, westíora tiríti akábo rabé jinanko chinexpakea iki, \p \v 5 japekáora ja tiríti akábo keteaxon, filisteobaon wainko botankanon ixon ja maxobo jenea iki. Jaskáaboxonra, ja trigo xatekanayabi ja niabo, jainoax uva jiwiabi, olivos jiwiboribi jato menomaana iki. \p \v 6 Jainxonra filisteobaon tsonki noa jaskáa ixon onankaskana iki, iikaxon Sansón betan raenanai jonibi jawen rayosen, jawen awin meninanxon jayaoma banémaa ixonra, jan kopikaakin noa aká riki ixon onankana iki. Jaskati boxonra, ja ainbo betanbi jawen papa menokana iki. \p \v 7 Jatianra Sansonman jato yoia iki: —Enbix janekaatananra, matonbi jaskara aká iketian en mato yoiai. Mato kopitaxparira ea tantiti iki —akin. \p \v 8 Jaskati sináxonra, moa jainxonbi jato retepakea iki. Japekáora Etam shanka kini meran Sansón jaai kaa iki. \s Sansón itan burro koixao \p \v 9 Filisteobora beax Judáin ikana iki, jainoaxa ja Koi Xao akanai kaman janbiskana iki, \p \v 10 jainoara Judábaon jato yokata iki: —¿Jawekopi nobé reteanankasi mato bekanarin? —akin. Jatian jabaon neskáa iki: —Sansón yatankasi noa bekana riki, janbi noa aká iken noa kopíanon ikax —akin. \p \v 11 Ja ninkátaananra, kimisha waranka Judá jonibo, Etam shanka kininko bokana iki, boxonra Sansón yoikin neskáakana iki: —¿Filisteo jonibo riki, noa winoa koshibo ixonki min onanyamaa iki? ¿Jaweati min noa jaskara jawékiain banékinnarin? —akin. Jatianra Sansonman jato neskáa iki: —Enriki ja filisteo jato jaskáa, jatonribi ea jaskáa iketian —akin. \p \v 12 Jatian jabaon yoia iki: —Noara bekanke ja filisteobo meninoxon mia yatani —akin. Ikaxbi Sansonman jato yoia iki: —Ea akonkin yoikanwe, matonbiki ea reteyamai —akin. \p \v 13 Jaskáara jabaon ponté yoikana iki: —Nonra mia reteyamai. Yatanxonresa mia non filisteobo meniai —akin akana iki. Jaskáxonra rabé bená risbi rastonman nexaxon, ja kini meranoa pikobainkin bokana iki. \p \v 14 Ja boi Koixao akanainko nokókanaitianra, filisteobo jato bechi bei raroshamani koshin saí ikana iki. Ikaxbira Sansonman Ibon shinanman iboa ixon ja ponexkana betanbi menexkana lino risbi raston payo keskáakin ras aka iki; \p \v 15 jatianbira westíora burron koixao paxabirespari bixon, westíora waranka filisteo jonibo jato retea iki. \p \v 16 Japekáora neskata iki: \q “Ja burro koixaon en jato akára, \q westíora itan rabé tsamá iká iki. \q Ja westíora burro koixaonra, \q en waranka joni retea iki”, iki. \p \v 17 Jaskata pekáora ja koixao wishkoa iki, jakopíra jain janekana iki, Ramat-lehí, akin.\f + \fr 15.17 \ft Hebreo joinra koixao manan iki, iká iki.\f* \p \v 18 Jatianra ikonbiresi nomikin Sansonman Ibo Dios neskáakin yoia iki: “¿Jawekeskakayarin, ea akonbireskin reteanantiainbo jato kananmatananbi, rama nato mia Dios ikonhaismabo xaranmea ea min nomi retemai?” akin. \p \v 19 Jatianra Diossen ja xantóain jene jokonmaa iki, jainoa jene jokonai xeaaxa, Sansón shinan koshiinakaina iki. Jakopíra ramakamanbi, ja wean janekanai, En-hacore, akin. \p \v 20 Rabé chonka baritia Israelbaon koshi Sansón inontianra, filisteobaon ja mai iboakana iká iki. \c 16 \s Sansón Gazanko iká \p \v 1 Wetsa netera Sansón Gaza jemanko kaa iki. Jainra westíora tsini ainbo meraa iki, jabé oxanoxa jawen xobonko baneta iki. \p \v 2 Jatianra ja Gaza jemamea jonibaon Sansón ja jeman kaa ninkáxon, jatíbi xepóti ja netebi jema katemakin koirankana iki. Ikaxbi nete xabataitian retei benoxon shinanbainira, moa yaméketian tantii bokana iki. \p \v 3 Ikaxbi Sansónra yamé pochinikon kamánres oxaa iki. Ja jatian wenikaini kaxonra, jatíbi jan xepoti koshiaaboyabi tsekaxon, iabainkin Hebrón bekeiba manan bochiki boá iki. \s Sansón itan Dalila \p \v 4 Japekáora Sansón westíora ainbo Dalila janeyaton, jaonshaman keena iki, jara Sorec teshanpain jaa iká iki. \p \v 5 Filisteo joni koshibaonra, Dalila oinni boxon yoikana iki: —Sansón paranxon yokáwe itan benawe jaweranoaxki jawen kikinbires koshi joai ixon, jainxon jawekeskaxonmein nonharestaanan nexayonti iki ixon. Min jaskáaketianra, noa westíorabaon westíora waranka pacha plata koríki mia non meniti iki —akin. \p \v 6 Ja ainbaonra Sansón neskáakin yoia iki: —Eapari yoita, jaweranoaxkayaki min kikinbires koshi joai ixon, ¿Jawekeskaakin mia nexaaki mia chorokootima iki? —akin aká iki. \p \v 7 Jatian Sansonman neskáakin yoia iki: —Kanchis kanóti risbí benáshamantonin nexakanara, nokon koshi yamaax, moa wetsa joni keskáresibi ea iti iki —akin. \p \v 8 Jatianra, filisteo joni koshibaon Dalila kanchis kanóti risbí benáshaman boxonkana iki, jatianra Dalilanin jan Sansón nexaa iki. \p \v 9 Jaskáaxonra ja ikanainko moamabi jaweti joni jonémaa ikax, Dalila koshín saí ika iki: —¡Sansón miara filisteobaon yatankanai! —iki. Jatianra Sansonman ja risbí ras aka iki, risbí meno keskáakin. Jatianra filisteobaon, jaweranoaxki jawen koshi joai ixon onanyamakana iki. \p \v 10 Jatianra Dalilanin neskáa iki: —¡Miinra ea parana iki! ¡Minra ea jansoaa iki! Ikaxbi ramara ea min jaskáatima iki, eakaya yoipariwe, jawekeskaxonki en mia nexati iki —akin. \p \v 11 Jainxonra Sansonman yoia iki: —Risbi benáshamanbaon jawetianbi jan jawebi akámaton, min ea nexaara, wetsa joni keskábiresibi ikax ea koshioma iti iki —akin. \p \v 12 Jatianra Dalila risbí benáshamanbo bixon, jan nexayonax koshin saí iribaa iki: —¡Sansón miara filisteobaon yatanai! —iki. Jatianra jakiribi jato ikainko jaweti joni, jan joneribia iká iki; ikaxbira Sansonman ja bená risbibo wirish yoman akáakin ras aká iki. \p \v 13 Jatianra Dalilanin Sansón neskáa iki: —¡Minra ea parankin jeneyamai! ¡Minra ea jansoakin jeneyamai! ¡Ea yoiwe jawekayaki en mia nexati iki! —akin. Jainxonra Sansonman yoia iki: —Minra ati iki, jan yoman chopaakanaiki nokon boo kanchis ronokaxo axon, ja jiwiki kamayakin nexaxon kikinhakin tasakin. Jaskáara moa nokon koshi yamaax moa wetsa joni keskábiresibi ea iti iki —akin. Jatianra Dalilanin Sansón oxamaa iki, jaskáxonra jawen boo bixon kanchis risbí axon ja toroakana chopaki kamayaa iki, \p \v 14 jaskáa pekáora, maikibi kikinhakin jiwi tasaax jakiribi koshin saí ika iki: —¡Sansón miara filisteobaon yatanai! —iki. Ikaxbira Sansón weníkin, ja chopayabi kamayaxon, maikibi jiwi tasaa ikenbi tsekaa iki. \p \v 15 Jatian ja ainbaon neskáakin yoia iki: —¡Jansó! ¿Jaweakikayaki mia iká iki, ea akí eara mion keenai iki? Natoyanixa mia kimishai eki shiroai, itan ea min yoiamapari iki jaweranoaxkayaki ja min koshi jatíbi joai ixon —akin aká iki. \p \v 16 Jaskáakin ichayoraakin Dalilanin tearesa itan jatíbitian japacho yokatara, moa jatsanyonax Sansón mawátinin keena iki; \p \v 17 jaskákinra Sansonman ja senenainbi Dalila, jawen joné jawéki keshana iki, neskáakin: —Tsonbira boo ea xatenanhisma iki, pikotamatianbira ea Diossenabiribi iti iká iki, jakopira ea nazareo iki. Jaskatira nokon boo ea xatenankana, moa koshi yamaax itan bebonbires yosma ikax, ea moa wetsa joni keskábiresibi iti iki —akin. \p \v 18 Jatian moa jawen joné jawéki onanxonra Dalilanin, filisteo joni koshibo keshanti jato raana iki: —¡Ramakaya bekanon, Sansónmanra jawen joné jawéki ea moa meramake! —akin jato aká iki. Jaskáara jabo jaton plata koríki bibaini ja oinni bokana iki. \p \v 19 Jainxonra Dalilanin jawen kishín tepinxon Sansón oxamaa iki, jaskáxonra jawen boo kanchis risbí aká iki, jaskataananra ja boo risbiaabo xatenon ixon, westíora joni kenaa iki. Japekáora ja ainbaon Sansón ramiakin peoa iki, \p \v 20 jainoaxa koshín saí iribaa iki: —¡Sansón, miara filisteobaon yatanai! —iki. Jaskáa jishtenxonra Sansonman shinanna iki, moa ipachoai keskati xabakatai, ikaxbira eara moa Ibon jeneke ixon jan onanyamaa iki. \p \v 21 Jatianra filisteobaon Sansón yatanxon, jawen bero tsekanankana iki, jaskáaxonra Gaza jemanko Sansón bokana iki, jainxonra bronce cadenanin nexaxon cárcel meran axon, jawéki renetiain teemakana iki. \p \v 22 Ikaxbi jainoax, jawen boo nenketi peokooribia iki. \s Sansón mawata \p \v 23 Filisteo joni koshibora, moa kananax raroanan jaton dios dagón, jawéki menoxoni tsinkikana iki. Jaskatira neskati bewakana iki: “Non rawí Sansónra non diosen noa menike”, iki. \p \v 24 Jaskákanai ointaananra, wetsa joniboribi bewananbi jaton dios rabii neskákana iki: “Non rawí Sansónra non diossen noa menike, jan non waibo noa keyonana iketian jainxon non kaiboboribi ichabires noa retenana iketian”, iki ikana iki. \p \v 25 Ikonbiresira rarokana iki, jaskákinra jaki shironoxon Sansón jatoiba bokanti yokákana iki. Cárcel meranoa pikoaxa jaon shirokana iki, jainxora rabé witá xaran nichínkana iki. \p \v 26 Jatianra Sansonman jan metsonxon boai bake neskáakin yoia iki: —Ea boxon nato xobo jan koshia witábo ikainko ea nichinwe, jabo tii akax jaki koshitininra ea keenai —akin. \p \v 27 Jaton dios rabiti xobonkora, jatíbi filisteo joni koshiboyabi, ainbobo itan benbobo ikonbiresi weikana iká iki. Sansónki shirokanaitianra kimisha waranka jonibaon bochikixon oinkana iki. \p \v 28 Jatianra Sansonman orankin Ibo yoia iki: “Enra mia yokatai Ibó, jakiribi ea min shinanon ixon, ea koshi meniwe, enra filisteo jonibo jawetianbi awetsayamanoxon nokon rabé bero kopí en jato kopíkasai”, akin. \p \v 29 Jaskátaananra, naponbekonshaman kikinhakin jan xobo koshia rabé witá, jawen mekenman benaa iki, jatian jawen rabé mekemanbi jaki koshikainaxa, \p \v 30 saí ika iki: “¡Nenoaxa filisteobo ebé mawákanai!” iki. Jatianra jatíbi jawen koshiaxon Sansonman werana iki, filisteo joni koshiboki, itan jatíbi jain iká jonibokira ja xobo poxókin jato keyoa iki, ja jiriatian jato keyoni winobainbiresa, Sansonman mawákin jato keyobaina iki.\fig Samsón tumbando templo|CO00947b.TIF|span|Juecs 16.30||Sansonman xobo poxaketian jabé icha joni mawata.|\fig* \p \v 31 Japekáora Sansonman wetsabo jaton jatíbi rarebo betan bexon, jawen yora bikana iki, jainxonra, Zora betan Estaol jema naxaran jawen papa Manoanin mai kininko Sansón miinkana iki. Rabé chonka baritia senenra, Sansón israelitabaon joni koshi iká iki. \c 17 \c 18