\id ROM \h Romanos \toc1 Romanos \mt Carta na̱chindahá Pablo nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Roma \c 1 \s Cáha̱n Ndióxi̱ Pablo xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 1 Ye̱he̱ cúú Pablo ta Jesucristo cúú xitoho i̱. Na̱ca̱xi Ndióxi̱ ye̱he̱ cacuu u̱ in apóstol cuéntá mé á ta na̱chindahá a̱ ye̱he̱ cu̱hu̱n i̱ ca̱ha̱n i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi. \p \v 2 Sa̱nahá ndiva̱ha na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná ca̱hyí na̱ profeta mé á tu̱hun va̱ha sa̱há ini libro yi̱i̱ Ndióxi̱. \v 3 Mé tu̱hun va̱ha yóho cáha̱n sa̱ha̱ Jesucristo, xitoho í, mé a̱ cúú in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱. Ta na̱nduu a in ña̱yivi na̱cacu ñuyíví yóho ta na̱quixi a chi̱chi rey David. \v 4 Ta na̱jána̱ha̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱yivi ña̱ cúú Jesús in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱, mé a̱ cúú cája tócó ndihi ña̱ha. Jáchi̱ tá sa̱ na̱xi̱hi̱ Jesús já na̱nditacu tucu a ta xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ cúú á in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱. \v 5 Ta sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo ndi̱ca crúxu̱ sa̱há ña̱ yóho na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ndihí. Já na̱chindahá Ndióxi̱ mí ña̱ ná cu̱hu̱n í cuéntá mé á ca̱ha̱n í sa̱ha̱ Jesús nu̱ tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví já ná cuu candeé ini na mé á ta já ná caja na ña̱ cúni̱ a. \v 6 Ta mé ndó, na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Roma ja̱n, na̱ca̱xi Ndióxi̱ ndo̱hó cacuu ndó cuéntá mé á. \p \v 7 Ña̱ cán quéa̱ cáhyí i̱ carta yóho nu̱ ndó, na̱ ndúu ñuu Roma ja̱n. Jáchi̱ cúni̱ ndiva̱ha Ndióxi̱ ndo̱hó ta na̱ca̱xi a ndo̱hó nduu ndó ña̱yivi mé á. Ta ná caja Ndióxi̱, tátá yo̱ xi̱hi̱n Jesucristo, xitoho í cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndo̱ ta ná caja ña̱ ná coo va̱ha ini ndó. \s Cúni̱ Pablo cu̱hu̱n da̱ ñuu Roma coto nihni da na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán \p \v 8 Ndíquia̱hva i̱ ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo xi̱hín in in ndó jáchi̱ ña̱yivi ndúu ndijáá ñuyíví xíni̱ jo̱ho na ña̱ cándeé ini ndó Jesús. \v 9 Ye̱he̱ cája chúun i̱ cuéntá Ndióxi̱ ta ndinuhu ini i̱ cáxi tu̱hun i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús, mé a̱ cúú in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. Ta xíni̱ va̱ha Ndióxi̱ ña̱ tócó ndihi qui̱vi̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ mé á sa̱há ndihi ndó. \v 10 Ta ndijáá níí qui̱vi̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná quia̱hva ña̱ma̱ni̱ nu̱ú i̱ sa̱a̱ i̱ ja̱n coto nihni i̱ ndo̱hó tá cúni̱ a̱. \v 11 Jáchi̱ cúni̱ cuni i̱ ndo̱hó já ná ca̱xi tu̱hun i̱ xi̱hi̱n ndo̱ ndá quia̱hva cúni̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ caja ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndo̱ já ná ndindacú chága̱ ndó cuéntá mé á. \v 12 Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná quia̱hva tu̱hun ndeé ini táhan í jáchi̱ in cándeé ini ndihí Ndióxi̱. \p \v 13 Cúni̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini ndó, ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ sa̱ cua̱há tañu sácu ini i̱ sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó joo íin cua̱há ña̱ sájí nuu nu̱ú i̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáma̱ni̱ sa̱a̱ i̱ ja̱n. Cúni̱ chindeé e̱ ndo̱hó ña̱ ná caca va̱ha ndó íchi̱ cuéntá Jesús. Jáchi̱ quia̱hva já na̱chindeé e̱ java ga̱ ña̱yivi, na̱ co̱ cúú chi̱chi Israel. \v 14 Joo ndítahan nu̱ú i̱ ca̱xi tu̱hun i̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuu náhnu xi̱hín na̱ ndúu yucú ñúhú. Ta ca̱ha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín na̱ ndíchí ji̱ni̱ ta xi̱hín na̱ co̱ ndíchí ji̱ni̱. \v 15 Ña̱ cán que̱á xíca̱ ndiva̱ha ini i̱ sa̱a̱ i̱ nu̱ ndúu ndó ñuu Roma ja̱n ca̱ha̱n i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús xi̱hi̱n ndo̱. \s Jáca̱cu Ndióxi̱ ña̱yivi sa̱há tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesús \p \v 16 Co̱ cácahan nu̱ú i̱ sa̱há tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesús jáchi̱ cúú á ndée̱ Ndióxi̱ jáca̱cu a tócó ndihi ña̱yivi, na̱ candeé ini mé á. Ta jihna ñúhú na̱casáhá Ndióxi̱ jáca̱cu a ña̱yivi na̱quixi chi̱chi Israel ta viti jáca̱cu a tócó ndihi ña̱yivi tá candeé ini na mé á va̱tí cúú ná na̱ tóho̱ á cúú ná na̱ Israel. \v 17 Jáchi̱ náha̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ yo̱ ndá quia̱hva nduú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á. Ta cúú á sa̱há ña̱ cándeé iní mé á ta sa̱há ña̱ yóho cuití va jáchi̱ co̱ó a̱ inga nu̱ú ña̱ caja í cacuú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱. Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Ndá na̱ cúú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ catacu na sa̱há ña̱ cándeé ini na mé á.” \s Tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví cómí na̱ cua̱chi nu̱ Ndióxi̱ \p \v 18 Ja̱nda̱ indiví nu̱ íin Ndióxi̱ xójo̱ ini a xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱yivi cája cua̱chi ñuyíví yóho ta jándoho a ini na sa̱há cua̱chi cája na. Ta sa̱há ña̱ núu cája na sájí nuu na nu̱ú java ga̱ ña̱yivi, na̱ cúni̱ canda̱a̱ ini ña̱ nda̱a̱ sa̱ha̱ Ndióxi̱. \v 19 Jándoho Ndióxi̱ ini ña̱yivi sa̱há cua̱chi cája na jáchi̱ sa̱ na̱jána̱ha̱ mé á ña̱ nda̱a̱ nu̱ ná ta sa̱ xíni̱ na̱ sa̱ha̱ mé á joo co̱ cándúsa na ña̱. \v 20 Ja̱nda̱ sa̱há ñuyíví xíni̱ ña̱yivi ña̱ na̱cava̱ha Ndióxi̱ ñuyíví xi̱hín indiví xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱ha. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu canda̱a̱ ini na ña̱ íin Ndióxi̱ ta cuu canda̱a̱ ini na ña̱ íin ndée̱ mé á caja ña̱ cúni̱ a̱ a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ a̱ cúu cachi na ña̱ co̱ xíni̱ na̱ á íin Ndióxi̱ á co̱ó a̱. \v 21 Va̱tí cánda̱a̱ va̱ha ini na ña̱ íin Ndióxi̱ joo co̱ cája cáhnu na mé á tátu̱hun ndítahan nu̱ ná caja na. Ta ni co̱ ndíquia̱hva na ndixa̱hvi nu̱ á. Ña̱ cája na quéa̱ cáhvi núu ini na ta co̱ó sa̱ha̱ toho ña̱ cáhvi ini na. Ta cúú ná tátu̱hun ña̱yivi tóntó ji̱ni̱, na̱ xíca nuu nu̱ú naá yávi̱. \v 22 Ta va̱tí cáchí na̱ cúú ná na̱ ndíchí ji̱ni̱ joo cúú ná na̱ tóntó ji̱ni̱. \v 23 Na̱jándacoo na ña̱ cája cáhnu na Ndióxi̱, mé a̱ tácú a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ ta na̱cava̱ha na ti̱ni̱ñu yúú ña̱ ñéhe na̱hná ta̱a, da̱ xíhi̱ ya̱chi̱. Ta na̱cava̱ha na na̱hná laa xi̱hín na̱hná quíti̱ xi̱hín na̱hná co̱o̱. Ta na̱casáhá cája cáhnu na ña̱. \p \v 24 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱jándacoo Ndióxi̱ na̱ ña̱ ná caja na tá nu̱ú ña̱ núu ña̱ cúni̱ na̱ caja na. A̱nda̱ jáví na̱casáhá na̱ cája quini na xi̱hi̱n yiquí cu̱ñu táhan na. \v 25 Co̱ xe̱én na̱ candúsa na ña̱ nda̱a̱ cáha̱n sa̱ha̱ Ndióxi̱ joo na̱candúsa na ña̱ tu̱hún. Ta na̱caja cáhnu na ña̱ na̱cava̱ha Ndióxi̱ ta co̱ó na̱caja cáhnu na mé Ndióxi̱, mé a̱ na̱cava̱ha tócó ndihi ña̱ha. Jáchi̱ Ndióxi̱ quéa̱ xíní ñúhú caja cáhnu í a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. Já ná coo. \p \v 26 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱jándacoo Ndióxi̱ na̱ ña̱ ná caja na ña̱ xíca̱ ini na caja na, ña̱ co̱ ndítahan caja na. Ta na̱xi̱nu̱ na̱ ja̱nda̱ nu̱ú na̱jándacoo na̱ji̱hí ña̱ quíji̱ na̱ xi̱hi̱n yíi̱ na̱ ta já na̱casáhá quíji̱ xi̱hi̱n táhan ndaja jíhí mé va na. Ta ña̱ yóho cúú á ña̱ co̱ó na̱sacu ini Ndióxi̱ caja na. \v 27 Ta quia̱hva já na̱caja ri da̱ta̱a. Na̱jándacoo da ña̱ quíji̱ da̱ xi̱hi̱n ñájíhí da̱ ta na̱casáhá ndicají ini da caja da ña̱ núu xi̱hi̱n táhan mé va da ja̱nda̱ quia̱hva na̱casáhá quíji̱ xi̱hi̱n táhan mé dá. Chí nu̱ú cacahan nu̱u̱ yo̱ quéa̱ cája xi̱hi̱n táhan da. Ta tá na̱ndihi já cásáhá ndóho ini yiquí cu̱ñu na sa̱há ña̱ núu cája na. \p \v 28 Na̱xi̱nu̱ na̱ nu̱ú na̱jándacoo xóo na Ndióxi̱ ta co̱ cúni̱ ga̱ na̱ canda̱a̱ ini na sa̱há. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱jándacoo xóo Ndióxi̱ na̱ ña̱ ná cahvi núu ini na ta já cája tá cája na ña̱ co̱ ndítahan nu̱ ná caja na. \v 29 Na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n tá nu̱ú ña̱ núu, ña̱ cúú cua̱chi. Ta ndiáva̱ íní na̱ quehe na ña̱ha cómí inga ña̱yivi ta cája xíxi na xi̱hi̱n ná ta cáhi̱hvi̱ ini na ta sáhní na̱ ndi̱i ta cáni táhan na ta jándahvi na ña̱yivi ta cáhvi núu ini na̱ sa̱há inga na ta xíca nuu na cáha̱n túhún na̱. \v 30 Ta cána̱há quini ndiva̱ha na xi̱hín inga na ta cándají na̱ Ndióxi̱ ta yáha yúhu̱ na̱ xi̱hín inga na ta cája i̱chi̱ ini na ta cája cáhnu na mé va na. Ndiáva̱ íní na̱ ndaja caja chága̱ na̱ cua̱chi ta sáá ini na caja na ña̱ cúni̱ tátá náná na̱. \v 31 Co̱ xíní túni̱ na̱ ta co̱ jáxi̱nu̱ co̱o na tu̱hun sáhan na nu̱ú ña̱yivi. Co̱ quíhvi̱ ini na ñani táhan na ta co̱ cája cáhnu ini na sa̱ha̱ ná ta co̱ táhnda̱ ini na sa̱há ña̱yivi. \v 32 Xíni̱ va̱ha na ña̱ na̱sahnda Ndióxi̱ nu̱ ná ta xíni̱ na̱ ña̱ ndítahan quivi na sa̱há cua̱chi cája na. Va̱tí cánda̱a̱ ini na ña̱ yóho joo xi̱hín ndinuhu ini na cája tá cája na ña̱ núu. Ta ja̱nda̱ cáji̱i̱ ini na tá cája java ña̱yivi mé ña̱ núu. \c 2 \s Caja vií Ndióxi̱ sa̱ha̱ tócó ndihi cua̱chi \p \v 1 Mé a̱ nda̱a̱ cómí ndó cua̱chi nu̱ Ndióxi̱. Sánde̱hé ndaa ndó inga ña̱yivi sa̱há cua̱chi cája na joo chíca̱a̱n ndó cua̱chi ja̱ta̱ mé va ndó jáchi̱ cája ndó mé cua̱chi cán. \v 2 Sa̱ xíni̱ va̱ha í ña̱ cája nda̱a̱ Ndióxi̱ tá jándoho á ini ña̱yivi sa̱há cua̱chi cája na. \v 3 Mé ndó sánde̱hé nda̱a̱ ndó cua̱chi cája java ga̱ ña̱yivi ta cáhán ndo̱ va̱ha cája Ndióxi̱ tá chíndahá na̱ cu̱hu̱n na̱ indayá. Joo cáhán ndo̱ ña̱ caja cáhnu ini a sa̱ha̱ mé ndó va̱tí cája ndó mé cua̱chi cája na̱ cán. \v 4 Ndája núu ndó Ndióxi̱, mé a̱ cúni̱ caja cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndo̱ jáchi̱ xíni̱ ndó ña̱ co̱ jándoho ya̱chi̱ Ndióxi̱ ini na̱ cája cua̱chi. Cúni̱ Ndióxi̱ ña̱ ná ndicó co̱o ini ndó jándacoo ndó cua̱chi cája ndó. \v 5 I̱hvi̱ ndiva̱ha cúú ini ndó jáchi̱ co̱ jándacoo ndó cua̱chi cája ndó. Na̱ndicua̱há cua̱chi ndó ta jándoho chága̱ Ndióxi̱ ini ndó tá ná tandaa qui̱ví caja vií a̱ sa̱há cua̱chi na̱caja ña̱yivi. Mé qui̱vi̱ já ndaca náha̱ ña̱ co̱jo̱ ini mé á sa̱ha̱ cua̱chi ña̱yivi ta náha̱ ña̱ íin sa̱ha̱ mé á jándoho a ini na̱ cán. \v 6 Mé tiempo cán quia̱hva Ndióxi̱ nu̱ú in in ña̱yivi ña̱ ndítahan nu̱ ná ndiquehe na sa̱há ña̱ na̱caja na ñuyíví yóho. \v 7 Java ña̱yivi na̱caja na ña̱ va̱ha xi̱hín ndinuhu ini na ta na̱cacúni̱ na̱ caja na ña̱ ná caji̱i̱ ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n já ná cachi Ndióxi̱ ña̱ cúú ná ña̱yivi va̱ha. Ta na̱cacúni̱ na coo na nu̱ íin Ndióxi̱ a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. Ta mé na̱ cán cúú na̱ cu̱hu̱n coo xi̱hi̱n Ndióxi̱ a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \v 8 Joo co̱jo̱ ini Ndióxi̱ tá jándoho a ini na̱ sáá ini, na̱ co̱ cúni̱ cu̱hu̱n xoo ña̱ nda̱a̱ jáchi̱ cátóó na̱ cu̱hu̱n na̱ xoo ña̱ núu. \v 9 Ndoho ndiva̱ha ini tócó ndihi ña̱yivi cája cua̱chi ta cacuéha̱ ndiva̱ha ini na. Jihna ñúhú na̱ na̱quixi chi̱chi Israel ndoho ini já casáhá ndoho ini na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. \v 10 Joo caji̱i̱ ini Ndióxi̱ xi̱hín na̱ cája ña̱ va̱ha ta ndaja cáhnu a na̱ ta caja mé á ña̱ ná coo va̱ha ini ná. Jihna ñúhú já caja mé á xi̱hín na̱ na̱quixi chi̱chi Israel já casáhá caja ri a já xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. \p \v 11 Jáchi̱ co̱ cúú á tátu̱hun cúni̱ Ndióxi̱ in ña̱yivi ta cándají a̱ inga na jáchi̱ in cúú ndihi ví nu̱ Ndióxi̱. \v 12 Va̱tí co̱ cánda̱a̱ ini ña̱yivi ña̱ sáhndá ley Moisés joo cu̱hu̱n tá cu̱hu̱n na̱ indayá sa̱há cua̱chi na̱caja na. Ta va̱tí cánda̱a̱ ini ña̱yivi ña̱ sáhndá ley Moisés joo cu̱hu̱n tá cu̱hu̱n na̱ indayá sa̱há cua̱chi na̱caja na. \v 13 Jáchi̱ tá cánda̱a̱ ini na ña̱ sáhndá ley Moisés ta co̱ cája na ña̱ jáchi̱ co̱ cáchí Ndióxi̱ ña̱ cúú ná ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á. Ta tá cája na ña̱ sáhndá mé ley Moisés a̱nda̱ jáví cáchí Ndióxi̱ ña̱ cúú ná ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á. \v 14 Ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel co̱ xíni̱ na̱ ña̱ sáhndá ley Moisés. Cája mé ná ña̱ sáhndá ley Moisés jáchi̱ já xi̱nu̱ ini na caja na ña̱ va̱tí co̱ xíni̱ na̱ mé ley Moisés. \v 15 Ña̱ cája mé ná náha̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ na̱sacu Ndióxi̱ ley mé á ini xíní túni̱ ná. Ta xi̱hi̱n xíní túni̱ ná cánda̱a̱ ini na tá cája na ña̱ va̱ha á tá cája na ña̱ núu. Ta quia̱hva já xi̱hi̱n mé xíní túni̱ ná xíni̱ va̱ha na á cája na cua̱chi á cája na ña̱ va̱ha \v 16 tá ná xi̱nu̱ qui̱ví quia̱hva Ndióxi̱ chuun nu̱ Jesucristo caja vií a̱ sa̱há ña̱ na̱caja tócó ndihi ña̱yivi va̱tí na̱caja je̱hé na̱ ña̱. Jáchi̱ já cáha̱n tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús ña̱ jána̱ha̱ i̱ nu̱ ndo̱. \s Na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cándúsa na ley Moisés \p \v 17 Ta mé ndó cáchí ndo̱ cúú ndó na̱ na̱quixi chi̱chi Israel, na̱ cándúsa ley Moisés. Ta cáchí ndo̱ cája chága̱ Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n mé ndó a̱ ju̱ú ga̱ xi̱hín java ga̱ ña̱yivi. \v 18 Ta cáchí ndo̱ ña̱ sa̱ xíni̱ ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja ndó ta cáchí ndo̱ ña̱ sa̱ xíni̱ ndó ca̱xi ndó ña̱ va̱ha jáchi̱ sa̱ na̱jácuaha ndó ley Moisés. \v 19 Ta cáchí ndó tia̱hva va̱ha ndó chindeé ndó ña̱yivi ña̱ ná ndi̱hvi na íchi̱ Ndióxi̱ ta cáchí ndo̱ ña̱ cúú ndo̱ tátu̱hun in lámpara jándiyéhe̱ nu̱ú ña̱yivi xíca nuu nu̱ú naá. \v 20 Ta cáchí ndo̱ ña̱ tia̱hva ndó jána̱ha̱ ndó nu̱ú ña̱yivi, na̱ co̱ xíní túni̱ ta cáchí ndo̱ ña̱ tia̱hva ndó jána̱ha̱ ndó nu̱ú ña̱yivi, na̱ cáma̱ni̱ cata̱cu̱ va̱ha ini. Cómí ndo̱ ley Moisés sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáhán ndo̱ xíni̱ ndó tócó ndihi ña̱ nda̱a̱ xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱ha. \v 21 Mé ndó jána̱ha̱ ndo̱ ley Moisés nu̱ú ña̱yivi joo jihna ñúhú ndítahan caja ndó ña̱. Mé ndó jána̱ha̱ ndó nu̱ú ña̱yivi ña̱ a̱ váha toho caja cuíhná na̱ joo cúú ndó na̱ cui̱hná. \v 22 Mé ndó jána̱ha̱ ndó nu̱ú ña̱yivi ña̱ a̱ váha toho coo in ta̱a xi̱hín in ñáñáha̱, ñá co̱ cúú ñájíhí da̱ joo íin ndó xi̱hi̱n ñájíhí inga na. Mé ndó co̱ cúní ndó yo̱co̱ ndindojo veñu̱hu ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel joo cája cuíhná ndo̱ ña̱ cui̱cá ñúhu veñu̱hu na̱ cán. \v 23 Cája cáhnu ndó mé va ndó jáchi̱ cómí ndo̱ ley Ndióxi̱ joo co̱ cája cáhnu ndó mé á jáchi̱ co̱ cúni̱ ndó caja ndó ña̱ sáhndá mé ley. \v 24 Ña̱ cán quéa̱ nda̱a̱ cáha̱n tu̱hun Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndó tá cáchí a̱ já: “Ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel cáha̱n núu na sa̱ha̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cája mé ndó, na̱ Israel”, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \p \v 25 Tá cája ndó ña̱ sáhndá ley Moisés já quéa̱ ndíya̱hvi marca na̱chica̱a̱n na̱ yiquí cu̱ñu ndó. Joo tá co̱ cája ndó ña̱ sáhndá ley Moisés já quéa̱ co̱ ndíya̱hvi toho marca na̱chica̱a̱n na̱ yiquí cu̱ñu ndó. \v 26 Na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel co̱ chíca̱a̱n toho na mé marca ja̱n yiquí cu̱ñu na joo tá cája na ña̱ sáhndá ley Moisés já ndiquehe Ndióxi̱ na̱ tá quia̱hva ndíquehe ri mé á na̱ íin marca yiquí cu̱ñu. \v 27 Ndá na̱ cája ña̱ cáchí ley va̱tí co̱ó na̱qui̱hvi marca yiquí cu̱ñu na, íin sa̱há na̱ cán chíca̱a̱n na̱ cua̱chi ja̱tá na̱ co̱ cája ña̱ cáchí ley va̱tí íin a nu̱ ná ta na̱qui̱hvi marca yiquí cu̱ñu na. \v 28 Ña̱ cán quéa̱ tá ná caja in na̱ na̱quixi chi̱chi Israel mé costumbre ña̱ ná cuni cuití va ña̱yivi ña̱ já quéa̱ a̱ ju̱ú ña̱ nda̱a̱ ña̱ cúú ná cuéntá Ndióxi̱. Ta ndá na̱ chíca̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu na co̱ cája na mé costumbre cuéntá yiquí cu̱ñu cuití va na. \v 29 Ta ndá na̱ na̱quixi chi̱chi Israel tá mé a̱ nda̱a̱ cúú ná cuéntá Ndióxi̱ ta cája na ña̱ cúni̱ mé á co̱ cúú á sa̱há ña̱ na̱sahnda loho na yiquí cu̱ñu na. Cúú á sa̱há ña̱ na̱caja ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ini na. Ta mé na̱ cán jácavatá na̱ ini Ndióxi̱ jáchi̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á cája na ña̱ cúni̱ mé á. \c 3 \p \v 1 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ná ndaca tu̱hún i̱ ndo̱hó ña̱ yóho: Á íin cua̱há chága̱ sa̱há ña̱yivi na̱quixi chi̱chi Israel a̱ ju̱ú ga̱ sa̱há java ga̱ ña̱yivi. Á ndíya̱hvi nu̱ Ndióxi̱ ña̱ na̱chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu na. \v 2 A̱ja̱n. Íin cua̱há sa̱há ña̱yivi na̱quixi chi̱chi Israel ta tá na̱chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu na ndíya̱hvi a nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ na̱sacu ini a jándacoo a tu̱hun a nu̱ú na̱ na̱quixi chi̱chi Israel já ná cacomí na̱ cuéntá sa̱há. \v 3 Ta va̱tí ná caja java ña̱yivi, na̱ cándeé ini mé á ña̱ co̱ cúni̱ mé á caja na joo ama sa̱há ña̱ cán a̱ ndíjama toho Ndióxi̱ ji̱ni̱ á ña̱ ná caja ña̱ núu xi̱hi̱n ná, va̱ha. \v 4 Co̱ cája toho Ndióxi̱ já. Ña̱ cája Ndióxi̱ níí tiempo cúú ndinuhu ña̱ nda̱a̱ va̱tí tócó ndihi ña̱yivi cáha̱n na̱ ña̱ tu̱hún. Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q Xi̱hín tu̱hun cáha̱n Ndióxi̱ cánda̱a̱ iní ña̱ cúú á Ndióxi̱ ña̱ nda̱a̱ \q ta a̱ cúu quee va̱ha na̱ chíca̱a̱n cua̱chí jíquí ja̱tá jáchi̱ cúú mé á in Ndióxi̱ nda̱a̱, já cáchí tu̱hun mé á. \p \v 5 Ta viti ná ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó tá quia̱hva cáhán ña̱yivi ñuyíví. Cáhán na̱ ña̱ co̱ cája va̱ha Ndióxi̱ tá jándoho a mí sa̱há cua̱chí jáchi̱ xi̱hín cua̱chí jándindita jícó chága̱ yó Ndióxi̱. Ta xi̱hín ña̱ cája í náha̱ ña̱ cúú Ndióxi̱ in Ndióxi̱ ña̱ nda̱a̱ ta mí cúú yó ña̱yivi cua̱chi. \v 6 Joo co̱ cáhán va̱ha na jáchi̱ tá co̱ cája nda̱a̱ Ndióxi̱, nduu já quéa̱ a̱ cu̱ú caja vií mé á sa̱há ndihi cua̱chi cája tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví. \p \v 7 Já cáchí ña̱yivi já: “Cóho̱ ná caja yó cua̱chi já ná canda̱a̱ chága̱ ini ña̱yivi ña̱ cája nda̱a̱ Ndióxi̱ ta xi̱hín ña̱ yóho caja cáhnu chága̱ na̱ mé á”, cáchí na̱. Joo co̱ cáha̱n va̱ha na jáchi̱ tá cáhán yo̱ ña̱ xi̱hín cua̱chi cája í ndícáhnu chága̱ Ndióxi̱ já quéa̱ co̱ cánda̱a̱ iní ndá sa̱ha̱ quéa̱ jándoho Ndióxi̱ ini ña̱yivi sa̱há cua̱chi na. \v 8 Joo java ña̱yivi cáchí na̱: “Cóho̱ ná caja í cua̱chi já ná caja cáhnu ini mé á sa̱há cua̱chí já ndicáhnu chága̱ Ndióxi̱”, cáchí na̱ joo co̱ cáha̱n va̱ha na. Ta java ña̱yivi cáha̱n i̱hvi̱ na̱ sa̱há ye̱he̱ ta chíca̱a̱n na̱ cua̱chi ja̱tá i̱ ta cáchí na̱ ña̱ jána̱ha̱ ye̱he̱ ña̱ yóho nu̱ú ña̱yivi. Ndítahan jándoho Ndióxi̱ ini tócó ndihi ña̱yivi, na̱ jána̱ha̱ ña̱ yóho. \s Tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví cómí na̱ cua̱chi nu̱ Ndióxi̱ \p \v 9 Ña̱ cán quéa̱ a̱ cu̱ú cachi yó ña̱ cúú mí na̱ va̱ha chága̱ a̱ ju̱ú ga̱ inga ña̱yivi sa̱há ña̱ na̱quixí chi̱chi Israel. Jáchi̱ sa̱ na̱jána̱ha̱ i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ mí, na̱ na̱quixi chi̱chi Israel xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel cúú yó ña̱yivi cája cua̱chi. \v 10 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q Co̱ó toho ni in ña̱yivi cája ña̱ nda̱a̱. \q \v 11 Ta co̱ó toho ni in na̱ cánda̱a̱ ini ña̱ nda̱a̱, \q ta co̱ó ni in na̱ ndínducú Ndióxi̱. \q \v 12 Na̱caxoo na nu̱ Ndióxi̱ já na̱quehe na ichí núu cua̱ha̱n na̱. \q Co̱ó ña̱yivi cája ña̱ va̱ha ja̱nda̱ ni in túhún na̱ co̱ó. \q \v 13 Quini ndiva̱ha yúhu̱ ná jáchi̱ cúú á tátu̱hun in yávi̱ ndi̱i ña̱ cáma̱ní nde̱e ñúhu̱. \q Cúú ná ña̱yivi túhún ndiva̱ha. \q Tá quia̱hva cája co̱o tá tíin rí ña̱yivi já cája na̱ cán tá cáha̱n na̱ ña̱ tu̱hún. \q \v 14 Ta mé cháhan cuití cáha̱n yúhu̱ ná ta xi̱hín ña̱ yóho játa̱hvi̱ na̱ ini ña̱yivi. \q \v 15 Níí tiempo ndícají ini na cahní na̱ ndi̱i ta xíhi̱ ndi̱i cája na. \q \v 16 Ta ndá nu̱ xínu̱ na̱ jándoho na ini ña̱yivi jándacoo ndáhví ñahá na̱. \q \v 17 Ta co̱ xíni̱ na̱ ndá a̱ quéa̱ canduu va̱ha na xi̱hín ña̱yivi. \q \v 18 Ta ni co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱ ndítahan nu̱ ná cayi̱hví na̱ Ndióxi̱, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \p \v 19 Sa̱ xíni̱ yó ña̱ ndítahan nu̱ú na̱ Israel caja na tócó ndihi ña̱ sáhndá ley Moisés jáchi̱ cúú á cuéntá na̱ na̱quixi chi̱chi Israel. Ta xi̱hín ña̱ yóho chíca̱a̱n ley Moisés cua̱chi ja̱ta̱ mé na̱ cán ta náha̱ ña̱ tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví cómí na̱ cua̱chi nu̱ Ndióxi̱ ta a̱ cu̱ú cachi na ña̱ co̱ cómí na̱ cua̱chi. \v 20 Ni in ña̱yivi a̱ cúu nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cája na tócó ndihi ña̱ha sáhndá ley Moisés. Ña̱ cája mé ley quéa̱ ña̱ ná canda̱a̱ iní ña̱ cómí yo̱ cua̱chi nu̱ Ndióxi̱. \s Jáca̱cu Ndióxi̱ mí jáchi̱ cándeé iní mé á \p \v 21 Viti jána̱ha̱ Ndióxi̱ nu̱ yo̱ ndá quia̱hva nduu nda̱a̱ yo̱ nu̱ mé á. Ta jári cáchí mé ley xi̱hín na̱ profeta sa̱há ña̱ yóho. Ta co̱ cúú á sa̱há ña̱ cája í ña̱ cáchí mé ley \v 22 joo sa̱há ña̱ cándeé ini ña̱yivi Jesucristo já cája Ndióxi̱ ña̱ ná nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ mé á. Já caja mé á xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cándeé ini Jesucristo jáchi̱ tá quia̱hva cája Ndióxi̱ xi̱hín na̱ Israel quia̱hva já cája ri a xi̱hín na̱ co̱ cúú na̱ Israel. \v 23 Tócó ndihi ña̱yivi cómí na̱ cua̱chi nu̱ Ndióxi̱ ta na̱caxícá na̱ nu̱ á ta a̱ cu̱ú nduu na ña̱yivi va̱ha tá quia̱hva cúni̱ mé á. \v 24 Joo na̱caja Ndióxi̱ in ña̱ma̱ni̱ cáhnu xi̱hi̱n yo̱ já ná nduu nda̱a̱ yó nu̱ mé á. Ta co̱ó na̱cha̱hví sa̱há jáchi̱ na̱cha̱hvi Jesucristo sa̱há cua̱chí tá na̱xi̱hi̱ a̱ ndi̱ca crúxu̱. Ta viti co̱ cómí ga̱ yó cua̱chi nu̱ mé á. \v 25 Na̱chindahá Ndióxi̱ Jesucristo ña̱ ná cui̱ta̱ ni̱i̱ a̱ sa̱há cua̱chí já ná cuu caja cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ yo̱ tá ná candeé iní Jesucristo. Xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ cúú á in Ndióxi̱ nda̱a̱. Tá cáma̱ní quivi Jesucristo sa̱há cua̱chí já co̱ó na̱quehe Ndióxi̱ cuéntá sa̱há cua̱chi. Já na̱caja mé á jáchi̱ cáhnu ndiva̱ha ini a. \v 26 Ta xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cúú á in Ndióxi̱ ña̱ nda̱a̱ ja̱nda̱ qui̱vi̱ víti. Tócó ndihi na̱ cándeé ini Jesús cúú ná na̱ nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ na̱jándoo Jesús cua̱chi na. Ta xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ cúú á Ndióxi̱ nda̱a̱. \p \v 27 Ndá sa̱há cája cáhnu í mí, va̱ha. Ama ná cuu caja cáhnu í mí sa̱há ña̱ na̱caja í. Jáchi̱ a̱ cu̱ú nduu nda̱a̱ yó nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱sacu va̱ha í ley Moisés. Cúú á sa̱há ña̱ cándeé iní Jesús. \v 28 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ sa̱ xíni̱ yó viti ña̱ nduu nda̱a̱ yó nu̱ Ndióxi̱ tá ná candeé iní Jesús cuití va. Ta co̱ cúú á sa̱há ña̱ na̱sacu va̱ha í ña̱ sáhndá ley Moisés. \p \v 29 Á cája Ndióxi̱ ña̱ yóho sa̱há na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cuití va, va̱ha. U̱hu̱n. Jáchi̱ jáca̱cu Ndióxi̱ na̱ na̱quixi chi̱chi Israel xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. \v 30 Jáchi̱ íin in tála̱á Ndióxi̱ ta mé Ndióxi̱ yóho jáca̱cu a ña̱yivi tá ná candeé ini na mé á va̱tí cúú ná na̱ Israel á co̱ cúú toho ná. \v 31 Á cacu xoo í ley Moisés, da̱ já. U̱hu̱n. Va̱tí cándeé iní Jesús joo a̱ cu̱ú cacu xoo í ley Moisés jáchi̱ náha̱ ña̱ cúú á ña̱ nda̱a̱ ta ndíya̱hvi a nu̱ yo̱. \c 4 \s Ña̱ na̱caja Abraham sa̱nahá ndiva̱ha \p \v 1 Ta ndá sa̱ha̱ na̱cachi Ndióxi̱ sa̱há Abraham, tásáhnu jícó yo̱ ña̱ na̱nduu da ta̱a nda̱a̱ nu̱ mé á. \v 2 Co̱ cúú á sa̱há ña̱ na̱caja da ña̱ na̱nduu da ta̱a nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ já ná a̱ cája cáhnu da mé dá. Ta co̱ó toho ña̱ha ña̱ cuu caja cáhnu da mé dá sa̱ha̱. \v 3 Jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱: “Na̱candeé ini Abraham Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱nduu nda̱a̱ da̱ nu̱ mé á”, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 4 Ta viti ná caja í cuéntá cája chúun in da̱ta̱a. Ta tá na̱ndihi cháhvi na nu̱ dá ta mé jiu̱hún cán co̱ cúú á ña̱ jásá na̱ nu̱ dá. Cháhvi na nu̱ dá jáchi̱ cáni a nu̱ dá quehe da ña̱ sa̱há chuun na̱caja da. \v 5 Jáchi̱ a̱ cúu ndaja nda̱a̱ ña̱yivi mé ná nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cája na. Tá ná candeé ini ña̱yivi Jesús, mé a̱ na̱cha̱hvi sa̱há cua̱chí a̱nda̱ jáví ndaja Ndióxi̱ na̱ ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á. \v 6 Ta quia̱hva já na̱ca̱ha̱n rey David sa̱há ña̱ yóho tá na̱cachi da ña̱ ta̱hví na̱há na̱cuu da̱ ndája nda̱a̱ Ndióxi̱ va̱tí co̱ó na̱caja da ña̱ha ña̱ ná cuu ndaja nda̱a̱ da̱ mé dá nu̱ Ndióxi̱. \v 7 Já na̱cachi David já: \q Ta̱hví na̱há na̱cuu ña̱yivi tá na̱caja cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱há ña̱ núu na̱caja na ta tá na̱jándoo a cua̱chi na. \q \v 8 Ta ta̱hví na̱há na̱cuu ña̱yivi tá co̱ó na̱quehe Ndióxi̱ cuéntá sa̱há cua̱chi na̱caja na, na̱cachi David sa̱nahá ndiva̱ha. \p \v 9 Á ta̱hví na̱há na̱cuu na̱ na̱chica̱a̱n marca yiquí cu̱ñu cuití va. U̱hu̱n. Jáchi̱ ndúu nda̱a̱ ña̱yivi nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cándeé ini na mé á ta co̱ cúú á sa̱há ña̱ na̱chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu á co̱ó a̱. Ta sa̱ xíni̱ yó ña̱ na̱cachi Ndióxi̱ ña̱ na̱nduu Abraham ta̱a nda̱a̱ nu̱ mé á sa̱há ña̱ na̱candeé ini da mé á. \v 10 Á na̱cachi Ndióxi̱ ña̱ cúú Abraham ta̱a nda̱a̱ nu̱ mé á tá cáma̱ní chica̱a̱n da̱ marca yiquí cu̱ñu da á tá na̱ndihi na̱chica̱a̱n da̱ marca yiquí cu̱ñu da. Na̱cachi a já xi̱hi̱n dá tá cáma̱ní chica̱a̱n dá marca yiquí cu̱ñu da. \v 11 Jihna ñúhú na̱candeé ini Abraham Ndióxi̱ a̱nda̱ jáví na̱cachi a ña̱ cúú Abraham ta̱a nda̱a̱ nu̱ á. Tá na̱ndihi já na̱chica̱a̱n da̱ in marca yiquí cu̱ñu da já náha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ na̱nduu da ta̱a nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ na̱candeé ini da mé á. Xi̱hín ña̱ yóho na̱xi̱nu̱ Abraham na̱nduu da tátu̱hun tátá tócó ndihi ña̱yivi, na̱ candeé ini Ndióxi̱ va̱tí co̱ó na̱chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu na. Ta va̱tí co̱ó na̱chica̱a̱n na̱ mé marca yóho yiquí cu̱ñu na joo cúú ná ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱. \v 12 Ta quia̱hva já na̱nduu Abraham tátá na̱ íin mé marca yiquí cu̱ñu. Ta a̱ ju̱ú sa̱há mé marca yóho cuití va jáchi̱ na̱nduu da tátá na̱ sa̱há ña̱ cándeé cáhnu ini na Ndióxi̱ tá quia̱hva na̱candeé ini Abraham mé á tá cáma̱ní chica̱a̱n da̱ marca yiquí cu̱ñu da. \s Jáxi̱nu̱ co̱o Ndióxi̱ tu̱hun sáhan nu̱ yo̱ tá ná candeé iní mé á \p \v 13 Sa̱nahá ndiva̱ha na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a nu̱ Abraham xi̱hín nu̱ú na̱ na̱quixi chi̱chi da. Na̱cachi Ndióxi̱ ña̱ tandaa qui̱ví ñe̱he̱ táhvi̱ ná ña̱ ná nduu ñuyíví ña̱ha mé ná. Co̱ó na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a nu̱ Abraham sa̱há ña̱ na̱caja da ña̱ sáhndá ley Moisés. Na̱sa̱ha̱n mé á tu̱hun a nu̱ dá sa̱há ña̱ na̱candeé ini da mé á ta já na̱nduu nda̱a̱ da̱ nu̱ Ndióxi̱. \v 14 Joo tá mé a̱ nda̱a̱ na̱ na̱sacu va̱ha ley cúú na̱ ñe̱he̱ táhvi̱ cu̱hu̱n indiví já quéa̱ co̱ó chuun cándeé iní Ndióxi̱, dá já. Jáchi̱ xi̱hín ña̱ yóho jándacoo núu í tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ yo̱ ña̱ caja mé á xo̱ho̱. \v 15 Ndítahan nu̱ Ndióxi̱ jándoho a ini ña̱yivi tá co̱ cája na ña̱ sáhndá ley Moisés. Joo tá co̱ó toho mé ley já quéa̱ co̱ó toho cua̱chi ña̱yivi nu̱ ley. \p \v 16 Na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a nu̱ Abraham sa̱há ña̱ na̱candeé ini da mé á. Ta sáhan mé á tu̱hun a nu̱ yo̱ tá cándeé iní mé á. Co̱ó a̱ cája toho a á cája í ña̱ sáhndá ley Moisés á co̱ cája toho í ña̱ jáchi̱ mé a̱ nda̱a̱ ndiquehé ña̱ va̱ha sáhan Ndióxi̱ nu̱ yo̱ tá cándeé iní mé á tátu̱hun na̱candeé ini Abraham mé á. Ta cúú á tátu̱hun na̱nduu Abraham tátá tócó ndihi na̱ cándeé ini Ndióxi̱. \v 17 Já cáchí Ndióxi̱ já xi̱hín Abraham: “Na̱caja i̱ ña̱ ná nduu mún tátá ña̱yivi ndúu cua̱há nación”, já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ sa̱nahá. Mé Abraham cúú dá tátu̱hun tátá ndihí nu̱ Ndióxi̱. Na̱candeé ini da Ndióxi̱, mé á cuu jánditacu tucu ndi̱i ta xi̱hín tu̱hun cáha̱n mé á cája ña̱ ná coo ña̱ co̱ó na̱sahi̱in jihna. \p \v 18 Va̱tí co̱ó na̱xi̱nu̱ nu̱ú tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ Abraham joo na̱candeé tá na̱candeé ini da Ndióxi̱ ta na̱sandati da jáxi̱nu̱ co̱o mé á tu̱hun a. Já na̱nduu da chi̱chi nu̱ú na̱quixi cua̱há ña̱yivi, na̱ ndúu cua̱há nación. Já na̱ya̱ha jáchi̱ já na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá sa̱nahá: “Ndicua̱há ndiva̱ha ña̱yivi quixi chi̱chún”, na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. \v 19 Ta na̱candeé ini Abraham Ndióxi̱ ña̱ cacu ja̱hyi da va̱tí sa̱ na̱cayati qui̱vi̱ xi̱nu̱ da̱ in ciento cui̱a̱ ta va̱tí sa̱ cánda̱a̱ cáxí ini da ña̱ ja̱lóho cuití va qui̱ví catacu da ñuyíví yóho xi̱hi̱n Sara, ñájíhí da̱. Ta sa̱ cánda̱a̱ ini da ña̱ a̱ cu̱ú ga̱ ca̱cu ja̱hyi ná joo na̱candeé ini da Ndióxi̱. \v 20 Ta co̱ó na̱cavitá ini da ta co̱ó na̱ndicani i̱vi̱ jo̱ho ini da sa̱há tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ dá. Joo na̱nduu ndeé chága̱ ví ini da já ná candeé cáhnu chága̱ ví ini da Ndióxi̱ ta na̱caja cáhnu da mé á. \v 21 Já na̱xi̱nu̱ ini da ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí íin ndée̱ Ndióxi̱ ná jáxi̱nu̱ a̱ tu̱hun sáhan nu̱ú ña̱yivi. \v 22 Na̱candeé ini Abraham Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cachi a ña̱ na̱nduu da ta̱a nda̱a̱ nu̱ mé á. \p \v 23 Ta tá cáchí tu̱hun Ndióxi̱ ña̱ na̱nduu Abraham ta̱a nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱candeé ini da mé á já quéa̱ co̱ó na̱ca̱hyi̱ ña̱ yóho sa̱há Abraham cuití va. \v 24 Na̱ca̱hyi̱ ri a sa̱ha̱ mí jáchi̱ tá ná candeé iní Ndióxi̱, mé á na̱jánditacu Jesús, xitoho í tañu ndi̱i já quéa̱ ndiquehe Ndióxi̱ mí ta ndaja mé á mí ña̱ ná nduú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á. \v 25 Ta na̱ndiquia̱hva na Jesús ña̱ ná qui̱vi̱ a̱ ndi̱ca crúxu̱ sa̱há cua̱chí. Ta tá na̱ndihi na̱nditacu tucu a ña̱ ná nduú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á. \c 5 \s Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná nduu nda̱a̱ yó nu̱ mé á \p \v 1 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó ga̱ cua̱chi ja̱ta̱ yo̱ jáchi̱ na̱candeé iní Ndióxi̱ ta na̱ndique táhan máni̱ yó xi̱hi̱n á sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo, xitoho í. \v 2 Ta sa̱há ña̱ cándeé iní Jesucristo sa̱há ña̱ cán quéa̱ cája Ndióxi̱ cua̱há ña̱ma̱ní xo̱ho̱. Cándeé iní mé á ta cáji̱i̱ iní ndátí cu̱hu̱n í coo í xi̱hi̱n mé á. \v 3 Ta quia̱hva já cáji̱i̱ iní tá ná quixi to̱ndóhó nu̱ yo̱ jáchi̱ sa̱ xíni̱ yo̱ ña̱ ndindacú chága̱ iní cuéntá Ndióxi̱ tá ndóho í to̱ndóhó. \v 4 Tá sa̱ na̱ndindacú iní cuéntá Ndióxi̱ na̱caja to̱ndóhó a̱nda̱ jáví táhán ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n yo̱ jáchi̱ na̱xito ndojó mé á mí ta na̱ndindacú chága̱ iní cuéntá mé á. Tá na̱tahan ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n yo̱ a̱nda̱ jáví canda̱a̱ va̱ha iní ña̱ jáxi̱nu̱ co̱o mé á tu̱hun na̱sa̱ha̱n a̱ nu̱ yo̱. \v 5 Tá ndátí ña̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a quia̱hva nu̱ yo̱ já a̱ cándo̱o núu toho Ndióxi̱ xi̱hi̱n yo̱ jáchi̱ na̱jándicutú Ndióxi̱ ínima̱ yo̱ xi̱hín ña̱ quíhvi̱ ini a mí. Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ yóho xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á ña̱ na̱sa̱ha̱n nu̱ yo̱. \p \v 6 Sa̱há ña̱ co̱ ndée̱ yo̱ jáca̱cú mí sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱xi̱hi̱ Jesucristo sa̱ha̱ yo̱ ta co̱ó na̱cayáncá a̱ quivi a ta ni co̱ó na̱xi̱hi̱ ya̱chi̱ a̱. Na̱xi̱hi̱ a̱ mé qui̱vi̱ na̱nditahan quivi a sa̱há cua̱chi ña̱yivi quini. \v 7 I̱hvi̱ ndiva̱ha cáa já queta in ña̱yivi quivi na sa̱há inga ña̱yivi va̱tí cúú ná na̱ va̱ha. Joo mé a̱ nda̱a̱ cuu queta in ña̱yivi coo tia̱hva na quivi na sa̱há in na̱ cúú na̱ va̱ha ndiva̱ha. \v 8 Náha̱ Ndióxi̱ nu̱ yo̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí quíhvi̱ ini a mí jáchi̱ va̱tí cúú yó ña̱yivi cája cua̱chi joo na̱xi̱hi̱ tá na̱xi̱hi̱ Jesucristo sa̱ha̱ yo̱. \v 9 Ta viti sa̱ na̱nduú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á sa̱há ni̱i̱ Jesucristo, dó na̱xi̱ta sa̱ha̱ yo̱. Ta sa̱ sa̱ha̱ mé á ca̱cu ndaa ínima̱ yo̱ já ná a̱ cójo̱ ini Ndióxi̱ sa̱há cua̱chí. \v 10 Na̱sacuú na̱ co̱ó na̱xini táhan va̱ha xi̱hi̱n Ndióxi̱ joo sa̱há ña̱ na̱xi̱hi̱ in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi mé á sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndique táhan máni̱ yó xi̱hi̱n á viti. Xi̱hín ña̱ yóho cuu ca̱cu ndaa ínima̱ yo̱ jáchi̱ na̱nditacu tucu Jesucristo ta sa̱ na̱ndique táhan máni̱ yó xi̱hi̱n Ndióxi̱ viti. \v 11 Ta a̱ ju̱ú ña̱ yóho cuití va va̱ha jáchi̱ cáji̱i̱ ndiva̱ha iní xi̱hi̱n Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo, xitoho í. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱xi̱nu̱ yó na̱ndique táhan máni̱ yó xi̱hi̱n Ndióxi̱. \s Ña̱ na̱caja Adán xi̱hín ña̱ na̱caja Jesucristo \p \v 12 Ta sa̱há cua̱chi na̱caja in ta̱a naní Adán sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndi̱hvi cua̱chi ñuyíví yóho ta tá na̱ndi̱hvi cua̱chi ñuyíví já na̱casáhá xíhi̱ ña̱yivi. Tócó ndihí cája í cua̱chi ta sa̱há ña̱ yóho ndítahan quivi ndihí. \v 13 Tá cáma̱ni̱ quia̱hva Ndióxi̱ ley mé á nu̱ Moisés na̱sacomí tócó ndihi ña̱yivi cua̱chi. Joo co̱ quéhe Ndióxi̱ cuéntá sa̱há cua̱chi jáchi̱ co̱ó toho ley na̱sahi̱in tiempo já. \v 14 Ja̱nda̱ tiempo na̱sahi̱in Adán na̱casáhá xíhi̱ ña̱yivi sa̱há cua̱chi na ta ja̱nda̱ na̱xi̱nu̱ tiempo na̱sahi̱in Moisés na̱xi̱hi̱ na̱ va̱tí co̱ó na̱caja na mé cua̱chi na̱caja Adán. Na̱sacomí Adán cua̱chi jáchi̱ na̱quehe núu da ña̱ na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. Ta mé Adán yóho na̱sa̱cuu da tátu̱hun yuhú nu̱ú da̱ quixi tá nu̱ ndíhí. \p \v 15 Joo a̱ cu̱ú jándique táhan í cua̱chi na̱caja Adán xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱ va̱ha sáhan Ndióxi̱ nu̱ yo̱. Jáchi̱ sa̱há cua̱chi na̱caja in túhún ta̱a, xíhi̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi. Joo ña̱ma̱ni̱ na̱caja Ndióxi̱ xo̱ho̱ sa̱há ña̱ na̱caja in túhún ta̱a naní Jesucristo cúú á in ña̱ma̱ni̱ cáhnu ndiva̱ha ña̱ ñéhe̱ táhvi̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi. \v 16 A̱ cu̱ú jácatáhan í cua̱chi na̱caja in da̱ta̱a xi̱hín ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ xo̱ho̱ jáchi̱ sa̱ha̱ in túhún cua̱chi na̱xi̱nu̱ cháhan ja̱tá ña̱yivi ta já na̱casáhá xíhi̱ na̱. Va̱tí na̱ndicua̱há cua̱chi ña̱yivi joo na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ná já na̱ndaja nda̱a̱ mé á na̱ ta na̱cachi a ña̱ co̱ó ga̱ cua̱chi na nu̱ mé á. \v 17 Sa̱há cua̱chi na̱caja in túhún ta̱a naní Adán na̱casáhá xíhi̱ ña̱yivi. Joo sa̱há ña̱ na̱caja in túhún ta̱a naní Jesucristo ñéhe̱ táhvi̱ yó ndoo máni̱ uun cua̱chí nu̱ Ndióxi̱. Jáchi̱ cáhnu ndiva̱ha ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ xo̱ho̱ ña̱ cán quéa̱ ñéhe̱ ndeé chága̱ íní yo̱ caca í íchi̱ cuéntá Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. \p \v 18 Sa̱há cua̱chi na̱caja Adán na̱cachi Ndióxi̱ ña̱ cómí tócó ndihi ña̱yivi cua̱chi nu̱ á. Joo sa̱há ña̱ nda̱a̱ na̱caja Jesucristo na̱cachi Ndióxi̱ ña̱ ndá ña̱yivi na̱cuu cuu nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ mé á jáchi̱ co̱ cómí ga̱ na̱ cua̱chi nu̱ á. \v 19 Sáá na̱sahi̱in ini Adán jáchi̱ co̱ó na̱xe̱én da̱ caja da ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. Ta sa̱há ña̱ na̱caja Adán cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi na̱nduu na ña̱yivi cua̱chi. Joo na̱caja Jesucristo tócó ndihi ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ ta xi̱hín ña̱ na̱caja in túhún ta̱a Jesucristo na̱nduu nda̱a̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi nu̱ Ndióxi̱. \p \v 20 Tá na̱sahan Ndióxi̱ ley nu̱ Moisés já na̱canda̱a̱ ini ña̱yivi ña̱ cua̱ha̱ chága̱ cúú cua̱chi na. Joo tá na̱ndicua̱há cua̱chi ña̱yivi já na̱ta̱hvi̱ chága̱ ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ ná. \v 21 Na̱ndi̱hvi cua̱chi ñuyíví ta na̱sacomí a̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi. Ta sa̱há ña̱ na̱caja na cua̱chi sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá xíhi̱ na̱. Joo na̱caja Ndióxi̱ cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n yo̱ ta na̱sacomí a̱ cuéntá sa̱ha̱ yo̱ já ná cuu nduú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á ta já ná cuu ca̱cu ndaa ínima̱ yo̱ a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo, xitoho í. \c 6 \s Na̱xi̱hi̱ yó nu̱ú cua̱chi joo tácú yo̱ xoo Jesucristo \p \v 1 Ama ná cachi xi̱hi̱n táhan í: “Cóho̱ caja tá caja í cua̱chi já ná coo cáhnu chága̱ ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ yo̱.” \v 2 Ama ná cachi rí já jáchi̱ cúú yo̱ tátu̱hun na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ nu̱ú cua̱chi ta tá sa̱ na̱xi̱hi̱ yó nu̱ú cua̱chi ama ná cacomí ga̱ cua̱chi cuéntá sa̱ha̱ yo̱. \v 3 Tá na̱candúta̱ yo̱ cuéntá Jesucristo cúú á tátu̱hun in yó na̱xi̱hi̱ xi̱hín Jesucristo. \v 4 Jáchi̱ tá na̱candúta̱ yo̱ já cúú á tátu̱hun in yó na̱ndu̱xu̱ xi̱hín Jesucristo ta na̱xi̱hi̱ yó nu̱ú cua̱chi. Ta tá na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesucristo já cúú á tátu̱hun in yó na̱nditacu xi̱hi̱n mé á. Jáchi̱ xi̱hi̱n ndée̱ cáhnu Ndióxi̱, tátá yo̱ na̱nditacu Jesucristo ta sa̱ xi̱hi̱n mé ndée̱ cán cuu caca í ichí sa̱á viti. \p \v 5 Tá quia̱hva in na̱nduú xi̱hín Jesucristo tá na̱xi̱hi̱ a̱ quia̱hva já in na̱nduú xi̱hi̱n á tá na̱nditacu a. \v 6 Tá cáma̱ni̱ cándeé iní Jesús já na̱catóó ndiva̱ha í cája í cua̱chi jáchi̱ na̱sahnda cua̱chi chuun nu̱ yo̱. Joo sa̱há ña̱ na̱xi̱hi̱ Jesucristo ndi̱ca crúxu̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱jándacoo í cua̱chi cája í ta viti co̱ sáhndá ga̱ cua̱chi chuun nu̱ yo̱. \v 7 Jáchi̱ tá sa̱ na̱xi̱hi̱ in da̱ta̱a co̱ sáhndá ga̱ cua̱chi chuun nu̱ dá ña̱ cán quéa̱ cúú á tátu̱hun sa̱ na̱xi̱hi̱ yó xi̱hi̱n Jesucristo sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ sáhndá ga̱ cua̱chi chuun nu̱ yó viti. \v 8 Ta cúú á tátu̱hun na̱xi̱hi̱ yo̱ tá na̱xi̱hi̱ Jesucristo ña̱ cán quéa̱ xíni̱ va̱ha í ña̱ cu̱hu̱n yó coo í nu̱ íin mé á a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \v 9 Sa̱ xíni̱ yo̱ ña̱ na̱nditacu tucu Jesucristo ta a̱ ndícó co̱o ga̱ quivi a jáchi̱ ni in ña̱ha a̱ cu̱ú caja ña̱ ná quivi tucu a. \v 10 In tála̱á tañu na̱xi̱hi̱ a̱ sa̱há cua̱chí ta viti xi̱hi̱n chí nu̱u̱ co̱ ndítahan ga̱ nu̱ á quivi a sa̱há cua̱chí. Ta viti tácú Jesucristo cuéntá Ndióxi̱. \v 11 Ña̱ cán quéa̱ ndítahan catacu ndó ñuyíví yóho tátu̱hun na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ nu̱ú cua̱chi já ná a̱ cáhndá ga̱ cua̱chi chuun nu̱ ndo̱. Ndítahan catacu ndó cuéntá Ndióxi̱ ña̱ in ná nduu ndó xi̱hi̱n Jesucristo. \p \v 12 Ña̱ cán quéa̱ a̱ quiáhva ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ú cua̱chi ña̱ ná cacomí a̱ cuéntá sa̱há yiquí cu̱ñu ndó jáchi̱ tá ná ndiquia̱hva ndó mé ndó ndahá cua̱chi já quéa̱ caja ndó cua̱chi ña̱ xíca̱ ini ndó caja ndó. \v 13 A̱ ndíquia̱hva ga̱ ndó yiquí cu̱ñu ndó ndáha̱ cua̱chi ná a̱ cája ndó ña̱ núu. Joo va̱ha chága̱ ná ndiquia̱hva ndó yiquí cu̱ñu ndó ndáha̱ Ndióxi̱. Na̱sa̱cuu ndó tátu̱hun in ndi̱i nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ na̱caja ndó cua̱chi joo viti cúú ndó tátu̱hun ña̱yivi, na̱ na̱nditacu tucu na̱caja Ndióxi̱. Ndítahan ndiqua̱hva ndó mé ndó ndáha̱ Ndióxi̱ ña̱ ná caja ndó ña̱ va̱ha. \v 14 Co̱ cómí ga̱ cua̱chi cuéntá sa̱ha̱ ndó viti jáchi̱ tácú ndo̱ sa̱há ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ ta co̱ tácú ndo̱ sa̱há ña̱ sácú va̱ha ndó ley Moisés. \s Ndítahan nu̱ yo̱ ndica̱xí ndá íchi̱ candi̱co̱ yo̱ \p \v 15 Ama ná caja rí cua̱chi sa̱há ña̱ co̱ cómí ga̱ ley Moisés cuéntá sa̱ha̱ yo̱. U̱hu̱n. A̱ cája toho í ña̱ jáchi̱ xi̱hín ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ xi̱hi̱n yo̱ cánda̱a̱ iní ña̱ cómí mé á cuéntá sa̱ha̱ yo̱. \v 16 Sa̱ xíni̱ ndó ña̱ ndíquia̱hva in mozo mé dá ndáha̱ xitoho da ta cája da ndá chuun na̱cuu ña̱ sáhan xitoho da nu̱ dá caja da. Ta viti cuu ndica̱xi ndó ndá na̱ cacuu xitoho ndó. Tá ná ndica̱xi ndó caja ndó cua̱chi já quéa̱ cacuu ndó mozo ña̱ quini ta cu̱hu̱n ndó indayá. Ta tá ná ndica̱xi ndó caja ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ já quéa̱ cacuu ndó cuéntá mé á ta caja mé á ña̱ ná nduu nda̱a̱ ndó nu̱ á viti. \v 17 Jihna na̱caja ndó cua̱chi cuití va joo ndixa̱hvi Ndióxi̱ jáchi̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó cája ndó ña̱ nda̱a̱, ña̱ na̱catia̱hva ndó cuéntá Ndióxi̱. \v 18 Na̱ndoo cua̱chi ndó ta co̱ cúú ga̱ ndó mozo cuéntá cua̱chi viti. Na̱nduu ndó mozo cuéntá Ndióxi̱ ta cája ndó ña̱ nda̱a̱ viti. \v 19 Na̱jána̱ha̱ i̱ sa̱há in mozo nu̱ ndó já ná canda̱a̱ va̱ha chága̱ ini ndó ña̱ nda̱a̱. Mé ndó na̱sa̱cuu ndó tátu̱hun mozo jáchi̱ jihna na̱ndiquia̱hva ndó mé ndó ndahá cua̱chi ta mí cua̱chi na̱sa̱cuu a tátu̱hun xitoho ndó. Na̱caja ndó tá nu̱ú ña̱ núu, ña̱ na̱cahvi ini ndó caja ndó. Joo viti na̱ndiquia̱hva ndó mé ndó ndahá Ndióxi̱ ta na̱sacu ini ndó caja ndó ña̱ nda̱a̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó jáchi̱ já cáni a nu̱ ndó caja ndó ña̱ ná cacuu ndó ña̱yivi yi̱i̱ nu̱ mé á. \p \v 20 Tá na̱sa̱cuu ndó mozo cua̱chi co̱ó na̱xe̱én ndó caja ndó ña̱ nda̱a̱ ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. \v 21 Ni in ña̱ va̱ha co̱ó na̱ñe̱he̱ ndó sa̱ha̱ cua̱chi na̱caja ndó. Ta viti cácahan nu̱u̱ ndo̱ sa̱ha̱ mé cua̱chi na̱caja ndó. Ta ndá ña̱yivi sá cája cua̱chi cu̱hu̱n na̱ coo na indayá a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \v 22 Joo co̱ cómí ga̱ cua̱chi cuéntá sa̱ha̱ ndo̱ viti jáchi̱ na̱nduu Ndióxi̱ xitoho ndó. Va̱ha quehe ndó tá ná caja ndó ña̱ cúni̱ mé á jáchi̱ já xi̱nu̱ co̱o ndó cacuu ndó ña̱yivi yi̱i̱ nu̱ Ndióxi̱ ta já cu̱hu̱n ndó coo ndó xi̱hi̱n mé á a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \v 23 Jáchi̱ tá cája í cua̱chi cúú á tátu̱hun ndíyícá yo̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja í ta ini indayá cha̱hví sa̱há. Joo ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ xo̱ho̱ sa̱há ña̱ na̱xi̱hi̱ Jesucristo, xitoho í cúú á ña̱ co̱hó catacú indiví xi̱hi̱n mé á a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \c 7 \s Co̱ cómí ga̱ ley cuéntá sa̱ha̱ yo̱ \p \v 1 Cande̱hé ndo̱ ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Sa̱ xíni̱ va̱ha ndó ley Moisés ta sa̱ xíni̱ ndó ña̱ cómí ley cuéntá sa̱há ña̱yivi nani tácú cuití va na. \v 2 Cúú á tátu̱hun tá na̱tanda̱ha̱ in ñáñáha̱ xi̱hi̱n in da̱ta̱a já quéa̱ cáchí ley cúú ñá ñájíhí da̱ a̱nda̱ ná xi̱nu̱ co̱o qui̱vi̱ quivi da. Joo cáchí mé ley ña̱ tá sa̱ na̱xi̱hi̱ da̱ co̱ cúú ga̱ ñá ñájíhí da̱. \v 3 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cuu tanda̱ha̱ tucu ñá xi̱hín inga ta̱a jáchi̱ co̱ sáhndá ga̱ mé ley chuun nu̱ ña̱. Ta co̱ cája ñá cua̱chi nu̱ Ndióxi̱ tá ná tanda̱ha̱ tucu ñá jáchi̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ va yíi̱ ña̱. Joo tá ná tanda̱ha̱ tucu ñá nani tácú yíi̱ ña̱ já quéa̱ cája ñá cua̱chi nu̱ Ndióxi̱. \p \v 4 Ta quia̱hva já ndóho ri ndóhó va ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Cúú á tátu̱hun na̱xi̱hi̱ ndó nu̱ ley Moisés ña̱ cán quéa̱ co̱ cómí ga̱ mé ley cuéntá sa̱ha̱ ndo̱. Ta viti núná nu̱ú Jesucristo cacomí a̱ cuéntá sa̱ha̱ ndo̱ ña̱ ná cacuu ndó cuéntá mé a̱ na̱nditacu tucu. Ta viti cuu caja í ña̱ va̱ha, ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. \v 5 Tá cáma̱ni̱ candeé iní Jesucristo na̱caja í ndinuhu ña̱ núu ña̱ na̱sa̱cahvi iní caja í. Va̱tí sa̱ xíni̱ yó ña̱ cáchí mé ley joo na̱caja chága̱ yó cua̱chi ña̱ na̱cahvi iní caja í. Ña̱ cán quéa̱ na̱nditahan nu̱ yó quiví ná cu̱hu̱n í ndoho iní indayá, nduu. \v 6 Joo na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná ja̱ni̱ yó nu̱ú ña̱ sáhndá ley Moisés ña̱ na̱sacomí cuéntá sa̱ha̱ yo̱. Ta viti núná nu̱ yó caja í ña̱ cúni̱ mé á jáchi̱ na̱ndijama ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ mí sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ cómí ga̱ ley, ña̱ na̱ca̱hyí na̱ jihna cuéntá sa̱ha̱ yo̱ viti. \s Cája tá cája í cua̱chi va̱tí cándeé iní Jesucristo \p \v 7 Á cúni̱ cachi ña̱ yóho ña̱ a̱ váha toho ley Moisés. U̱hu̱n. Ña̱ va̱ha cúú á jáchi̱ xi̱hín ña̱ cáha̱n mé ley cánda̱a̱ va̱ha iní ndá a̱ cúú cua̱chi. Já cáchí mé ley já: “A̱ ndiáva̱ toho ini ndó cacomí ndó ña̱ha cómí inga na”, cáchí a̱. Ña̱ cán quéa̱ cánda̱a̱ iní viti ña̱ a̱ váha toho tá ná caja i̱ já. \v 8 Tá ná a̱ cóo toho ley, nduu já quéa̱ a̱ cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ cúú cua̱chi. Ta co̱ó toho cua̱chi caja i̱ tá co̱ó ley, nduu. Joo viti cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ a̱ váha toho ndiáva̱ ini i̱ cacomí i̱ ña̱ha ñani táhan i̱ jáchi̱ cáchí ley a̱ cája i̱ ña̱. Ña̱ cán quéa̱ na̱ndi̱hvi cua̱chi ini i̱ ta na̱casáhá cáhvi ini i̱ ndaja caja i̱ cacomí i̱ ña̱ha inga na. \v 9 Tá cáma̱ni̱ canda̱a̱ ini i̱ ña̱ cáchí ley Moisés já na̱ca̱hán i̱ cúú u̱ da̱ va̱ha. Joo tá na̱tandaa qui̱vi̱ na̱ta̱cu̱ ini i̱ xi̱hín ña̱ cáchí ley Moisés a̱nda̱ jáví na̱canda̱a̱ ini i̱ ña̱ ñúhu cua̱chi ini i̱ ta na̱canda̱a̱ ini i̱ ña̱ cúú u̱ da̱ cája cua̱chi ta ndítahan nu̱ú i̱ cu̱hu̱n i̱ indayá sa̱há. \v 10 Tá ná cuu caja ña̱yivi tócó ndihi ña̱ cáchí ley Moisés já cu̱hu̱n na̱ coo na nu̱ íin Ndióxi̱ a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. Joo co̱ó na̱cuu caja i̱ ña̱ cáchí mé ley sa̱há ña̱ cán quéa̱ nditahan nu̱ú i̱ cu̱hu̱n i̱ indayá sa̱há. \v 11 Na̱jándahvi cua̱chi ye̱he̱ jáchi̱ na̱ca̱hán i̱ cuu cu̱hu̱n i̱ indiví sa̱há ña̱ cája i̱ ña̱ cáchí ley joo sa̱há ña̱ co̱ó na̱cuu xi̱nu̱ co̱o i̱ caja i̱ ña̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ cu̱hu̱n i̱ indayá. \p \v 12 Ta yi̱i̱ ndiva̱ha cúú ley Moisés. Ta yi̱i̱ ndiva̱ha cúú tu̱hun na̱sahnda Ndióxi̱ caja í. Ta cúú á ña̱ nda̱a̱ ta cúú á ña̱ va̱ha. \v 13 Ama ná jáque̱ta nuu ley ye̱he̱ ini indayá nani cúú á ña̱ va̱ha. U̱hu̱n. A̱ cúu cuití caja ley jáque̱ta nuu a ye̱he̱ ini indayá. Cua̱chi quéa̱ ndúcú chindahá ye̱he̱ cu̱hu̱n i̱ indayá. Na̱ñe̱he̱ íní cua̱chi cañehe a ye̱he̱ cu̱hu̱n i̱ indayá sa̱ha̱ ley. Xi̱hín ña̱ yóho cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ quini ndiva̱ha cúú cua̱chi ta va̱ha ndiva̱ha cúú mé ley. \p \v 14 Sa̱ xíni̱ yo̱ ña̱ cúú ley cuéntá Ndióxi̱ joo ye̱he̱ cúú u̱ in da̱ cája cua̱chi ta cája i̱ ña̱ núu jáchi̱ mé cua̱chi cómí a̱ cuéntá sa̱há i̱. \v 15 Co̱ cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ cája i̱ jáchi̱ cúni̱ caja i̱ ña̱ va̱ha joo co̱ cája i̱ ña̱. Ña̱ cája i̱ quéa̱ mé ña̱ha ña̱ cándají i̱. \v 16 Tá cája i̱ cua̱chi ña̱ co̱ cúni̱ caja i̱ já cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ va̱ha cúú ley. \v 17 Mé a̱ nda̱a̱ co̱ cúni̱ caja i̱ cua̱chi joo cua̱chi ndáca̱a̱n ini i̱ cúú á ña̱ jáca̱ha̱n ye̱he̱ cája i̱ ña̱. \v 18 Sa̱ xíni̱ ña̱ co̱ ndeé yiquí cu̱ñu i̱ caja ña̱ va̱ha jáchi̱ co̱ó ña̱ va̱ha ndáca̱a̱n ini i̱. Va̱tí cúni̱ caja i̱ ña̱ va̱ha joo co̱ sáhan mé á caja i̱ ña̱. \v 19 Cúni̱ caja i̱ ña̱ va̱ha joo co̱ cája toho i̱ ña̱. Ña̱ cája i̱ cúú á ña̱ núu ña̱ co̱ cúni̱ caja i̱. \v 20 Caja i̱ ña̱ co̱ cúni̱ caja i̱ já cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ cua̱chi ndíca̱a̱n ini i̱ quéa̱ chíndahá nihni a ye̱he̱ cája i̱ ña̱ núu. \p \v 21 Cánde̱hé ndo̱ ña̱ yóho: Va̱tí cúni̱ caja i̱ ña̱ va̱ha joo cája i̱ ña̱ núu jáchi̱ ña̱ cán cuití va xínu̱ íní i̱ caja i̱. \v 22 Ja̱nda̱ ínima̱ i̱ xi̱nu̱ co̱o ña̱ cátóó i̱ caja i̱ ña̱ cáha̱n ley Ndióxi̱. \v 23 Joo ndáca̱a̱n inga ña̱ha ini i̱ ta cáni táhan mé ña̱ha cán xi̱hi̱n xíní túní i̱. Ta mé ña̱ha ndáca̱a̱n ini i̱ cúú á cua̱chi. Ta cándeé cua̱chi xi̱hín i̱ já sáhndá a̱ chuun nu̱ú i̱. \p \v 24 Ndáhví na̱há na̱cuu u̱. Yo cuu jáca̱cu ye̱he̱ ná a̱ cája ga̱ i̱ cua̱chi ña̱ cañehe ye̱he̱ cu̱hu̱n i̱ indayá. \v 25 Ndíquia̱hva i̱ ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ xi̱hín ña̱ na̱caja Jesucristo, xitoho í cuu jáca̱cu Ndióxi̱ ye̱he̱ já ná a̱ cája ga̱ i̱ cua̱chi. Ña̱ cán quéa̱ cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ ndítahan cája i̱ ña̱ sáhndá ley Ndióxi̱ joo cua̱chi ndíca̱a̱n ini i̱ sáhndá chuun nu̱ú i̱. \c 8 \s Ndíco̱ í in íchi̱ nu̱ cája í ña̱ cúni̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ \p \v 1 Ta sa̱há ña̱ in na̱nduú xi̱hi̱n Jesucristo sa̱há ña̱ cán quéa̱ a̱ chínúu Ndióxi̱ cua̱chi ja̱ta̱ yo̱ viti. Jáchi̱ co̱ cája ga̱ í ña̱ xíca̱ ini yiquí cu̱ñu í. Ña̱ cája í cúú ña̱ cúni̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \v 2 Jáchi̱ xi̱hín ña̱ na̱caja Jesucristo na̱jáca̱cu ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ mí ta na̱sa̱hnu̱ a̱ cua̱chí já ná a̱ cúhu̱n yó indayá. \v 3 Co̱ó na̱cuu caja í tócó ndihi ña̱ sáhndá ley Moisés ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱cuu nduu nda̱a̱ yó nu̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n mé ley. Ña̱ cán quéa̱ na̱caja Ndióxi̱ inga ña̱ha tá na̱chindahá mé á Jesucristo, ja̱hyi a. Na̱nduu Jesucristo in ña̱yivi ta tá quia̱hva cácu ña̱yivi quia̱hva já na̱cacu Jesucristo ñuyíví. Ta tá na̱xi̱hi̱ mé á ndi̱ca crúxu̱ já na̱cha̱hvi a sa̱ha̱ tócó ndihi cua̱chí sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ sáhndá ga̱ cua̱chi chuun nu̱ yo̱. \v 4 Ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ yóho já ná cuu xi̱nu̱ co̱o í caja í ña̱ sáhndá ley mé á tá ndáca ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ mí. Jíin va caja í viti jáchi̱ co̱ ndúu ga̱ yó ndahá cua̱chi. \p \v 5 Ña̱yivi, na̱ cája ña̱ xíca̱ ini yiquí cu̱ñu, na̱ cán cúú na̱ ndícani cua̱há ini sa̱há yiquí cu̱ñu. Joo na̱ cája ña̱ cúni̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ na̱ cán cúú ná ndúcú jácavatá na̱ Ndióxi̱. \v 6 Tá ná ndicani cua̱há ini na sa̱há ña̱ cúni̱ yiquí cu̱ñu na já quéa̱ cu̱hu̱n na̱ indayá. Joo tá ná ndicani ini na sa̱há ña̱ cúni̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ já quéa̱ coo va̱ha ini na ta ñe̱he̱ táhvi̱ ná cu̱hu̱n na̱ indiví. \v 7 Joo ña̱yivi ndícani ini sa̱ha̱ yiquí cu̱ñu, na̱ cán cúú ná na̱ i̱hvi̱ Ndióxi̱ jáchi̱ co̱ cúni̱ na̱ caja na ña̱ cáchí ley Ndióxi̱ ta ni a̱ cu̱ú caja na ña̱. \v 8 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ tá cómí cua̱chi cuéntá sa̱ha̱ ná já quéa̱ a̱ cu̱ú caja na ña̱ cáji̱i̱ ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n. \p \v 9 Ta tá mé a̱ nda̱a̱ ndáca̱a̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ini ndó já quéa̱ co̱ ndíco̱ ga̱ ndó íchi̱ cuéntá ña̱ núu, ña̱ na̱sacaja ndó jihna. Ta viti ndíco̱ ndó íchi̱ va̱ha ta cája ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. Jáchi̱ ndá na̱ co̱ ndáca̱a̱n ínima̱ Jesucristo ini, na̱ cán co̱ cúú ná cuéntá mé á. \v 10 Tá ndáca̱a̱n Jesucristo ini ínima̱ ndo̱ va̱xi qui̱vi̱ quivi yiquí cu̱ñu ndó sa̱há cua̱chi na̱caja ndó. Joo mé a̱ nda̱a̱ catacu ínima̱ ndo̱ nu̱ íin Ndióxi̱ a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ jáchi̱ na̱nduu nda̱a̱ ndó nu̱ Ndióxi̱ na̱caja mé á. \v 11 Na̱caja ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ ná nditacu tucu Jesucristo ta tá ndáca̱a̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ini ínima̱ ndo̱ já tandaa qui̱vi̱ caja mé á ña̱ ná nditacu tucu yiquí cu̱ñu ndó sa̱ha̱ mé ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ndíca̱a̱n ini ndó. \p \v 12 Cande̱hé ndó ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Co̱ ndítahan nu̱ ndó caja ndó ña̱ núu, ña̱ xíca̱ ini ndó caja ndó. \v 13 Jáchi̱ tá ndinuhu ini ndó caja ndó ña̱ núu, ña̱ xíca̱ ini ndó já quéa̱ ndítahan nu̱ ndó cu̱hu̱n ndó indayá. Joo tá xi̱hi̱n ndée̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ jándihi ndó sa̱há ña̱ núu xíca̱ ini ndó caja ndó já quéa̱ va̱xi qui̱ví cu̱hu̱n ndó coo ndó xi̱hi̱n mé á a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \p \v 14 Ndá na̱ na̱ndiquia̱hva mé ndáha̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ ná candaca a̱ na̱, mé a̱ nda̱a̱ táhyí cúú ná ja̱hyi Ndióxi̱. \v 15 Na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ ndo̱ joo co̱ó na̱sa̱ha̱n ña̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná cata̱vi̱ nihni a ndo̱hó ta já quixi ña̱ jáyi̱hví a̱ ndo̱hó. Na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ ndo̱ jáchi̱ xi̱hín ña̱ yóho ndája Ndióxi̱ ndo̱hó ja̱hyi mé á ta sa̱ha̱ mé ínima̱ yi̱i̱ yóho cáha̱n yó xi̱hi̱n Ndióxi̱ ta cáchí yo̱: “Tátá ma̱ní i̱.” \v 16 Ta cáchí ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n ínima̱ yo̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ cúú yó ja̱hyi Ndióxi̱. \v 17 Ta sa̱há ña̱ cúú yó ja̱hyi mé á sa̱há ña̱ cán quéa̱ ñe̱he̱ táhvi̱ mí ví ndiquehé ña̱ na̱cachi Ndióxi̱ quia̱hva nu̱ yo̱. Ta sa̱ mé ña̱ ñe̱he̱ táhvi̱ yo̱ yóho tahnda java ña̱ xi̱hi̱n Jesucristo. Tá ta̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí ndoho iní xi̱hi̱n á já quéa̱ tá na̱ndihi co̱hó coo í xi̱hi̱n mé á indiví ta cán ndicáhnu í xi̱hi̱n á. \p \v 18 Co̱ó a̱ caja toho a tá ná ndoho ini í ñuyíví yóho jáchi̱ va̱xi qui̱ví ndicáhnu ndiva̱ha í xi̱hi̱n Jesucristo caja Ndióxi̱. \v 19 Tócó ndihi ña̱ na̱cava̱ha mé á ndáti ndihi a ta ndiáva̱ íní a̱ ña̱ ná tandaa quíi̱ qui̱vi̱ cachi Ndióxi̱ ndá ña̱yivi cúú cuéntá mé á. \v 20 Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná ndoho ini tócó ndihi ña̱ na̱cava̱ha mé á. Mé ña̱ha na̱cava̱ha Ndióxi̱ co̱ cúni̱ a̱ ndoho ini a joo sácú ini Ndióxi̱ ña̱ ná ndoho ini tócó ndihi ña̱ na̱cava̱ha mé á. Ta ndáti tia̱hva ndihi ña̱ha \v 21 a̱nda̱ tandaa qui̱vi̱ caja Ndióxi̱ ña̱ ja̱ni̱ ña̱ já ná a̱ cácomí ga̱ cua̱chi cuéntá sa̱há já ná a̱ tíví ga̱ ña̱. Ta ñúchí ndiva̱ha mé qui̱ví já tá caji̱i̱ ini tócó ndihi ña̱ha na̱cava̱ha Ndióxi̱ xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cúú ja̱hyi mé á. Jáchi̱ a̱ cácomí ga̱ cua̱chi cuéntá sa̱ha̱ ná. \v 22 Sa̱ xíni̱ yo̱ ña̱ ja̱nda̱ sa̱nahá ndiva̱ha ta a̱nda̱ viti tána ndiva̱ha tócó ndihi ña̱ na̱cava̱ha Ndióxi̱ ta ndóho ndiva̱ha ini a tátu̱hun ndóho ini in ñáñáha̱ tá ndúcú ndéé ña̱ cacu ja̱hyi ñá. \v 23 Ta quia̱hva já ndóho ri ini mí ví. Ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ cúú ña̱ sáhan tia̱hva mé á nu̱ yo̱ já ná canda̱a̱ iní ndá quia̱hva íin ña̱ quia̱hva mé á nu̱ yo̱ chága̱ chí nu̱u̱. Ta tána ndiva̱ha í a̱nda̱ quia̱hva ná ya̱ha ña̱ ndóho iní. Ta ndátí tandaa qui̱vi̱ ndaja Ndióxi̱ tócó ndihi mí ná nduú ja̱hyi mé á já ná ndiquehé yiquí cu̱ñu sa̱á. \v 24 Na̱jáca̱cu Ndióxi̱ mí jáchi̱ na̱candeé iní mé á va̱tí co̱ó na̱xiní ña̱ na̱cachi mé á quia̱hva nu̱ yo̱. Tá xíní cáxí yo̱ in ña̱ha já cánda̱a̱ iní ña̱ co̱ xíní ñúhú toho candatí quehé ña̱ jáchi̱ co̱ xíní ñúhú candatí ña̱ha cómí yo̱. \v 25 Joo tá ná candatí in ña̱ha ña̱ co̱ xíní yo̱ já quéa̱ co̱ ndíhi iní nani ndátí ña̱. \p \v 26 Tá cávitá iní já chíndeé ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ mí jáchi̱ co̱ tiáhva í ndaja ca̱ca̱ ta̱hví yo̱ nu̱ Ndióxi̱ tá quia̱hva ndítahan ca̱ca̱ ta̱hví yó nu̱ á. Joo sa̱ mé ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ yóho tána ta cáha̱n xi̱hín tu̱hun ña̱ a̱ cu̱ú ca̱ha̱n yo̱. Já caja mé á tá xíca̱ ta̱hví a̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ yo̱. \v 27 Ta sa̱ xíni̱ Ndióxi̱ ña̱ cáhvi iní ta sa̱ xíni̱ a̱ ña̱ xíca̱ ta̱hví ínima̱ yi̱i̱ mé á sa̱ha̱ yo̱. Ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja sa̱ha̱ yo̱ ña̱ ja̱n quéa̱ xíca̱ ta̱hví ínima̱ yi̱i̱ mé á sa̱ha̱ yo̱, na̱ cúú ña̱yivi cuéntá mé á. \s Ni in ña̱ha a̱ cúu ca̱hnu̱ a̱ mí tá cándeé iní Jesucristo \p \v 28 Ta sa̱ xíni̱ yo̱ ña̱ tócó ndihi ña̱ ndóho í ndaja Ndióxi̱ ña̱ ná nduu a ña̱ va̱ha tá quíhvi̱ iní mé á. Jáchi̱ mí cúú yó na̱ sa̱ na̱sacu ini Ndióxi̱ ña̱ ná caja í ña̱ cúni̱ mé á. \p \v 29 Ndá ña̱yivi na̱ca̱xi Ndióxi̱ a̱nda̱ sa̱ha̱ na̱ca̱xi a na̱ ña̱ ná nduu na tátu̱hun Jesucristo, mé á cúú ja̱hyi Ndióxi̱. Jáchi̱ cúni̱ Ndióxi̱ ña̱ ná nduu Jesucristo ji̱ni̱ nu̱ú ndihi na̱ cúú cuéntá mé á. \v 30 Ta na̱cana Ndióxi̱ na̱ na̱ca̱xi a ña̱ ná candeé ini na mé á. Ta na̱caja mé á ña̱ ná nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ á. Ta va̱xi qui̱vi̱ caja mé á ña̱ ná ndináhnu ndihi na̱ cán xi̱hi̱n á. \p \v 31 Ndía̱ cachí sa̱há ña̱ yóho. Ni in túhún ña̱ha a̱ cúu cani táhan xo̱ho̱ ta ni a̱ cúu quee va̱ha xo̱ho̱ jáchi̱ cua̱ha̱n Ndióxi̱ xoo í. \v 32 Ta co̱ó na̱cajíhnda̱ Ndióxi̱ ja̱hyi a jáchi̱ na̱ndiquia̱hva Ndióxi̱ Jesucristo, ja̱hyi a ña̱ ná quivi a sa̱ha̱ yo̱. Xi̱hín ña̱ yóho cánda̱a̱ iní ña̱ co̱ ndáhví cúú ini a quia̱hva tócó ndihi ña̱ha nu̱ yo̱. \v 33 Yo já cuu chíca̱a̱n cua̱chi ja̱tá na̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱. Ni in ña̱yivi a̱ cúu chíca̱a̱n cua̱chi ja̱tá na̱ jáchi̱ sa̱ mé Ndióxi̱ na̱ndaja mé á na̱ ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ á. \v 34 Yo já cuu jácojo cua̱chi ja̱tá na̱ cúú cuéntá mé á. Ni in ña̱yivi jáchi̱ na̱xi̱hi̱ Jesucristo sa̱ha̱ yo̱. Na̱nditacu tucu a ta íin coo a xoo cuáha Ndióxi̱ indiví xíca̱ ta̱hví a̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ yo̱. \v 35 Yo já cuu caji nuu nu̱ Jesucristo qui̱hvi̱ ini a mí. Ni in ña̱ha a̱ cúu caja ña̱ jándacoo Jesucristo ña̱ quíhvi̱ ini a mí. Va̱tí ná ndoho ndiva̱ha iní ta va̱tí ná quixi ña̱ yíhví yo̱ ta va̱tí ná ndicui̱ta na caja xíxi na xo̱ho̱ ta va̱tí ná quixi jo̱co̱ ta va̱tí ja̱nda̱ jáhma̱ yo̱ ná ndima̱ni̱ ta va̱tí tondóhó va̱xi nu̱ yo̱ á ña̱yivi ndúcú cahní mí joo ni in ña̱ yóho a̱ cúu caji nuu a nu̱ Jesucristo ña̱ quíhvi̱ ini a mí. \v 36 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q Sa̱ha̱ Ndióxi̱ sácú ini ña̱yivi cahní na̱ nde̱he̱ ndijáá níí qui̱vi̱. \q Tá quia̱hva cája na xi̱hín ndicachi, rí cu̱hu̱n quivi quia̱hva já cája na xi̱hín nde̱, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \m \v 37 Va̱tí ndóho í tócó ndihi ña̱ yóho joo quee va̱ha tá quee va̱ha í caja Jesucristo jáchi̱ quíhvi̱ ini a mí. \v 38 Sa̱ xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ ni in ña̱ha a̱ cu̱ú caja tavá mí ndáha̱ Jesucristo, mé a̱ quíhvi̱ ini mí. Ta co̱ó a̱ caja toho a á tácú yo̱ á sa̱ na̱xi̱hi̱ yo̱. Ni táto̱ Ndióxi̱ ni ña̱ sáhndá chuun nu̱ú ña̱yivi ta ni ña̱ ndóho iní viti ni ña̱ ndoho iní chí nu̱u̱ \v 39 ta ni in ña̱ha íin indiví ta ni in ña̱ha íin ti̱xi ñúhu̱ ta ni in ña̱ha na̱cava̱ha Ndióxi̱ a̱ cu̱ú tavá mí ndáha̱ Ndióxi̱, mé a̱ quíhvi̱ ini mí. Ta na̱jána̱ha̱ Jesucristo, xitoho í nu̱ yo̱ ña̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini Ndióxi̱ mí. \c 9 \s Ña̱yivi na̱quixi chi̱chi Israel cúú na̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱ \p \v 1 Ña̱ nda̱a̱ cúú ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó viti ta co̱ cáva̱ha i̱ ña̱ tu̱hún jáchi̱ cúú u̱ cuéntá Jesucristo. Sáhndá ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ chuun nu̱ xíní túní i̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ cáha̱n i̱ ña̱ tu̱hún. \v 2 Iín cuéha̱ ndiva̱ha ini i̱ ta já táhvi̱ ndiva̱ha ini i̱ sa̱há na̱ Israel. \v 3 Mé a̱ nda̱a̱ cúni̱ ye̱he̱ chindeé e̱ na̱ na̱quixi chi̱chi nu̱ú na̱quixi mí i̱ ña̱ ná candeé ini na Jesucristo. Ta ja̱nda̱ íin tia̱hva i̱ cacuu u̱ da̱ chíca̱a̱n na̱ cháhan ja̱ta̱ tá ta̱ xi̱hín ña̱ yóho cuu ca̱cu nda̱a̱ ínima̱ ná. Joo a̱ cu̱ú caja i̱ ña̱. \v 4 Mé na̱ cán na̱quixi na chi̱chi Israel ta na̱ca̱xi Ndióxi̱ na̱ já ná nduu na ña̱yivi cuéntá mé á. Na̱jána̱ha̱ Ndióxi̱ nu̱ ná ndá quia̱hva cáhnu cúú mé á. Ta na̱sa̱ha̱n tu̱hun a nu̱ ná ña̱ na̱sacu ini a caja sa̱ha̱ ná. Na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ley Moisés nu̱ ná ta na̱jána̱ha̱ mé á na̱ ndaja ndítahan nu̱ ná caja cáhnu na mé á. Na̱ca̱xi tu̱hun a xi̱hi̱n ná sa̱há ña̱ma̱ni̱ caja mé á xi̱hi̱n ná chí nu̱u̱. \v 5 Ta ña̱yivi Israel na̱quixi na chi̱chi na̱ na̱sanduu sa̱nahá. Ta na̱cacu Jesucristo chi̱chi mé na̱ cán ta na̱nduu a in ña̱yivi. Chí a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ ná caja cáhnu yó Jesucristo, mé á cúú Ndióxi̱, mé á cómí cuéntá sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ha. Já ná coo. \p \v 6 A̱ ju̱ú ca̱hán ndo̱ ña̱ co̱ó na̱jáxi̱nu Ndióxi̱ tu̱hun a na̱sa̱ha̱n nu̱ú na̱ Israel. A̱ ju̱ú ndihi ña̱yivi ja̱n cúú na̱ cuéntá Ndióxi̱ va̱tí na̱quixi na chi̱chi Israel. \v 7 A̱ ju̱ú tócó ndihi na na̱quixi chi̱chi Abraham cúú ná cuéntá Ndióxi̱ jáchi̱ ja̱nda̱ sa̱ha̱ na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá: “Ña̱yivi cua̱ha̱ quixi chi̱chún cacuu na ja̱hyi Isaac”, cáchí a̱ xi̱hín Abraham. \v 8 Ña̱ yóho cúni̱ cachi a ña̱ ni in túhún ña̱yivi co̱ cúú ná ja̱hyi Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱quixi na chi̱chi Abraham. Na̱ cúú ndusa ja̱hyi Ndióxi̱ cúú ná na̱quixi chi̱chi Isaac jáchi̱ cuéntá Isaac na̱jáxi̱nu̱ co̱o Ndióxi̱ tu̱hun na̱sahan nu̱ Abraham. \v 9 Sa̱nahá ndiva̱ha na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a nu̱ Abraham já cáchí a̱ já: “Xi̱nu̱ cui̱a̱ já quixi tucu u̱ ta cacu ja̱hyi ta̱a ñájíhún, Sara.” \p \v 10 Cande̱hé ndo̱ ná ndicani i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ na̱ya̱ha chága̱ chínu̱u̱. Isaac, da̱ cúú tásáhnu jícó yo̱ na̱sa̱cuu da tátá ndíví ta̱a va̱lí ja̱hyi Rebeca. \v 11 Tá cáma̱ni̱ cacu ta̱a cuátí ja̱hyi na já na̱sacu ini Ndióxi̱ ca̱xi a in a ta cacu xóo a inga va̱tí a̱ ñáha caja ndíví ta̱a va̱lí ni ña̱ va̱ha ni ña̱ núu. Já na̱sacu ini a caja \v 12 ta já na̱cachi a xi̱hi̱n Rebeca: “Ja̱hyún, da̱ cacu chí i̱vi̱ cahnda chuun nu̱ú da̱ cacu nu̱ cuítí.” \v 13 Ta já cáchí tucu tu̱hun Ndióxi̱ já sa̱há ja̱hyi Rebeca: “Na̱ca̱xi i̱ Jacobo, da̱ na̱cacu chí i̱vi̱ caja i̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n dá joo na̱sacu xóo i̱ Esaú, da̱ na̱cacu nu̱ cuítí.” Já na̱caja Ndióxi̱ jáchi̱ já na̱sacu ini a caja. \p \v 14 Ama ná cachi rí ña̱ co̱ cája nda̱a̱ Ndióxi̱. A̱ cáchi toho í já. \v 15 Já na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n Moisés sa̱nahá: “Ta̱hvi̱ ini i̱ sa̱há ña̱yivi joo mí i̱ ca̱xi i̱ yo ta̱hvi̱ ini i̱ sa̱ha̱. Ta ta̱hnda̱ ini i̱ sa̱há ña̱yivi, joo mí i̱ ca̱xi i̱ yo ta̱hnda̱ ini i̱ sa̱ha̱”, na̱cachi Ndióxi̱ sa̱nahá. \v 16 Ña̱ cán quéa̱ co̱ cája Ndióxi̱ ña̱ cúni̱ ña̱yivi ta a̱ cúu caja ndúsa̱ ña̱yivi xi̱hi̱n á ña̱ ná ta̱hnda̱ ini a sa̱ha̱ ná jáchi̱ táhnda̱ ini a sa̱há ña̱yivi, na̱ cúni̱ mé á ta̱hnda̱ ini a sa̱ha̱. \v 17 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já xi̱hín da̱ cúú rey nu̱ú nación Egipto: “Na̱ndaja i̱ yo̱hó rey jáchi̱ cúni̱ jána̱ha̱ i̱ nu̱u̱n ña̱ cuu cája i̱ tócó ndihi ña̱ha tá cúni̱ já ná canda̱a̱ ini tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví ña̱ cáhnu ndiva̱ha cúú ye̱he̱”, na̱cachi Ndióxi̱. \v 18 Ña̱ cán quéa̱ tá cúni̱ Ndióxi̱ ta̱hnda̱ ini a sa̱há ña̱yivi já cuu ta̱hnda̱ ini a sa̱ha̱ ná. Ta tá cúni̱ a̱ ndaja táhyí a̱ ínima̱ ná já cuu ndaja táhyí a̱ ña̱. \p \v 19 Joo a̱ cu̱ú cachí ña̱ co̱ cája nda̱a̱ Ndióxi̱ tá cáchí a̱ ña̱ cómí yo̱ cua̱chi. Va̱tí sácú ini Ndióxi̱ ña̱ caja in in ña̱yivi joo co̱ chíndahá a̱ na̱ caja na cua̱chi. \v 20 Co̱ ndítahan nu̱ú ña̱yivi ndaja ndi̱chi̱ na̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cája mé á. Jáchi̱ sa̱ xíni̱ yo̱ ña̱ co̱ ndítahan nu̱ú in qui̱ji cachi a xi̱hín da̱ cáva̱ha ña̱ha: “Co̱ cátóó i̱ coo i̱ tá quia̱hva na̱cava̱ha ndó ye̱he̱.” \v 21 A̱ cu̱ú cachi qui̱ji cán já jáchi̱ mé da̱ cáva̱ha qui̱ji cán, cáva̱ha da ña̱ tá quia̱hva cúni̱ mé dá. Xi̱hín in mbohla loho ñuhú quíji̱ cuu cáva̱ha da in qui̱ji cacuu a ja̱ví á in qui̱ji cuéntá yávi̱ núhu̱. \p \v 22 Ta quia̱hva já cája Ndióxi̱ xi̱hín ña̱yivi. Íin tia̱hva mé á jána̱ha̱ nu̱ ná ña̱ xójo̱ ndiva̱ha ini a sa̱há cua̱chi na. Ta íin tia̱hva mé á jána̱ha̱ nu̱ ná ña̱ cuu caja mé á tócó ndihi ña̱ha. Joo na̱caja ndeé ini Ndióxi̱ ta na̱sa̱ndati a jándoho a ini ña̱yivi va̱tí na̱nditahan nu̱ ná ndoho ini na sa̱há cua̱chi na. \v 23 Mé a̱ nda̱a̱ táhnda̱ ini Ndióxi̱ sa̱há ña̱yivi ta cúni̱ a̱ jána̱ha̱ nu̱ ná ña̱ cáhnu ndiva̱ha cúú mé á ta cúni̱ a̱ jána̱ha̱ nu̱ ná ndá quia̱hva quíhvi̱ ini a na̱. A̱nda̱ sa̱nahá ndiva̱ha sácú ini a jána̱ha̱ nu̱ yo̱ ndá quia̱hva cáhnu cacuu yó nu̱ mé á. \v 24 Na̱ca̱xi a ña̱yivi tañu na̱ na̱quixi chi̱chi Israel ta na̱ca̱xi mé á ña̱yivi tañu na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. Ta mí cúú yó na̱ na̱ca̱xi a. \v 25 Já na̱cachi Ndióxi̱ já sa̱nahá ta já na̱ca̱hyí Oseas ini tu̱hun Ndióxi̱: \q Tandaa qui̱vi̱ ca̱xi ye̱he̱ ña̱yivi, na̱ co̱ cúú cuéntá mí i̱ ta ndaja i̱ na̱ cuéntá mí i̱. \q Ta na̱ co̱ó na̱qui̱hvi̱ ini i̱ jihna quíhvi̱ ini i̱ na̱ viti. \q \v 26 Ta sa̱ mé nu̱ ndúu ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱sa̱cuu cuéntá Ndióxi̱, \q cán cu̱hu̱n mé á ca̱xi a na̱ ta caja ña̱ ná nduu na cuéntá mé á jáchi̱ cúú á in Ndióxi̱ tácú, já cáchí tu̱hun mé á. \m \v 27 Ta sa̱há na̱ na̱quixi chi̱chi Israel já na̱cachi Isaías: “Va̱tí ndícua̱há ña̱yivi Israel tá quia̱hva cua̱há ñutí yuhú tañu̱hú joo chá va cacuu na̱ cacu nda̱a̱ ínima̱. \v 28 Jáchi̱ jonáá va jáxi̱nu̱ co̱o Ndióxi̱ tu̱hun a ta a̱nda̱ jáví caja vií a̱ sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví”, na̱cachi Isaías. \v 29 Ta já na̱cachi tucu Isaías já sa̱nahá: \q Tá quia̱hva na̱caja Ndióxi̱ na̱jándihi a sa̱há ña̱yivi ñuu Sodoma xi̱hín ñuu Gomorra quia̱hva já caja Ndióxi̱ jándihi a sa̱ha̱ yo̱, nduu. \q Joo sa̱há ña̱ na̱ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱há na̱ Israel sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱jándihi a sa̱ha̱ ná, já cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \s Ndítahan nu̱ú na̱ Israel candeé ini na Jesucristo \p \v 30 Ña̱ cán quéa̱ ndícani i̱ nu̱ ndo̱ sa̱há ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. Co̱ ndínducú na̱ nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱ joo tá na̱casáhá na̱ cándeé ini na Jesucristo já na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ mé á. \v 31 Joo ña̱yivi Israel cája na ña̱ sáhndá ley Moisés xi̱hín ndinuhu ini na jáchi̱ cáhán na̱ cuu nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ sácú va̱ha na ley Moisés. Joo co̱ó na̱cuu nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱ xi̱hín ña̱ yóho. \v 32 Já na̱ndoho na̱ Israel jáchi̱ na̱nditahan nu̱ ná candeé ini na Jesucristo. Xi̱hín ndinuhu ini na cája na ña̱ cáchí ley joo co̱ó na̱cuu nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱ xi̱hín ña̱ha cája na. Ña̱ cán quéa̱ cúú ná tátu̱hun in na̱ na̱cachi̱hin sa̱ha̱ xi̱hín yu̱u̱ cáhnu. \v 33 Jáchi̱ cáchí tu̱hun Ndióxi̱ ña̱ cúú Jesucristo tátu̱hun yu̱u̱ cáhnu nu̱ cáchi̱hin sa̱há ña̱yivi. Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q Na̱sacu ye̱he̱ in yu̱u̱ tóto̱ cáhnu ñuu Sión ta xi̱hín yu̱u̱ cáhnu cán cua̱ha̱ ná cachi̱hin sa̱ha̱. \q Joo ndá na̱ ná candeé ini mé a̱ na̱chindahá i̱, na̱ cán cúú ná na̱ a̱ cácahan nu̱u̱, já na̱cachi tu̱hun Ndióxi̱. \c 10 \p \v 1 Cuni jo̱ho va̱ha ndó, ñani i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Jáchi̱ ndinuhu ini i̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱yivi Israel ña̱ ná candeé ini na Jesús já ná cuu jáca̱cu Ndióxi̱ na̱ nu̱ú cua̱chi na. \v 2 Mé a̱ nda̱a̱ ná ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ ña̱ cája cáhnu na̱ Israel Ndióxi̱ xi̱hín ndinuhu ini na joo co̱ cánda̱a̱ cáxí ini na ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja na. \v 3 Jáchi̱ co̱ xíni̱ na̱ ndaja cája Ndióxi̱ ña̱ ná nduu nda̱a̱ ña̱yivi nu̱ mé á sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndúcú na̱ nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ mé á xi̱hín ña̱ cája mé va na. Ta co̱ cúni̱ na̱ ndiquia̱hva na mé ná ndáha̱ Ndióxi̱ ña̱ ná caja na ña̱ na̱sacu ini mé á caja na. \v 4 Co̱ xíni̱ na̱ ña̱ na̱quixi Jesucristo ta na̱xi̱hi̱ a̱ sa̱ha̱ yo̱ já na̱jáxi̱nu̱ co̱o a caja ña̱ cáchí ley ña̱ ná nduu nda̱a̱ tócó ndihi na̱ cándeé ini mé á. \p \v 5 Sa̱nahá ndiva̱ha na̱ca̱hyí Moisés sa̱há ña̱yivi, na̱ cúni̱ nduu nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n ley Moisés. Já cáchí a̱ já: “Ndá na̱ co̱ cómí cua̱chi nu̱ Ndióxi̱, na̱ cán cuu nduu nda̱a̱ nu̱ mé á ta jáca̱cu a na̱”, já na̱ca̱hyí da̱. \v 6 Joo tá ná jáca̱cu Ndióxi̱ mí sa̱há ña̱ cándeé iní mé á já quéa̱ co̱ xíní ñúhú cu̱hu̱n yo̱ indiví jánuu í Jesucristo ña̱ ná nuu a chindeé a̱ mí jáchi̱ sa̱ na̱caja mé á ña̱. \v 7 Ta co̱ xíní ñúhú cu̱hu̱n yo̱ nu̱ ndúu ínima̱ ndi̱i ña̱ ná ndiquehé Jesucristo tañu na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ jáchi̱ mé Jesucristo sa̱ na̱nditacu tucu a. \v 8 Co̱ xíní ñúhú cu̱hu̱n xícá na̱há yo̱ ndinducú yo̱ Jesucristo jáchi̱ íin yati ndiva̱ha mé á nu̱ yo̱ jáchi̱ íin a xo̱ho̱. Ta mé tu̱hun cáha̱n nde̱ yóho cúú á tu̱hun cáha̱n sa̱ha̱ Jesucristo já ná candeé ini ndó mé á. \v 9 Ta tá cachún ña̱ cúú Jesús xitohún ta tá cándúsún xi̱hín ndinuhu ínimu̱n ña̱ na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesús tañu na̱ na̱xi̱hi̱ já quéa̱ cuu ca̱cu ndaa ínimu̱n. \v 10 Jáchi̱ tá cándeé ini ña̱yivi Ndióxi̱ xi̱hín ndinuhu ini na já nduu nda̱a̱ na̱ caja Ndióxi̱. Ta tá cáha̱n na̱ xi̱hín java ga̱ ña̱yivi ña̱ cándeé ini na mé á já quéa̱ cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ná. \p \v 11 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Ndá na̱ ná candeé ini Jesús a̱ xínu̱ toho qui̱vi̱ ca̱hán na̱ ña̱ na̱jándahvi Ndióxi̱ na̱.” \v 12 In cúú tócó ndihi ña̱yivi nu̱ Ndióxi̱. Tá quia̱hva jáca̱cu Ndióxi̱ na̱ na̱quixi chi̱chí Israel quia̱hva já jáca̱cu a na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chí Israel. Jáchi̱ sa̱ mé Ndióxi̱ cán cúú Ndióxi̱ nu̱ tócó ndihi ña̱yivi ta co̱ ndáhví cúu ini a quia̱hva ña̱ha nu̱ú na̱ xíca̱ ta̱hví nu̱ mé á. \v 13 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱: “Ndá na̱ ná ca̱ca̱ ta̱hví nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná chindeé a̱ na̱, na̱ cán ca̱cu nda̱a̱ ínima̱.” \v 14 Ta ndaja caja na ca̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Jesús tá ta̱ cáma̱ni̱ candeé ini na mé á. Ta ndaja caja na candeé ini na mé á tá a̱ ñáha cuni jo̱ho na tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesús. Ta ndaja caja na cuni jo̱ho na̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús tá cáma̱ni̱ cu̱hu̱n in na ca̱xi tu̱hun na ña̱ nu̱ ná. \v 15 Ta ndaja caja na cu̱hu̱n na̱ ca̱ha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná tá ta̱ co̱ íin in na̱ chindahá na̱ cu̱hu̱n na̱. Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Ndaja ñúchí chá tá xínu̱ co̱o na̱ ñéhe tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Ndióxi̱ ña̱ ná coo va̱ha í xi̱hi̱n mé á.” \p \v 16 Joo a̱ ju̱ú ndihi ña̱yivi cándúsa tu̱hun Ndióxi̱. Ña̱ yóho cúú á tá quia̱hva na̱cachi Isaías: “Ndióxi̱, mé ndó cúú ndó xitoho nde̱. Chá cuití ña̱yivi cándúsa tu̱hun na̱ca̱ha̱n nde̱ xi̱hi̱n ná.” \v 17 Jáchi̱ jihna ñúhú cáha̱n na̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesucristo nu̱ú ña̱yivi ta xi̱hín ña̱ xíni̱ jo̱ho na̱ cán jáxi̱nu̱ ini na xi̱hi̱n á. A̱nda̱ jáví cásáhá na̱ cándeé ini na mé á ta cája na ña̱ cúni̱ a̱. \p \v 18 Á sa̱ na̱xini jo̱ho na tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesús. A̱ja̱n. Sa̱ na̱xini jo̱ho na ña̱. Jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q Na̱sa̱ha̱n na̱ ca̱ha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi, \q ta níí cúú sa̱há ñuyíví na̱xi̱nu̱ tu̱hun cáha̱n na̱, já cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \m \v 19 Á na̱canda̱a̱ ini ña̱yivi Israel ña̱ yóho. A̱ja̱n. Cánda̱a̱ va̱ha ini ná ña̱. Jáchi̱ já na̱ca̱hyí Moisés sa̱nahá: \q Ndióxi̱ quéa̱ na̱cachi a: Caja i̱ ña̱ ná candúsa na̱ tóho̱ ye̱he̱ já ná cahi̱hvi̱ ini na̱ Israel. \q Ta co̱jo̱ ini na xi̱hín na̱ tóho̱ sa̱há ña̱ cája i̱ ña̱ ná candúsa mé na̱ tóho̱ cán ye̱he̱, na̱cachi tu̱hun Ndióxi̱. \m \v 20 Xi̱hín ña̱ yóho na̱sa̱ha̱n ndeé ini Isaías ca̱hyí da̱ ña̱ na̱cachi Ndióxi̱ tá na̱cachi a já: \q Mé na̱ co̱ ndínducú ye̱he̱, na̱ cán cúú na̱ na̱ndiñe̱hé ye̱he̱. \q Ta na̱jána̱ha̱ i̱ mí i̱ nu̱ ná va̱tí co̱ó na̱nda̱ca̱ tu̱hun na̱ sa̱há i̱, na̱cachi tu̱hun Ndióxi̱. \m \v 21 Joo já na̱cachi Ndióxi̱ sa̱há ña̱yivi Israel: “Níí tiempo cúni̱ ndiquehe va̱ha i̱ ña̱yivi Israel joo co̱ cúni̱ na̱ quixi na nu̱ú i̱ jáchi̱ sáá ini na ta co̱ cúni̱ na̱ caja na ña̱ cúni̱”, na̱cachi tu̱hun Ndióxi̱. \c 11 \s Cája Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ña̱yivi Israel \p \v 1 Ta viti ná ndaca tu̱hún i̱ ndo̱hó ña̱ yóho: Á cáhán ndo̱ ña̱ na̱jándacoo ndáha̱ Ndióxi̱ ña̱yivi Israel. A̱ ju̱ú ña̱ nda̱a̱ cúú á jáchi̱ sa̱ mé ye̱he̱ cúú u̱ da̱ Israel, da̱ na̱quixi chi̱chi Abraham ta na̱quixi i̱ chi̱chi Benjamín, da̱ na̱sa̱cuu ja̱hyi ñání jícó Abraham. \v 2 Ja̱nda̱ mé sa̱ha̱ na̱cachi Ndióxi̱ ña̱ na̱ca̱xi mé á na̱ Israel cacuu na cuéntá mé á ta co̱ cándají a̱ na̱ viti. Sa̱ xíni̱ ndó ña̱ na̱cachi tu̱hun Ndióxi̱ sa̱há da̱ na̱sa̱cuu profeta Elías. Mé da̱ yóho tá na̱xi̱ca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱ já na̱jácojo da cua̱chi ja̱tá na̱ Israel. \v 3 Já na̱cachi da já: “Cánde̱hé ndo̱ Ndióxi̱, xitoho i̱. Sa̱ na̱sahní na̱ profeta cuéntá mé ndó ta na̱ndicani na nu̱ náa̱ ndo̱. Ta viti nú la̱á in túhún ye̱he̱ cuití va cája ña̱ sáhndá ndo̱. Ta ndúcú na̱ cahní na̱ ye̱he̱”, já na̱cachi Elías xi̱hi̱n Ndióxi̱. \v 4 Ta já na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá: “A̱ ju̱ú in tála̱á yóhó cája ña̱ cúni̱ jáchi̱ ndúu yi̱i̱ va u̱sa̱ mil ta̱a cája ña̱ cúni̱ ta co̱ó na̱caxítí na̱ nu̱ú ti̱ni̱ñu yúú Baal”, na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. \v 5 Quia̱hva já íin a viti. Ndúu chá na̱ cája ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ jáchi̱ na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ná ta na̱sacu ini a jáca̱cu a na̱. \v 6 Na̱ca̱xi Ndióxi̱ na̱ jáchi̱ na̱ta̱hvi̱ ini a sa̱ha̱ ná. Co̱ó na̱sa̱cuu a sa̱há ña̱ na̱caja na jáchi̱ tá ná cacuu a sa̱há ña̱ cája na já co̱ cúú ga̱ ña̱ma̱ni̱ Ndióxi̱ ta ña̱ yóho cúú ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja. \p \v 7 Ña̱ cán quéa̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi Israel co̱ó na̱nduu nda̱a̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja na jáchi̱ na̱ndaja táhyí na̱ ínima̱ ná. Joo na̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱, na̱ cán cúú na̱ na̱nduu nda̱a̱ nu̱ mé á. \v 8 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Co̱ cúni̱ na̱ candúsa na Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱saji Ndióxi̱ xíní túni̱ ná chí in ndeé. Ta quia̱hva já ndáa na ja̱nda̱ víti jáchi̱ co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱ cáha̱n Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná.” \v 9 Já na̱ca̱hyí David sa̱nahá: \q Ná ca̱hán na̱ ña̱ cua̱ha̱n va̱ha na ichí Ndióxi̱ sa̱há cua̱há ña̱ha cómí na̱, \q ta ná ndoho ini na sa̱há cua̱chi cája na. \q \v 10 Ta ná cua̱á na̱ já ná a̱ cúní na̱, \q ta ná nditojo ja̱ta̱ ná níí tiempo sa̱há ña̱ ve̱e ndójo na, na̱cachi David. \s Jáca̱cu Ndióxi̱ na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel \p \v 11 Ta viti ná ndaca tu̱hún i̱ ndo̱hó ña̱ yóho: Á cáhán ndo̱ ña̱ a̱ cu̱ú ca̱cu ndaa ínima̱ na̱ Israel. A̱ ju̱ú ña̱ nda̱a̱ cúú á. Jáchi̱ va̱tí sáá ini na̱ Israel ta va̱tí co̱ cúni̱ na̱ candeé ini na Jesús joo xi̱hín ña̱ na̱caja na̱ yóho na̱nu̱na̱ nu̱ú na̱ tóho̱ cuni jo̱ho na tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús ta já cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ná nu̱ mé á. Ta sa̱há ña̱ yóho casáhá na̱ Israel cahi̱hvi̱ ini na xi̱hín na̱ tóho̱. \v 12 Na̱caja Ndióxi̱ cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ tóho̱ jáchi̱ na̱caja ña̱ ná cuu ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá mé á sa̱há ña̱ na̱jándacoo na̱ Israel íchi̱ cuéntá mé á. Joo cua̱ha̱ chága̱ ña̱ma̱ni̱ caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n tócó ndihí tá ná xi̱nu̱ qui̱vi̱ ndiquehe na̱ Israel íchi̱ cuéntá mé á. \p \v 13 Joo íin in ña̱ha ña̱ cúni̱ ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱, na̱ tóho̱. Ndióxi̱ quéa̱ na̱chindahá ye̱he̱ tañu ndóhó, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ta chuun cáhnu ndiva̱ha quéa̱ ndójo i̱ xíní i̱. \v 14 Jáchi̱ ña̱ cúni̱ mí i̱ quéa̱ ná cahi̱hvi̱ ini na̱ Israel xi̱hi̱n ndo̱ sa̱há tu̱hun Ndióxi̱ ta já ná ndinducú mé ná Ndióxi̱ já ná ca̱cu ndaa ínima̱ na̱ Israel nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ mé ná cúú ná chi̱chi nu̱ú na̱quixi mí i̱. \v 15 Na̱sacu xóo tóo Ndióxi̱ na̱ na̱quixi chi̱chi Israel jáchi̱ na̱sacu ini a jándique táhan máni̱ á tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví xi̱hi̱n mé á. Ta tá ná xi̱nu̱ qui̱vi̱ casáhá na̱ Israel ndiquehe na tu̱hun Ndióxi̱ cacuu a in ña̱ha ñúchí ndiva̱ha. Cacuu a tátu̱hun casáhá nditacu tucu na jáchi̱ viti cúú ná tátu̱hun na̱ na̱xi̱hi̱ jáchi̱ co̱ó na̱xe̱én na̱ ndiquehe na tu̱hun Ndióxi̱. \v 16 Abraham na̱sa̱cuu da cuéntá Ndióxi̱ ña̱ cán quéa̱ ja̱hyi da, na̱ na̱cacu chi̱chi da cúú ná ña̱yivi cuéntá Ndióxi̱. Abraham, da̱ cúú cuéntá mé á cúú dá tátu̱hun yóho̱ in yitó olivo. Ta ña̱yivi na̱cacu chi̱chi da cúú ná cuéntá mé á ta cúú ná tátu̱hun ndáha̱ mé yitó olivo cán. \p \v 17 Cúú á tátu̱hun na̱sahnda Ndióxi̱ java ndáha̱, dó va̱ha ta na̱chitivi ndaa mé á ndáha̱ yitó olivo yúcú mé nu̱ú na̱sahi̱in ndáha̱ cán. Ta viti quia̱hva dó ndée̱ nu̱ ndáha̱ yitó olivo yúcú cán ña̱ ná catacu dó. Quia̱hva já na̱caja Ndióxi̱ na̱sacu xóo a na̱ Israel ta na̱caja mé á ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n mé ndó, na̱ tóho̱ já ná nduu ndó cuéntá mé á. Ta viti cája Ndióxi̱ cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndo̱ tá quia̱hva cája xi̱hín na̱ Israel. \v 18 Joo ndóhó, na̱ cúú na̱ tóho̱ a̱ cáhán ndo̱ ña̱ va̱ha chága̱ mé ndó a̱ ju̱ú ga̱ na̱ Israel. Co̱ ndítahan ca̱hán ndo̱ já. Co̱ cúú ndó tátu̱hun yohó yíto̱ jáchi̱ cúú ndó tátu̱hun ndáha̱ do̱. Ta tá co̱ yóho̱ dá já quéa̱ a̱ cúu catacu ndáha̱ do̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan caja cáhnu ndó mé ndó. \p \v 19 A̱ váha cahvi ini ndó ña̱ náhnu chága̱ mé ndó nu̱ Ndióxi̱ a̱ ju̱ú ga̱ na̱ Israel sa̱há ña̱ na̱sacu xóo mé á na̱ Israel ta na̱suná a̱ íchi̱ nu̱ ndóhó candeé ini ndó mé á. \v 20 Cánde̱hé ndo̱. Na̱sacu xóo Ndióxi̱ na̱ Israel sa̱há ña̱ co̱ó na̱candeé ini na mé á ta na̱ndaca̱xi a ndóhó sa̱há ña̱ cándeé ini ndó mé á ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan caja cáhnu ndó mé ndó. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ cayi̱hví ndo̱ Ndióxi̱. \v 21 Xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ cuu jácaxoo tucu Ndióxi̱ ndo̱hó. Co̱ó na̱ta̱hnda̱ ini a jándacoo xóo a na̱ Israel, mé na̱ na̱ca̱xi á. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cachí ga̱ ví mé ndó, na̱ tóho̱ ndáa náha̱ caja Ndióxi̱ cacu xóo tucu a ndo̱hó. \v 22 Cande̱hé ndo̱ jáchi̱ táhvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱há ña̱yivi tá cándeé ini na mé á joo cue̱he̱ ndiva̱ha mé á xi̱hín na̱ sáá ini. Ña̱ cán quéa̱ tá co̱ cándeé ini ndó mé á ta ni co̱ quíhvi̱ ini ndó a̱ já cacu xóo a ndo̱hó tá quia̱hva na̱caja xi̱hín na̱ Israel. \v 23 Joo tá ná ndi̱hvi na̱ Israel íchi̱ Ndióxi̱ candeé ini na̱ mé á já quéa̱ ndiquehe tucu Ndióxi̱ na̱ jáchi̱ cuu caja mé á tócó ndihi ña̱ha. \v 24 Na̱ndiquehe Ndióxi̱ ndo̱hó va̱tí na̱sa̱nduu xícá ndó nu̱ á ta na̱ndaja mé á ndo̱hó cuéntá mé á va̱tí cúú ndó na̱ tóho̱. Mé ndó cúú ndó tátu̱hun ndáha̱ yitó olivo, dó yúcú, dó na̱chitivi ndaa Ndióxi̱ tóco̱ dó va̱ha. Ta ña̱ yóho quéa̱ a̱ cúu coo já, nduu. Joo na̱caja Ndióxi̱ já xi̱hi̱n ndo̱. Ta ndáa náha̱ cuu caja tucu Ndióxi̱ xi̱hín na̱ Israel ña̱ ndiquehe tucu a na̱ ta cacu tucu a na̱ nu̱ ndahá yíto̱ olivo, dó va̱ha nu̱ú na̱sandaa na jihna. \s Va̱xi qui̱vi̱ tá candeé ini na̱ Israel Jesús \p \v 25 Ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Cúni̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini ndó ña̱ na̱sacu ini Ndióxi̱ caja chága̱ chí nu̱u̱ já ná a̱ cája cáhnu ndó mé ndó. Cua̱há na̱ Israel na̱ndaja táhyí na̱ ínima̱ ná ta co̱ cúni̱ na̱ ndiquehe na tu̱hun Ndióxi̱. Joo tá sa̱ na̱ndiquehe ndihi na̱ tóho̱, na̱ na̱sacu ini Ndióxi̱ jáca̱cu a a̱nda̱ jáví casáhá na̱ Israel ndiquehe na tu̱hun Ndióxi̱. \v 26 A̱nda̱ jáví ca̱cu ndaa ínima̱ ndihi na̱ Israel. Ta já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ sa̱há ña̱ yóho: \q Ñuu Sión quixi in da̱ jáca̱cu ña̱yivi Israel, \q na̱ na̱quixi chi̱chi Jacob ná a̱ cája ga̱ na̱ cua̱chi. \q \v 27 Ta jándoo i̱ cua̱chi na̱caja na, \q tá quia̱hva na̱cachi i̱ xi̱hi̱n ná caja i̱, cáchí Ndióxi̱. \p \v 28 Tiempo viti cua̱há ndiva̱ha na̱ Israel co̱ cúni̱ na̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ cúní na̱ Ndióxi̱. Joo cája na ña̱ yóho ña̱ ná nu̱ná nu̱ ndóhó, na̱ tóho̱ já ná cuu candeé ini ndó Ndióxi̱. Va̱tí cája na̱ Israel ña̱ yóho joo quíhvi̱ ini tá quíhvi̱ ini Ndióxi̱ na̱ sa̱há tu̱hun na̱sa̱ha̱n nu̱ tásáhnu jícó na̱. \v 29 Tá sáhan Ndióxi̱ ña̱ cáchí a̱ quia̱hva nu̱ yo̱ já quéa̱ co̱ ndíma̱ni̱ mé á nu̱ú tu̱hun a ta co̱ ndícó co̱o a cándaa ña̱ sáhan nu̱ yo̱. Ta ni co̱ ndícó co̱o ini a tá sa̱ na̱ndaca̱xi a mí. \v 30 Sáá na̱sahi̱in ini ndóhó, na̱ tóho̱ sa̱nahá joo viti na̱caja mé á cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndó sa̱há ña̱ sáá ini na̱ Israel. \v 31 Ta va̱tí sáá ini na̱ Israel viti joo xi̱hín ña̱ yóho núná nu̱ ndóhó, na̱ tóho̱ ndiquehe ndó ña̱ma̱ni̱ Ndióxi̱. Joo va̱xi qui̱vi̱ tá ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱há na̱ Israel tá quia̱hva na̱ta̱hvi̱ ini a sa̱ha̱ ndóhó, na̱ tóho̱. \v 32 Na̱chicaji Ndióxi̱ xíní túni̱ na̱ Israel xi̱hín na̱ tóho̱ ña̱ ná nduu na na̱ sáá ini. Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ yóho já ná cuu ta̱hvi̱ in nu̱ú ini a sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱yivi. \p \v 33 Cáhnu ndiva̱ha cúú tócó ndihi ña̱ha Ndióxi̱. Ndíchí ndiva̱ha ji̱ni̱ mé á ta cánda̱a̱ ini a tócó ndihi ña̱ha. Ni in ña̱yivi a̱ cu̱ú ndicani na ña̱ cáhvi ini Ndióxi̱. Ta ni in na a̱ cu̱ú canda̱a̱ ini ña̱ cája Ndióxi̱. \v 34 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Ni in ña̱yivi a̱ cu̱ú canda̱a̱ ini na ña̱ cáhvi ini Ndióxi̱. Ta ni in ña̱yivi a̱ cu̱ú jáca̱ha̱n na̱ mé á caja ña̱ ndítahan caja. \v 35 Co̱ó ña̱yivi cája ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n Ndióxi̱ ña̱ ná nda̱ca̱ na̱ ña̱ nu̱ mé á”, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 36 Jáchi̱ Ndióxi̱ quéa̱ na̱cava̱ha tócó ndihi ña̱ha ta ndúu a sa̱ha̱ mé á ta ndúu a cuéntá mé á. A̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ ná caja cáhnu í Ndióxi̱. Já ná coo. \c 12 \s Tácú yo̱ caja chúun í cuéntá Ndióxi̱ \p \v 1 Na̱ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndó, ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná ndiquia̱hva ndó mé ndó ndáha̱ Ndióxi̱ já ná cacuu a tátu̱hun jo̱co̱ ndó mé ndó nu̱ Ndióxi̱. Ta caja ndó tócó ndihi ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja ndó ña̱ ná caji̱i̱ ini a. Jáchi̱ xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cája cáhnu ndó Ndióxi̱ ta ña̱ yóho cúú á ña̱ ndítahan nu̱ ndó caja ndó. \v 2 A̱ cája ga̱ ndó ña̱ núu ña̱ cája ña̱yivi ñuyíví. Quia̱hva ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná ndaja vií a̱ xíní túni̱ ndo̱. A̱nda̱ jáví canda̱a̱ ini ndó ña̱ cúni̱ mé á caja ndó. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu caja ndó ña̱ va̱ha ta cuu caja vatá ndó ini mé á ta cuu caja ndó ña̱ cúni̱ mé á xi̱hín ndinuhu ini ndó. \p \v 3 Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín i̱ tá na̱ca̱xi a ye̱he̱. Ña̱ cán quéa̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndihi ndó ña̱ co̱ ndítahan ca̱hán ndo̱ ña̱ cúú ndó na̱ náhnu ndiva̱ha joo ná cahvi ini ndó ña̱ nda̱a̱ sa̱ha̱ mé va ndó. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ coto ndojó ndo̱ mé ndó jáchi̱ na̱sacu ini Ndióxi̱ ña̱ ná candeé ini ndó mé á já ná cuu caja ndó ña̱ cúni̱ a̱. \v 4 Cande̱hé ndó tá quia̱hva íin yiquí cu̱ñu í. In túhún cúú yiquí cu̱ñu í joo cua̱há nu̱ú ña̱ha ndáca ta sa̱ jíin sa̱ jíin chuun cája in in ña̱ ndáca yiquí cu̱ñu í. \v 5 Quia̱hva já íin tócó ndihí, na̱ cúú cuéntá Jesús. Sa̱ jíin sa̱ jíin chuun cája in in í joo in va cúú yo̱ xi̱hi̱n Jesucristo. Ta sa̱ jíin sa̱ jíin chuun cája in in í. \p \v 6 Sa̱ jíin sa̱ jíin chuun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ú in in í caja í ta mé á na̱sacu ini a ndá chuun quéa̱ quia̱hva nu̱ú in in í. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ tá na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ chuun nu̱ ndó jáya̱ha ndó tu̱hun mé á nu̱ú ña̱yivi, caja ndó ña̱ xi̱hi̱n ndée̱ mé á jáchi̱ cándeé ini ndó a̱. \v 7 Ta tá na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ chuun nu̱ ndó ña̱ ná chindeé ndó ña̱yivi já quéa̱ ndítahan nu̱ ndó chindeé va̱ha ndó na̱. Ta tá na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ chuun nu̱ ndó jána̱ha̱ ndó ña̱yivi já quéa̱ ndítahan nu̱ ndó jána̱ha̱ va̱ha ndó na̱. \v 8 Tá ta̱ na̱sacu Ndióxi̱ ini ínima̱ ndo̱ quia̱hva ndó tu̱hun ndeé ini na, caja ndó ña̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó. Ta ndá ña̱ha jásá ndo̱ nu̱ú ña̱yivi xíní ñúhú caji̱i̱ ini ndó ja̱sá ndó ña̱. Ta ndá ndó ndójo chuun xíní ñúhú coo cuéntá va̱ha ndó xi̱hín chuun ndójo ndó. Ta ndá ndó cátóó chindeé ña̱yivi ná caji̱i̱ ini ndó chindeé ndó na̱. \s Ña̱ ndítahan caja na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 9 Xi̱hín ndinuhu ini ndó qui̱hvi̱ ini táhan ndó. Candají ndó ña̱ núu ta caja ndó ña̱ va̱ha xi̱hín ndinuhu ini ndó. \v 10 Xíní ñúhú qui̱hvi̱ ini ndó na̱ cúú cuéntá Jesús jáchi̱ cúú ná tátu̱hun na̱ vehe ndó ta caji̱i̱ ini ndó tá caja cáhnu táhan ndó. \p \v 11 Nducú ndéé ndo̱ ta a̱ cácuu ndó na̱ ju̱sá ta xi̱hín ndinuhu ini ndó caja chúun ndó cuéntá Ndióxi̱, xitoho í. \p \v 12 Xíní ñúhú caji̱i̱ ini ndó candatí ndó xi̱nu̱ co̱o tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ ndo̱. Quia̱hva ndeé va̱ha ini ndó tá ndóho ini ndó ta a̱ jándacoo ndó ña̱ ca̱ca̱ ta̱hví ndo̱ nu̱ Ndióxi̱. \p \v 13 Ndá ña̱ha ndíma̱ni̱ nu̱ú java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ná chindeé ndó na̱. Ta ndiquehe va̱ha ndó ña̱yivi xíto nihni ndo̱hó. \p \v 14 Ca̱ca̱ ta̱hví ndo̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há na̱ cája xíxi xi̱hi̱n ndo̱ ña̱ ná caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ná. Ca̱ca̱ ta̱hví ndo̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ ná ta a̱ chíca̱a̱n ndó cháhan ja̱ta̱ ná. \p \v 15 Caji̱i̱ ini ndó xi̱hín na̱ cáji̱i̱ ini ta cuacu ndó xi̱hín na̱ sácu. \p \v 16 In nu̱ú qui̱hvi̱ ini táhan ndó. A̱ cája i̱chi̱ ini ndó. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ jánuu ndáha̱ ndó mé ndó xi̱hín ña̱yivi ndáhví, na̱ co̱ ndíñehe jícó mé. Ta a̱ cáhán ndo̱ ña̱ cúú ndó na̱ ndíchí ndiva̱ha. \p \v 17 Tá cája núu na xi̱hi̱n ndó, a̱ ndícó co̱o ndó caja ndó ña̱ núu xi̱hi̱n ná. Joo nducú ndó quia̱hva caja ndó ña̱ va̱ha já ná a̱ cáha̱n núu ña̱yivi sa̱ha̱ ndo̱. \v 18 A̱ ndúcú ndo̱ cani táhan ndó xi̱hín ña̱yivi ta ndi̱hi̱ ini ndó coo va̱ha ndó xi̱hín ndihi na. \v 19 Ña̱ni mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Tá cája xíxi na xi̱hi̱n ndo̱ a̱ ndúcú ñehe toho ndó ña̱ núu nu̱ ná jáchi̱ co̱jo̱ ini Ndióxi̱ xi̱hín na̱ cája já ta ndítahan nu̱ mé á jándoho a ini na. Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱: “Ye̱he̱ ndítahan nu̱ú jándoho i̱ ini ña̱yivi, na̱ cája ña̱ núu”, cáchí Ndióxi̱. \v 20 Va̱ha chága̱ ná caja ndó ña̱ cáchí tu̱hun Ndióxi̱: “Tá cuíco ña̱yivi, na̱ co̱ cúní ndo̱hó quia̱hva ndó ná cuxu na. Ta tá i̱chi̱ ini na̱ co̱ cúní ndo̱hó quia̱hva ndó ti̱cui̱í nu̱ ná coho na. Tá ná caja ndó ña̱ yóho já quéa̱ cacahan nu̱ú na̱ cán sa̱há ña̱ núu cája na xi̱hi̱n ndó.” \v 21 A̱ quiáhva ndó ña̱ma̱ni̱ quee va̱ha ña̱ quini xi̱hi̱n ndó. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ caja ndó ña̱ va̱ha já ná cuu quee va̱ha ndó ca̱hnu̱ ndó ña̱ quini. \c 13 \p \v 1 Xíní ñúhú coo jo̱ho ndó nu̱ú ña̱ cáha̱n na̱ jutixia xi̱hi̱n ndo̱. Jáchi̱ sáhan Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ cán cahnda na chuun nu̱ú ña̱yivi. Ta mé Ndióxi̱ quéa̱ na̱sacu a na̱. \v 2 Ta ndá na̱ co̱ cúni̱ cuni jo̱ho nu̱ sáhndá na̱ jutixia cúú ná na̱ sájí nuu nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ Ndióxi̱ quéa̱ na̱sacu a na̱ cán. Ta ndá na̱ co̱ cúni̱ caja ña̱ sáhndá na̱ ndoho ini na. \v 3 Jáchi̱ co̱ó na̱sacu Ndióxi̱ na̱ jutixia ña̱ ná jáyi̱hví na̱ ña̱yivi, na̱ cája ña̱ va̱ha. Na̱sacu Ndióxi̱ na̱ ña̱ ná jáyi̱hví na̱ ña̱yivi, na̱ cája ña̱ núu. Tá co̱ cúni̱ ndó cayi̱hví ndo̱ na̱ jutixia xíní ñúhú caja ndó ña̱ va̱ha já ná caji̱i̱ ini na̱ jutixia xi̱hi̱n ndo̱. \v 4 Na̱sacu Ndióxi̱ na̱ jutixia ña̱ ná chindeé na̱ ndo̱hó. Joo tá cája ndó ña̱ núu já quéa̱ xíní ñúhú cayi̱hví ndó na̱ jáchi̱ mé na̱ cán cahnda na chuun ña̱ ná cha̱hvi ndó sa̱há ña̱ núu cája ndó. Sa̱há ña̱ cán na̱sacu Ndióxi̱ na̱ ña̱ ná jándoho na ini na̱ cája ña̱ núu. \v 5 Ña̱ cán quéa̱ ndítahan nu̱ ndó caja ndó ña̱ sáhndá na̱ jutixia já ná a̱ jándoho na ini ndó jáchi̱ sa̱ náha̱ mé va xíní túni̱ yo̱ ca̱ha̱n xo̱ho̱ ña̱ xíní ñúhú candúsa í ña̱ sáhndá na̱ jutixia nu̱ yo̱. \v 6 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cha̱hvi ndó jiu̱hún cuéntá impuesto jáchi̱ sa̱ xíni̱ ndó ña̱ ndítahan nu̱ ndó cha̱hvi ndó ña̱. Na̱ jutixia cája chúun na cuéntá Ndióxi̱ tá cája na ña̱ xi̱hín ndinuhu ini na. \p \v 7 Ndiquia̱hva ndó nu̱ú ña̱yivi ña̱ ndítahan nu̱ ná ndiquehe na. Cha̱hvi ndó impuesto nu̱ú na̱ játaca ña. Caja cáhnu ndó ña̱yivi, na̱ ndítahan caja cáhnu ndó ta coo to̱ní ñúhú ndó xi̱hín na̱ ndítahan coo to̱ní ñúhú ndó xi̱hi̱n. \v 8 A̱ cáyícá ndo̱ ña̱ha nu̱ú ni in ña̱yivi. Ña̱ ndíyi̱cá ndo̱ quéa̱ qui̱hvi̱ ini táhan ndó. Jáchi̱ ndá na̱ quíhvi̱ ini ña̱yivi, na̱ cán cúú na̱ cája ña̱ sáhndá ley Moisés. \v 9 Jáchi̱ tá quíhvi̱ ini ndó ñani táhan ndó já quéa̱ a̱ ndiáva̱ ini ndó caja ndó ña̱ núu xi̱hi̱n na̱. Ta a̱ cáhvi ini ndó coo ndó xi̱hi̱n ñájíhí ñani táhan ndó. Ta a̱ cáhní ndó ndi̱i. Ta a̱ cáhvi ini ndó caja cuíhná ndo̱ ña̱ha inga na. Ta ni a̱ ndiáva̱ ini ndó cacomí ndo̱ ña̱ha cómí inga na. Tá quíhvi̱ ini ndó ñani táhan ndó já quéa̱ cúni̱ cachi a ña̱ cája ndó ña̱ sáhndá ley Moisés tá cáchí a̱ já: “Qui̱hvi̱ ini ndó ñani táhan ndó tá quia̱hva quíhvi̱ ini ndó mé ndó.” \v 10 Ndá na̱ quíhvi̱ ini ñani táhan, na̱ cán cúú na̱ cája va̱ha xi̱hín ñani táhan na. Ña̱ cán quéa̱ tá quíhvi̱ iní ñani táhan í já quéa̱ jáxi̱nu̱ yó nu̱ú ña̱ sáhndá ley Moisés. \p \v 11 Sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ yóho xíní ñúhú cande̱hé ndo̱ ndá quia̱hva cáa tiempo ndúú viti. Xíní ñúhú ndicáxí va̱ha ini ndó caja ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ jáchi̱ viti sa̱ na̱cayati chága̱ qui̱vi̱ jáca̱cu Ndióxi̱ mí a̱ ju̱ú ga̱ tá ja̱cá na̱candúsa í tu̱hun Ndióxi̱. \v 12 Cúú á tátu̱hun ja̱ chá cúni̱ ya̱ha ñuú ta casáhá ti̱vi yaa. Ña̱ yóho cúni̱ cachi a ña̱ sa̱ na̱caya̱ti qui̱vi̱ quixi tucu Jesucristo. Ña̱ cán quéa̱ xíní ñúhú jándacoo í ña̱ núu cája í tátu̱hun cája ña̱yivi xíca nuu naá. Ta xíní ñúhú caja í ña̱ va̱ha já quéa̱ quee va̱ha í xi̱hín ña̱ núu. \v 13 Ndísáhnu ná coo iní caja í tócó ndihi ña̱ha tátu̱hun cúú yó na̱ ndúu nu̱ yéhe̱. A̱ cácuú ña̱yivi xíhi ta ni a̱ cája í vicó lánda̱ ndiva̱ha. Ta ni a̱ cáca nuu ji̱i̱ yo̱ xi̱hi̱n ñájíhí ñani táhan í ta a̱ ndiáva̱ iní coo í xi̱hín na̱ji̱hí. Ta a̱ ndúcú yo̱ cani táhan í xi̱hín ñani táhan í ta ni a̱ cáhi̱hvi̱ iní xi̱hi̱n ná. \v 14 Ña̱ ndítahan caja í quéa̱ ca̱ca̱ chága̱ yo̱ ndée̱ yo̱ nu̱ Jesucristo, xitoho í já ná cacuu a tátu̱hun candixí in jahmá ca̱a ña̱ sándixi da̱ cáni táhan. Ta coto a̱ quiáhva ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ú yiquí cu̱ñu ndó caja ña̱ núu. \c 14 \s Co̱ ndítahan cande̱hé ndaa táhan í \p \v 1 Ndiquehe va̱ha ndó na̱ cúú cuéntá Jesús va̱tí co̱ cánda̱a̱ va̱ha ini na ña̱ jána̱ha̱ tu̱hun Ndióxi̱. Ta a̱ cáni táhan yúhu̱ ndó xi̱hi̱n ná sa̱há ña̱ cándúsa na. \v 2 Íin java na̱ cúú cuéntá Jesús cáhán na̱ ña̱ cuu cuxu na cu̱ñu, ña̱ na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú yo̱co̱. Joo java na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ sa̱á xi̱hi̱n tu̱hun Ndióxi̱ cáhán na̱ ña̱ a̱ cúu toho cuxu na cu̱ñu, ña̱ na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú yo̱co̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ xíxi na ña̱. \v 3 Na̱ xíxi mé cu̱ñu cán co̱ ndítahan nu̱ ná cande̱hé ndaa na na̱ co̱ xíxi ña̱ ta na̱ co̱ xíxi cu̱ñu cán co̱ ndítahan nu̱ ná cande̱hé ndaa na na̱ xíxi ña̱. Jáchi̱ ndíquehe va̱ha Ndióxi̱ ndíví na̱ cán va̱tí sa̱ jíin cáhán na̱. \v 4 Ta quia̱hva já co̱ ndítahan nu̱ ndó cande̱hé ndaa ndó mozo ñani táhan ndó á cája va̱ha da á co̱ cája va̱ha da nu̱ú xitoho da. Va̱ha ri caja va̱ha da tá va̱ha ri co̱ cája va̱ha da jáchi̱ mé va xitoho da̱ cán xíni̱ sa̱há ña̱ cán. Joo cuu caja Ndióxi̱ ña̱ ná cando̱o va̱ha mozo cán nu̱ú xitoho da. \p \v 5 Java ña̱yivi cáchí na̱ ña̱ íin qui̱vi̱ náhnu chága̱ nu̱ú java ga̱ qui̱vi̱. Ta java na cáchí na̱ ña̱ in cúú tócó ndihi qui̱vi̱. Ta ndítahan nu̱ú in in na ca̱xi na ña̱ cáhvi ini na sa̱há ña̱ yóho. \v 6 Tá sácú ini na ca̱xi na in qui̱vi̱ caja cáhnu na Ndióxi̱ ta va̱ha va cája na. Ta tá cáhán na̱ cuu caja cáhnu na Ndióxi̱ ndá qui̱ví na̱cuu va ta va̱ha ri já va. Ta va̱tí xíxi na cu̱ñu, ña̱ sa̱ na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú yo̱co̱ á co̱ xíxi toho na ña̱ joo ndíquia̱hva na ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ta xi̱hín ña̱ yóho cája cáhnu na mé á. \p \v 7 Ni in yó co̱ tácú sa̱ha̱ mí ta ni in yó co̱ xíhi̱ sa̱ha̱ mí. \v 8 Ta tá tácú yo̱ á tá na̱xi̱hi̱ yo̱ mé a̱ nda̱a̱ cúú yó na̱ cómí Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱ ta cúú mé á xitoho í. \v 9 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱xi̱hi̱ Jesucristo ta na̱nditacu tucu a já na̱nduu a xitoho ña̱yivi, na̱ tácú xi̱hín na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱. \p \v 10 Ña̱ cán quéa̱ a̱ váha toho cája ndó tá sánde̱hé ndaa ndó ñani táhan ndó. A̱ váha caja ndó candají ndó na̱ jáchi̱ va̱xi qui̱vi̱ ndique táhan ndihí candita í nu̱ Ndióxi̱ ña̱ caja vií a̱ sa̱ha̱ yo̱. \v 11 Jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q Yóho íin i̱ cáchí i̱ xi̱hi̱n ndo̱ ña̱ xi̱nu̱ qui̱ví ndica xítí tócó ndihi ña̱yivi nu̱ú i̱, \q ta casáhá na̱ caja cáhnu na ye̱he̱, ña̱ cúú Ndióxi̱, cáchí Ndióxi̱, xitoho í. \m \v 12 Jáchi̱ nditahan nu̱ú in in í ndiquia̱hva í cuéntá sa̱há ña̱ na̱caja í nu̱ Ndióxi̱. \s A̱ cája ndó ña̱ha ña̱ cuu jándicava ña̱yivi nu̱ú cua̱chi \p \v 13 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan cande̱hé ndaa táhan í. A̱ cácú ini ndó caja ndó ña̱ha, ña̱ cuu jándacava na̱ cúú cuéntá Jesús nu̱ú cua̱chi ta já ná jándacoo na ña̱ cándeé ini na Ndióxi̱. \v 14 Sa̱há ña̱ cándeé ini i̱ Jesús, xitoho i̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ cánda̱a̱ va̱ha ini i̱ ña̱ co̱ cája i̱ cua̱chi tá xíxi i̱ ña̱ na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú yo̱co̱. Joo tá ndúu na̱ cáhán ña̱ a̱ váha toho cuxu na ña̱ já quéa̱ co̱ ndítahan cuxu na ña̱ jáchi̱ cuu candojo na cua̱chi sa̱há tá ná cuxu na ña̱. \v 15 Joo tá ndíhi̱hvi̱ ñanún, na̱ cúú cuéntá Jesús sa̱há ña̱ha xísún já quéa̱ cúni̱ cachi a ña̱ cándajún na̱. Cuéntá coún ná a̱ cájún ña̱ ndicava na̱ cán nu̱ú cua̱chi sa̱há ña̱ xísún jáchi̱ cúú ná na̱ na̱xi̱hi̱ Jesucristo sa̱ha̱. \v 16 Va̱tí cánda̱a̱ ini ndó ña̱ cuu cuxu ndó ña̱ na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú yo̱co̱ joo a̱ cúxu toho ndó ña̱ tá ná ca̱ha̱n núu ña̱yivi sa̱há ña̱ cája ndó. \v 17 Jáchi̱ a̱ ju̱ú sa̱há ña̱ xíxí ni sa̱há ña̱ xíhí cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱ yo̱. Ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja í quéa̱ ná canduu nda̱a̱ yo̱ nu̱ mé á ta ná coo va̱ha iní xi̱hín ña̱yivi ta ná caji̱i̱ iní. Tócó ndihi ña̱ yóho cúú á ña̱ quixi nu̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \v 18 Tá ná caja ndó ña̱ yóho já quéa̱ caja cáhnu ndó Jesucristo ta caji̱i̱ ini Ndióxi̱ caja ndó ta cando̱o va̱ha ndó nu̱ú ña̱yivi. \p \v 19 Ña̱ cán quéa̱ xíní ñúhú ndinducú yo̱ tócó ndihi ña̱ha, ña̱ cuu candaca mí canduu táji̱ yo̱ xi̱hi̱n ñani táhan í ta já ná cuu jácuahnu táhan í xi̱hín ña̱ha Ndióxi̱. \v 20 Na̱sacu ini Ndióxi̱ jáca̱cu a ña̱yivi sa̱há ña̱ cán quéa̱ coto a̱ cájí nuu ndó nu̱ú ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja sa̱há ña̱ha xíxi ndó. Mé a̱ nda̱a̱ tócó ndihi ña̱ha cúú á ña̱ va̱ha cuxú. Ña̱ co̱ váha quéa̱ jándacava í ña̱yivi nu̱ú cua̱chi sa̱há ña̱ xíxí. \v 21 Va̱ha chága̱ ná a̱ cúxu ndó cu̱ñu ta ni a̱ cóho ndó vino ta ni a̱ cája ndó inga ña̱ha ña̱ cuu jándacava ñani táhan ndó nu̱ú cua̱chi. \v 22 Tá ta̱ cánda̱a̱ cáxí ini ndó ña̱ co̱ cája ndó cua̱chi nu̱ Ndióxi̱, a̱ ndícani ndó ña̱ nu̱ú java ga̱ ña̱yivi. Jáchi̱ ta̱hví na̱cuu ña̱yivi tá xíni̱ na̱ co̱ cája na cua̱chi nu̱ Ndióxi̱. \v 23 Joo ndá na̱ ndúcú cuxu in ña̱ha ta cáhvi i̱vi̱ joho ini na xi̱hi̱n á tá xíxi na ña̱ já quéa̱ xínu̱ cua̱chi ja̱ta̱ ná. Jáchi̱ ndá ña̱ha na̱cuu ná caja í ta tá ta̱ cándúsa yó ña̱ cúú á cua̱chi já quéa̱ xínu̱ a̱ cacuu a cua̱chi nu̱ yo̱. \c 15 \s Chindeé ndó na̱ cáhvi i̱vi̱ jo̱ho ini \p \v 1 Tá ndacú cua̱ha̱n yó xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱ já quéa̱ co̱ ndítahan cacu xóo í na̱ vitá xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱. A̱ ndúcú ndo̱ caja ndó ña̱ jándiva̱ha ini mé cuití va ndó. \v 2 Tócó ndihí xíní ñúhú caja í ña̱ha ña̱ táhán ini ñani táhan í xi̱hi̱n. Ta xíní ñúhú caja í ña̱ já ná chindeé yó na̱ ña̱ ná canduu va̱ha na ta já ná cuu cuahnu chága̱ na̱ xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱. \v 3 Jáchi̱ mé Jesucristo co̱ó na̱nducú a̱ caja ña̱ táhan ini mé cuití a̱. Ña̱ na̱caja mé á quéa̱ na̱jáxi̱nu̱ co̱o a nu̱ú tu̱hun Ndióxi̱ tá na̱cachi a já: “Tu̱hun núu ña̱ na̱jácana na nu̱ mé ndó na̱xi̱nu̱ ri a ja̱tá ye̱he̱ viti.” \v 4 Tócó ndihi ña̱ na̱ca̱hyi̱ nu̱ú tu̱hun Ndióxi̱ sa̱nahá na̱ca̱hyi̱ a̱ já ná jána̱ha̱ nu̱ yo̱ ña̱ co̱ ndítahan ndicani iní. Ta, náha̱ ña̱ ndítahan quia̱hva tu̱hun ndeé iní nani ndátí jáxi̱nu̱ Ndióxi̱ tu̱hun na̱sa̱ha̱n nu̱ yo̱. \v 5 Ndióxi̱ quéa̱ sáhan ndée̱ nu̱ yo̱ ña̱ ná coo cáhnu iní ta sa̱ mé á sáhan tu̱hun ndeé iní. Ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ quéa̱ chindeé a̱ ndo̱hó caja ndó tá quia̱hva na̱caja Jesucristo ta já in ná nduu xi̱hi̱n táhan ndó. \v 6 Ta já in ná jándique táhan ndihí caja cáhnu í Ndióxi̱, mé a̱ cúú tátá Jesucristo, xitoho í. \s Xíni̱ jo̱ho na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús \p \v 7 Ndiquehe va̱ha ndó tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús tá quia̱hva na̱ndiquehe va̱ha Jesucristo ndo̱hó já ná ndicáhnu Ndióxi̱. \v 8 Ndítahan ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ na̱quixi Jesucristo chindeé a̱ ña̱yivi Israel. Ta na̱quixi a jána̱ha̱ nu̱ ná ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí jáxi̱nu̱ co̱o Ndióxi̱ tócó ndihi nu̱ú tu̱hun ña̱ na̱sa̱ha̱n nu̱ú tásáhnu jícó yo̱ jáchi̱ co̱ ndíma̱ni̱ Ndióxi̱ nu̱ú tu̱hun a. \v 9 Ta na̱quixi a jáca̱cu a ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ña̱ ná caja cáhnu na mé á sa̱há ña̱ma̱ni̱ na̱caja mé á xi̱hi̱n ná. Jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱: \q Ye̱he̱ xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel caja cáhnu nde̱ ndo̱hó, Ndióxi̱, \q ta ye̱he̱ cata i̱ nu̱ ndo̱ caja cáhnu i̱ qui̱vi̱ ndo̱. \m \v 10 Ta íin inga tucu nu̱ cáchí a̱ já: \q Ndóhó, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel xíní ñúhú ndique táhan ndó caji̱i̱ ini ndó xi̱hín na̱ na̱quixi chi̱chi Israel. \m \v 11 A̱nda̱ já na̱cachi tucu a já: \q Tócó ndihi ndó, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel caja cáhnu ndó Ndióxi̱, xitoho í, \q ta ná a̱ jándacoo toho ndihi ña̱yivi caja cáhnu na Ndióxi̱. \m \v 12 Tá na̱ca̱hyí Isaías nu̱ú tu̱hun Ndióxi̱ já na̱ca̱hyí da̱ tu̱hun yóho: \q Va̱xi qui̱vi̱ cacu in da chi̱chi Isaí, \q ña̱ ná cacomí da̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. \q Ta mé ña̱yivi yóho candeé ini na mé da̱ quixi chi̱chi Isaí cán. \p \v 13 Ndióxi̱ quéa̱ cája ña̱ ná candeé ini ndó mé á ta já cuu jáca̱cu a ndo̱hó. Ná caja mé á ña̱ ná ndicutú ini ndó xi̱hín ña̱ cáji̱i̱ ini ndó ta ná caja mé á ña̱ ná coo va̱ha ini ndó jáchi̱ cándeé ini ndó a̱. Xi̱hi̱n ndée̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ná quia̱hva mé á cua̱ha̱ ndée̱ nu̱ ndó candeé chága̱ ini ndó a̱. \p \v 14 Cánde̱hé ndó ñani i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Sa̱ xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ na̱chutú ndo̱ xi̱hín ña̱ va̱ha ta cánda̱a̱ va̱ha ini ndó tu̱hun Ndióxi̱. Ta xi̱hín ña̱ ja̱n cuu jána̱ha̱ táhan ndó. \v 15 Joo tá na̱ca̱hyí i̱ carta yóho nu̱ ndo̱ já na̱caja ndeé ini i̱ cáhyí i̱ sa̱ha̱ java ña̱ha jáchi̱ co̱ cúni̱ ña̱ ná ndindójó ndo̱ ña̱. Cáhyí i̱ ña̱ yóho jáchi̱ na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín i̱ \v 16 cája chúun i̱ cuéntá Jesucristo cáxi tu̱hun i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ mé á nu̱ú ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. Ta cúú u̱ tátu̱hun ju̱tu̱ jáchi̱ xíca i̱ cáha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná já ná cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ná. Cúú á tátu̱hun jóco̱ i̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱ já ná caji̱i̱ ini mé á xi̱hi̱n ná ta já ná cuu ndaja ínima̱ yi̱i̱ mé á ña̱ ná nduu na ña̱yivi vií nu̱ mé á. \p \v 17 Ta sa̱há ña̱ cándúsa i̱ Jesucristo sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndiva̱ha ini i̱ caja chúun i̱ cuéntá Ndióxi̱. \v 18 Jáchi̱ sáha̱n ndeé ini i̱ cáha̱n i̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo tá na̱caja chúun mé á ye̱he̱ ña̱ candaca i̱ na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ña̱ ná caja na ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. Ta sa̱há ña̱ na̱ca̱ha̱n i̱ xi̱hín na̱ cán já na̱xini jo̱ho na ta na̱caja na ña̱ cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 19 Ta sa̱ na̱xini na ña̱ xitúhún xi̱hín ña̱ náhnu ndiva̱ha na̱caja i̱ nu̱ ná xi̱hi̱n ndée̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. Ta quia̱hva já na̱ca̱xi tu̱hun i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesucristo nu̱ú ña̱yivi ndúu ñuu Jerusalén xi̱hín nu̱ tócó ndihi na̱ ndúu ndijáá ñuu a̱nda̱ estado Ilírico. \v 20 Ña̱ ndúcú u̱ caja i̱ quéa̱ ca̱ha̱n i̱ xi̱hín ña̱yivi ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ jáca̱cu a na̱. Ta sá ca̱ha̱n i̱ ña̱ yóho nu̱ú ña̱yivi, na̱ a̱ ñáha cuni jo̱ho sa̱ha̱ Jesucristo jáchi̱ co̱ cúni̱ ndíquehe e̱ chuun ña̱ sa̱ na̱jáca̱va̱ sáhá inga na. \v 21 Cáhvi ini i̱ ña̱ va̱ha chága̱ ná cu̱hu̱n i̱ nu̱ú ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱xini jo̱ho tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q Va̱tí co̱ó na̱xini jo̱ho na tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ mé á joo va̱xi qui̱vi̱ xi̱nu̱ co̱o na ca̱ha̱n xi̱hi̱n ná, \q ña̱ ná cánda̱a̱ ini na ña̱ co̱ó na̱canda̱a̱ ini na jihna, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \s Sácú ini Pablo cu̱hu̱n da̱ ñuu Roma \p \v 22 Ta sa̱há chuun cája i̱ yóho co̱ó na̱cuu sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó va̱tí sa̱ cua̱há tañu na̱sacu ini i̱ sa̱a̱ i̱ ja̱n. \v 23 Joo viti sa̱ na̱jándihi i̱ chuun na̱caja i̱ tañu ña̱yivi ndúu yóho. Ta sa̱ cáhvi ini i̱ sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó a̱nda̱ sa̱nahá. \v 24 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ sácú ini i̱ sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó tá ná ya̱ha i̱ cu̱hu̱n i̱ chí España. Ta tá ná ndihi caji̱i̱ ini i̱ cuni i̱ ndo̱hó a̱nda̱ jáví ndiquehe tucu u̱ íchi̱ cu̱hu̱n i̱. Joo cúni̱ ña̱ ná chindeé ndó ye̱he̱ já ná cuu ndiquehe tucu u̱ íchi̱ cu̱hu̱n i̱. \v 25 Joo viti cu̱hu̱n i̱ chí ñuu Jerusalén chindeé na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán. \v 26 Jáchi̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu estado Macedonia xi̱hín na̱ ndúu estado Acaya na̱sacu ini na játaca na jiu̱hún ta chíndahá na̱ ña̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ cándáhví ndúu ñuu Jerusalén. \v 27 Mé na̱ tóho̱ yóho na̱sacu ini na caja na ña̱ ta va̱ha cája na jáchi̱ cáhán na̱ ña̱ ndítahan nu̱ ná cha̱hvi na sa̱há ña̱ na̱caja na̱ Israel, mé na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Jerusalén xi̱hi̱n ná. Jáchi̱ na̱sa̱ha̱n na̱ Israel na̱ca̱xi tu̱hun na tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ ná. Ta viti ndúcú ñehe na̱ tóho̱ yóho ña̱ma̱ni̱ na̱caja na̱ Israel xi̱hi̱n ná. Ña̱ cán quéa̱ chíndeé ñahá na̱ toho xi̱hín ña̱ cómí na̱. \v 28 Ta tá sa̱ na̱jándihi i̱ caja i̱ chuun yóho ta tá sa̱ na̱ndihi ndiquia̱hva i̱ jiu̱hún na̱taca na̱ tóho̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Jerusalén a̱nda̱ já nu̱ná nu̱ú i̱ cu̱hu̱n i̱ España ta já ya̱ha i̱ ja̱n coto nihni i̱ ndo̱hó. \v 29 Ta xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ tá ná sa̱a̱ i̱ ja̱n caja Jesucristo cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndo̱ sa̱há tu̱hun va̱ha ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱. \p \v 30 Xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús, ña̱ in nu̱ú ná ca̱ca̱ ta̱hví yo̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há chuun cája i̱. Jáchi̱ cándeé ini ndó Jesucristo ta quíhvi̱ ini ndo̱ ye̱he̱ na̱caja ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \v 31 Ca̱ca̱ ta̱hví ndo̱ nu̱ á ña̱ ná chindeé a̱ ye̱he̱ ná a̱ cája ña̱yivi, na̱ co̱ cándúsa Ndióxi̱ ndúu estado Judea ni in ña̱ha xi̱hín i̱. Ta ca̱ca̱ ta̱hví ndo̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná candúsa na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Jerusalén cán ndiquehe va̱ha na jiu̱hún ñéhe cua̱ha̱n i̱ nu̱ ná. \v 32 Já quéa̱ tá ná cúni̱ Ndióxi̱ já caji̱i̱ ini i̱ sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó ta ndiquehe ndeé e̱ nani xíto nihni i̱ ndo̱hó. \v 33 Ndióxi̱ ná coo xi̱hi̱n ndo̱ ta ná caja mé á ña̱ ná coo va̱ha ini ndó. Já ná coo. \c 16 \s Chíndahá Pablo Ndióxi̱ coo na̱ ndúu ñuu Roma \p \v 1 Ja̱ chá va casa̱a̱ ñá naní Febe, ñá cúú cuéntá Jesús nu̱ ndo̱. Mé Febe yóho na̱caja chúun ñá veñu̱hu Cencrea. \v 2 Caja ndó ña̱ma̱ni̱ ndiquehe va̱ha ndó ña̱ sa̱há ña̱ cúú ñá cuéntá Jesús, xitoho í ta já ndítahan caja na̱ cándeé ini Jesús. Chindeé ndó ñá yóho xi̱hín ndihi ña̱ha ña̱ cáma̱ni̱ nu̱ ña̱ jáchi̱ na̱chindeé ña̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi ta na̱chindeé ri ñá ye̱he̱ va. \p \v 3 Chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo Priscila xi̱hi̱n Aquila jáchi̱ in cúú ná xi̱hín i̱ cája chúun na cuéntá Jesucristo. \v 4 Mé na̱ yóho na̱sahi̱in tia̱hva na quivi na já ná cuu ca̱cu ye̱he̱ tá na̱quixi tondóhó nu̱ú i̱. Ta a̱ ju̱ú in túhún ye̱he̱ ndíquia̱hva ndixa̱hvi nu̱ ná va̱ha. Tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ndíquia̱hva na ndixa̱hvi nu̱ ná. \v 5 Ta jári chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ ndíque táhan vehe Priscila xi̱hi̱n Aquila. Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hín Epeneto jáchi̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini i̱ da̱. Mé dá na̱sa̱cuu da̱ nu̱ cuítí na̱ndihvi íchi̱ cuéntá Jesús estado Acaya. \v 6 Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n María, ñá chíndeé cua̱há ndo̱hó. \v 7 Ta chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo Andrónico xi̱hín Junias. Ndíví da̱ yóho cúú dá da̱ na̱quixi chi̱chi nu̱ú na̱quixi mí i̱. Ta in na̱sañuhu nde̱ veca̱a xi̱hi̱n dá. Ta cúú dá da̱ náhnu tañu na̱ apóstol. Ta jihna ñúhú ndíví mé da̱ yóho na̱casáhá cándúsa da Jesucristo a̱ ju̱ú ga̱ ye̱he̱. \p \v 8 Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n Amplias jáchi̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini i̱ da̱. Ta in cúú nde̱ cuéntá Jesús. \v 9 Ta chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo Urbano. In cúú mé dá xi̱hín nde̱ cája chúun da xi̱hín nde̱ cuéntá Jesucristo. Ta chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo Estaquis, da̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini i̱. \v 10 Ta chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo Apeles jáchi̱ cua̱há tañu na̱jána̱ha̱ da̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cándeé cáhnu ini da Jesucristo. Ta quia̱hva já chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo na̱ vehe Aristóbulo. \v 11 Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n Herodión jáchi̱ in na̱quixi nde̱ chi̱chi Israel. Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hín na̱ vehe Narciso jáchi̱ cándúsa na Jesús, xitoho í. \v 12 Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n Trifena ta xi̱hi̱n Trifosa, na̱ cája chúun cuéntá Jesucristo, xitoho í. Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n Pérsida, jáchi̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini i̱ ña̱ ta cua̱há ndiva̱ha na̱caja chúun ñá cuéntá Jesucristo, xitoho í. \v 13 Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n Rufo jáchi̱ cúú dá da̱ cáhnu ndiva̱ha tañu na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n náná da̱ jáchi̱ cúú ñá tátu̱hun náná mí i̱ viti. \v 14 Ta chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo Asíncrito xi̱hi̱n Flegonte xi̱hín Hermas xi̱hi̱n Patrobas xi̱hi̱n Hermes. Ta chíndahá i̱ Ndióxi̱ coo tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu xi̱hín na̱ cán. \v 15 Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n Filólogo xi̱hi̱n Julia xi̱hi̱n Nereo ta xi̱hín quia̱hva da. Ta ca̱ha̱n Ndióxi̱ ndó xi̱hi̱n Olimpas ta xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu xi̱hín na̱ cán. \p \v 16 Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná ca̱ha̱n Ndióxi̱ xi̱hi̱n táhan ndó ta ná tatí yúhu̱ táhan ndó ta yi̱i̱ caja ndó ña̱. Tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ tácá veñu̱hu yóho chíndahá na̱ Ndióxi̱ coo ndihi ndó. \p \v 17 Cánde̱hé ndó ñani mí i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná coo cuéntá ndó xi̱hín na̱ cátóó ndicahnda ña̱yivi, na̱ cúú cuéntá Jesús jáchi̱ sájí nuu na nu̱ú na̱ cája ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. Ña̱ cája na̱ ja̱n quéa̱ cáxoo na nu̱ú ña̱ na̱jána̱ha̱ nde̱ nu̱ ndo̱. Coto a̱ cátáhan ndó xi̱hi̱n ná. \v 18 Jáchi̱ mé na̱ yóho co̱ cúú ná na̱ cája chúun cuéntá Jesucristo, xitoho í. Ña̱ cája na quéa̱ ndúcú na̱ ña̱ va̱ha mé cuití va na. Ta xi̱hín tu̱hun ñúchí ta xi̱hín tu̱hun vií jándahvi na ña̱yivi, na̱ co̱ tácu̱ va̱ha ini. \v 19 Tócó ndihi ña̱yivi xíni̱ na̱ ña̱ cája ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ ña̱ cán quéa̱ cáji̱i̱ ndiva̱ha ini i̱. Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná na̱ha̱ ndó ña̱ ndíchí ji̱ni̱ ndo̱ xi̱hín ña̱ va̱ha cája ndó. Ta a̱ cáñuhu ini ndó caja ndó ña̱ núu. \v 20 Ya̱chi̱ chá jándihi Ndióxi̱ sa̱há Satanás, rí cúú ti̱ñáhá sa̱cua̱ha̱ ta já cuu ca̱hnu̱ ndó ri̱ xi̱hín ndée̱ Ndióxi̱. Cacuu a tátu̱hun chiníhni sa̱ha̱ ndó ri̱. Ná caja Ndióxi̱ ña̱ ná coo va̱ha ini ndó. Ta ná caja cua̱há Jesucristo, xitoho í ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ndihi ndo̱. \p \v 21 Chíndahá Timoteo Ndióxi̱ coo ndó ta in cúú dá cája chúun da xi̱hín i̱. Ta chíndahá ri Lucio xi̱hi̱n Jasón xi̱hín Sosípater Ndióxi̱ coo ndó. Tócó ndihi da̱ yóho na̱quixi da chi̱chi Israel nu̱ú na̱quixi mí i̱. \p \v 22 Ye̱he̱ naní Tercio ta cáhyí i̱ carta yóho ta chíndahá ri ye̱he̱ va Ndióxi̱ coo ndó cuéntá Jesucristo, xitoho í. \p \v 23 Chíndahá Gayo Ndióxi̱ coo ndó. Vehe mé dá íin i̱ ta sa̱ mé yóho tácá na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta chíndahá ri da̱ naní Erasto Ndióxi̱ coo ndó. Mé Erasto cómí da̱ cuéntá sa̱há jiu̱hún ñuu yóho. Ta chíndahá ri Cuarto, da̱ cúú cuéntá Jesús Ndióxi̱ coo ndó. \p \v 24 Ná caja cua̱há Jesucristo, xitoho í ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ndihi ndó. Já ná coo. \s Cája cáhnu Pablo Ndióxi̱ \p \v 25 Coho caja cáhnu í Ndióxi̱ jáchi̱ mé á cuu ndaja nda̱cú a̱ ndo̱hó xi̱hi̱n tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús ña̱ jána̱ha̱ nde̱ nu̱ ndo̱. A̱nda̱ sa̱nahá tá cáma̱ni̱ ca̱va̱ sáhá sa̱ha̱ ñuyíví na̱sacu ini Ndióxi̱ jáca̱cu a ndo̱hó ta viti na̱xi̱nu̱ qui̱ví jána̱ha̱ mé á ña̱ nu̱ ndo̱. Nahá ndiva̱ha na̱sahi̱in je̱hé tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús. \v 26 Ta viti cánda̱a̱ iní ña̱ na̱ca̱ha̱n Ndióxi̱ sa̱ha̱ Jesús nu̱ú na̱ profeta ta na̱ yóho na̱ca̱hyí na̱ ña̱ nu̱ú tutu. Ta na̱sahnda Ndióxi̱ chuun nu̱ú na̱ cúú cuéntá mé á ña̱ ná cu̱hu̱n na̱ ca̱xi tu̱hun na ña̱ nu̱ tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví. Ta xi̱hi̱n mé ña̱ yóho na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná cuu candeé ini ña̱yivi mé á ta já ná caja na ña̱ cúni̱ a̱, mé a̱ tácú a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \p \v 27 Ta mé cuití va cúú Ndióxi̱ ta mé cuití va ndíchí ji̱ni̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan caja cáhnu yó a̱ a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo, xitoho í. Já ná coo.