\id PHP - Maxakalí NT [mbl] (Brazil) -2011 bd \h PINIPẼN \toc1 Pinipẽn \toc2 Filipenses (Fp) \mt PAOT TE KÕMẼN PINIO YÕG KUXA MÃM KAꞌOK XOP PU KAXꞌAMIꞌ \c 1 \p \v 1 ꞌŨgmũꞌũg Paot xix Tĩmõn, tu Yeyox Kunnix puk mũꞌãte hãpxopmãhãꞌ, tu nũhũ tappet kaxꞌãmi, tu kõmẽn Pinio yõg tikmũꞌũn pu kaxꞌãmiꞌ, nõm xop kuxa mãm kaꞌok Yeyox Kunnix kopaꞌ xop pu kaxꞌãmiꞌ, haꞌ kuxap-xet Yeyox Kunnix kuxa mũtik, xiꞌ yõg tik pẽnã maxꞌax xop pu kaxꞌãmiꞌ, xix tik xop teꞌ hok xop pu hãpxop popmãhã pu kaxꞌãmiꞌ. \p \v 2 Pũyã Topa yũmũg Tak xa hãmmaxnãꞌ. Pũyã yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix xa hãmmaxnã kamah, nũy ꞌãkuxa mãmmãꞌ. \s Paot te Topa pu hãmꞌãktux \p \v 3 ꞌÃte Topa pu hãmꞌãktux, ꞌĩhã ꞌãte ꞌãpekpaxex, tu: “ꞌÃmax Topaꞌ, yã xate Pinio yõg kuxa mãm kaꞌok xop kaꞌogãhãꞌ,” kaxĩy. \v 4 Hu Topa pu hãmꞌãktux, ꞌũgkuxa hittup tuꞌ, \v 5 ꞌĩhã ꞌãte ꞌõg hãpxopmãꞌax pekpaxex. Yã ꞌãxop ꞌũgmũn ꞌahã ꞌãtehet, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux, tu hõmã xix hõnhã ꞌũgmũn mũtik hãpxopmãhãꞌ, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux. \v 6 Topa te ꞌãkuxa kopa hãpxopmãhãꞌ, tu xa hãmmaxnãhãꞌ, tuꞌ kuxyã ꞌohnãg, ha mõktu Yeyox Kunnix yõg hãptup xeꞌe mõꞌnãhãꞌ, ha tute kuxyãp-tup, ꞌĩhã Kunnix putpuꞌ nũn. Yã ꞌãteꞌ yũmmũg. \v 7 Tu ꞌãxop pekpaxex, ꞌãmnĩy xohix hã hãmpekpaxex, tu ꞌãte ꞌãp-tup pax xexkaꞌ, ꞌũgmũn mũtik ꞌãxop te hãpxopmãhãꞌ. Topa te ꞌãxop xexkanãhã ꞌũgmũtik, tu yũmũg xexkanãhãꞌ, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux, yã ꞌõhõm Topa yõg hãmꞌãktux xeꞌe. ꞌÃte nõmhãꞌ xuktux, ꞌĩhã kanet kopak xip, tu hõmãꞌ xuktux, ꞌĩhã ꞌãte hãpkumep hã, hãmꞌãktux kaꞌok hã tuk mõg. \v 8 Yeyox Kunnix te mõꞌãyãy xeꞌẽgnãg, ha kaxĩy ꞌãte ꞌãp-tup pax kamah, ꞌap koitꞌah ꞌãteꞌ, Topa teꞌ yũmmũg. \p \v 9 Ha ꞌãte Topa tuꞌ xak, pu ꞌãxop ꞌãxape kuxa mãm xop xohix ꞌũp-tup pax, tu mõktu yãp-tup xeꞌẽgnãg, tu hãmyũmmũg, tu mõktu hãmyũmmũg xexkaꞌ, \v 10 nũy hãmmax ꞌũm yãykutnãꞌ, nũy ꞌãkuxa tup tat, ꞌĩhã Kunnix te putpuꞌ nũn, xayĩy yã ꞌõg hãpxopmãꞌax xaꞌ hupmã hok. Yã Kunnix yõg hãptup xeꞌe mõꞌnãp-tup. \v 11 Ha Yeyox Kunnix yãp-xehnãg te ꞌãkuxa kopa hãpxopmã max, puyĩy tikmũꞌũn xohix Topa max xeꞌẽgnãg ꞌãktux. \s ꞌÃte Kunnix tu hãpxopmãhãꞌ \p \v 12 ꞌŨkxape xop: ꞌÃte xa hãmyũmmũgãp-tup. Gãyxop tek xũygãhãꞌ, xik hĩy kanet kopah, pãyã Topa te hãmmaxnãhã nõmhãꞌ, hak xape punethok te ꞌãhãꞌ tehet, tu hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux, \v 13 ha kaxĩy gohet yõg xonat xop te hãmꞌãpak, tu ꞌãte hãpxopmãhã Kunnix puꞌ yũmmũg, tuk hãmꞌãx ha kanet kopak xip yũmmũg. \v 14 Ha yũmũg xape xop teꞌ yũmmũg kamah, huꞌ kuxa mãm kaꞌok yũmũg xuxyã Yeyox kopah, tuꞌ hittup, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux, ꞌũkuxãnõg ꞌohnãg. \v 15 Yãꞌ yãg yĩpkũmĩy, tuꞌ yãykix pax, hu Kunnix ꞌãktux, paꞌ yãg hittup, nũy xuktux, \v 16 ꞌũkputup pax tu ꞌãktux, Topa te mõgkutnãhãꞌ, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux, ha ꞌõm teꞌ yũmmũg, \v 17 Haꞌ yãg nõy te mõꞌãmã pax, tute ꞌũgyĩpkũmĩy tuꞌ, ꞌũyĩy ꞌũgkuxa hittup hok, yãꞌ gãy tu hãmꞌãktux max ꞌãktux, ꞌũyĩy ꞌũgmũn pu hupmãꞌ. \p \v 18 Yãꞌ xohix te Kunnix ꞌãktux, yãꞌ puxiꞌ. Yĩk kuxa hittup pax, \v 19 tuk kuxa yũm kaꞌok ꞌãxop kopah. Yã ꞌãxop te Topa tuꞌ xak, puk xut kanet kopah, yĩy Yeyox Kunnix Koxuk tek kaꞌogãhãꞌ, hak kuxa yũm kaꞌok. \v 20 ꞌŨgkuxa yũm kaꞌok, nũy Topa pu hãpxopmã max, nũy ꞌãmnĩy xohix hã xix hõnhã Topa pu ꞌãte hãpxopmãhãꞌ, nũy yã yãyhãhup ꞌohnãg, xik kuxãnõg ꞌohnãg, pu tikmũꞌũn Kunnix ꞌãktux max, ꞌok pek hiꞌax, ꞌok pek xokꞌax. \v 21 Tephak xip hãm tuꞌ? Hãm tuk xip, nũy Kunnix xexka xeꞌẽgnãg ꞌãktux. ꞌŨkxok, kopxix pexkox hãk mõg, nũy Kunnix mũtik xihip, nũy ꞌũghittup xexka mõꞌkumak mõg. \v 22 Hãm tuk xip, kopxix hã hãpxopmã max Kunnix tuꞌ. ꞌAp yũmmũgꞌah ꞌãteꞌ, piyãꞌ mũn max, ꞌok pek hãm tuk xip, ꞌok pek mõg pexkox hah. \v 23 Yãꞌ max ꞌũkxip hãm tu, pãyã ꞌãteꞌ xak, nũy mõy xip Kunnix mũtik pexkox tuꞌ. Yãꞌ max xeꞌẽgnãg! \v 24 Pãyã ꞌãxop puk max, nũy xihip hãm tuꞌ, \v 25 tu hãmyũmmũg, hu ꞌãxop tuk xip putup, nũy ꞌãkaꞌogãꞌ, nũy ꞌãkuxa hittupmãꞌ, xayĩy ꞌãkuxa hittup, ꞌĩhãꞌ mãm kaꞌok yũmũg xuxyã kopah. \v 26 ꞌÃte putpu ꞌãhak mõgꞌax, xa ꞌãkuxa tu hittup ꞌũgmũn hah, yã ꞌãkuxap-xet Yeyox Kunnix kuxa mũtik. \v 27 ꞌÃxop te hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãpak, tu ꞌãyĩpkox pip, yĩy hõnhã hãpxopmã max, nũy Kunnix putup hãpxopmã max. Kaxĩy ꞌãte ꞌãxop putox puxet yũmmũgꞌax, ꞌõg hãpxopmãꞌax hã ꞌãte hãmyũmmũgꞌax, ꞌok pe ꞌãhak mõg, ꞌok pe ꞌahak mõg hok. ꞌÃxop xohix hãm max, kopxix ꞌãxop kuxap-xet yũmmũg, yã ꞌãxop te hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãpak, hu ꞌãkuxa mãm kaꞌok. \v 28 ꞌŨgãyxop yĩpkutuk hok, nũy ta tu ꞌãkaꞌok, ha kaxĩy ꞌũgãyxop teꞌ pẽnãꞌax, tu hãmyũmmũgꞌax, hu: “Yã Topa te nõm xop mũtik ti xeꞌeꞌ, yĩk mũg xũygãp-tup ꞌũyãnãn tuꞌ, ha nõm kuxa mãm kaꞌok xop mõgãp-tup pexkox hah, pu tu pip kaꞌok,” kaxĩy. \v 29 Ha Topa te ꞌãxop xexkãnãhãꞌ, xa hãpxopmã Kunnix puꞌ, nũy ꞌãkuxa mãm kaꞌok ꞌõm kopah, nũy ꞌãxũy kamah nõm puꞌ. \v 30 Hõnhã ꞌãxop tek mũtik hãpxopmãꞌax, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌũm ꞌãktux, xix ꞌũghãmꞌax pẽnãhãꞌ, haꞌ gãy xop tek mũn pu hupmãhãꞌ, tu hõnhã kamak xũygãhãꞌ, kaxĩy. \c 2 \p \v 1 Yã Kunnix te ꞌãxop mũtik tihiꞌ, tu ꞌãkaꞌogãhãꞌ, tu mõꞌãyãy xeꞌẽgnãg, tu ꞌãhittupmãhãꞌ, ha Topa Koxuk te ꞌãmũtik yãy hiꞌ, ha ꞌãxape kuxa kaꞌ, \v 2 xayĩy ꞌãp-xet, nũy hãmpeꞌãpaxeh puxet. ꞌÃpu, ꞌãxop kuxap-xet kamah, nũy ꞌãnõy putup pax, xayĩy ꞌũgkuxa hittupmã xexkaꞌ. \v 3 Yã puxehnãg peꞌãpaxeh hok, pãyã ꞌãnõy peꞌãpaxeh kamah, nũy yãy pu hãpxopmãꞌ, tuꞌ xak hok, pu tikmũꞌũn xa hãmꞌãktux max, pãyã yãy peꞌãpaxek-tõgnãg, nũy ꞌãnõy peꞌãpaxeh xexkaꞌ. \v 4 Topa tuꞌ xax, pu ꞌãnõy ha hãmmaxnã kamah, nũy yãy puxehnãg pu xax hok. \p \v 5 ꞌÃpu hãpxopmã, nũy Yeyox Kunnix putuk, hu: \q \v 6 Kunnix yã Topa yãy putuk, pa Kunnix xupkũmĩy ꞌohnãg, \q \v 7 tu pexkox nĩm, xix hãpxop xohix nĩm, nũy yãyhã kãmãnat, \q nũy yãyhã tikmũꞌũn kutok. \q \v 8 Tu yãy peꞌpaxex ꞌohnãg, tu Topa yõg putat hãꞌ mõg, \q nũy nõm puꞌ yĩpkox xip, hu yũmũg pupiꞌ xok mĩpkupnix tuꞌ, \q \v 9 yĩy Topa teꞌ xexkanã xeꞌẽgnãg, tuꞌ xuxetꞌax mĩy, \q pu tikmũꞌũn xohix, xix pexkox yõg xop xohix Yeyox ꞌãxetꞌax ꞌãpax, tu: \q “Yã ꞌõhõm xexka xeꞌẽgnãg, tu yũmũg xohix xat!” kaxĩy. \q \v 10 Yã pexkox yõg xop xohix nũktetex Yeyox keppah, \q xiꞌ hep xop xohix, xiꞌ xakix xop nũktetex, \q \v 11 nũy Yeyox Kunnix ꞌãktux yãy xuxyãp-xet, \q nũy yũmũg ꞌÃtak Topa xexka ꞌãktux. \s ꞌÃxop te mãyõnnãg xop putuk \p \v 12 ꞌÃxop yãk mũn hã ꞌãxape xeꞌẽgnãg, tuk mũn pu ꞌayĩpkox pip, ꞌĩhãk xip ꞌãmũtik, yĩy ꞌãyĩpkox pip max, ꞌĩhãk xip hãptox tuꞌ, ꞌÃpi hãpxopmã max pax, tu ꞌãkuxãnõg, nũy Topa yõg putat xak hok. \v 13 Yã Topa te ꞌãkuxa kopa hãpxopmãhãꞌ, xa hãpxopmã max, nũy nõm pu ꞌãyĩpkox piꞌ, nũy hãmpeꞌãpaxeh max kamah. \p \v 14 ꞌÃpu hãpxopmã max, nũy ꞌãnõy mãnõg hok, nũy yãytuk-mĩy hok. \v 15 ꞌÃxop yã Topa hã ꞌãk-tok xop, hu hãpxopmã max tikmũꞌũn kummuk kopah, xix Topa hãꞌ puknõg xop kopah, \v 16 ha kaxĩy ꞌãxop te mãyõnnãg putuk, yã ꞌãmnĩy hã tikmũꞌũn xohix te mãyõnnãg pẽnãꞌax max, Ha kaxĩy tikmũꞌũn kummuk kopa ꞌãpip, ha Topa hãꞌ puknõg xop te ꞌõg hãpxopmã max pẽnãhãꞌ, ꞌĩhã nõm xop pu ꞌãxop te hãmꞌãktux, ꞌĩhã Topa yõg hãmꞌãktuxꞌax ꞌãktux. ꞌÃxop te hãpxopmã max, kopxik hittup, ꞌĩhã Kunnix putpuꞌ hi nũ hãm tuꞌ, ha hãptup xeꞌe ꞌĩhãꞌ nũn putup, ha ꞌãpẽnãꞌ, kopxik hittup, nũy hãmyũmmũg: yã ꞌãte hitop tu xa hãm ꞌũm yũmmũgã ꞌohnãg. \p \v 17 Hõmã ꞌãmãnex te xokxop mõꞌhap, nũy Topa puꞌ haxyãꞌ, pũyĩy Topa kuxa hittupmãꞌ, ha kaxĩy ꞌãxop kuxa mãm kaꞌok Yeyox Kunnix kopah, tu yãy mũn hõm, nũy Topa kuxa hittupmãꞌ, nũy nõm pu hãmꞌãktux, nũy nõm pu hãpxopmã max. Hak mũn kuxa hittup kamah, nũy ꞌãxop mũtik Topa pu hãpxopmã max, pe yãk hiꞌax, pe yã kamak xokꞌax. \v 18 Ha kaxĩy ꞌãxop kuxa hittup kama ꞌũgmũtik. \s Tĩmõn xix ꞌEpaponit \p \v 19 Yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix tek putup, kopxix Tĩmõn ꞌãha mõꞌkutnãꞌ, puyĩy nõm tek yũmmũgãꞌ, ꞌĩhã putpuꞌ nũꞌ, ꞌãxop ꞌãktux tuꞌ, tu mõgnĩynãm. \v 20 Tu ꞌãxop putup pax, ꞌũgmũn putuk, tu ꞌãpẽnã max kamah. \v 21 ꞌŨxohix te yãy yõg hãpxop xak, tu Yeyox Kunnix xaxok, \v 22 pa Tĩmõn te Yeyox Kunnix pu hãpxop xak, nũy Topa yõg hãmꞌãktux ꞌãktux, nũy ꞌãpẽnã max, tuk mũtik hãm, tuk mũn hãk-tok, hakmũꞌãte hãpxopmãhãꞌ, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux, ha ꞌãxop teꞌ yũmmũg. \v 23 ꞌÃteꞌ hip, pu gohet ꞌũgyĩkopit kux, ꞌũgyĩkopit kux, kopxix mõꞌkutnãꞌax, pu xaꞌ xuktux. \v 24 ꞌŨgkuxa yũm kaꞌok yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix kopah, tuꞌ hip, puk xut, ꞌũmõg ꞌãhah. \p \v 25 Tu mõꞌkutnãꞌax ꞌEpaponit kamah, hak mũn hã yãꞌ xape, ha ꞌãxop te nũꞌkutnãhãꞌ, puk mũn hã tu tehet, tuk mũn mũtik hãpxopmã max, \v 26 tu ꞌãxak, nũy ꞌãpẽnã ꞌũxeheh. Hõmã ꞌũpakut, ha ꞌãxop teꞌ yũmmũg, hu ꞌãkuxa tuknõg, ha ꞌEpaponit te hãmꞌãpak, tuꞌ kuxa hittup ꞌohnãg. \v 27 Yãꞌ pakut xexkaꞌ, tuꞌ xok putũmnãg, pãyã Topa teꞌ kuxa kaꞌ, xix yãk kuxa ka kamah, tuꞌ hittupmãhãꞌ, xik kuxa hittupmãhã kamah. \v 28 Yĩy mõꞌkutnãꞌax ꞌãha, xaꞌ pẽnãꞌ, nũy ꞌũhittup tap yũmmũg, nũy ꞌãkuxa hittup, xix kamak kuxa hittup. \v 29 ꞌÃpu ꞌEpaponit mũg kaꞌok yãy kep hã, ꞌĩhãꞌ xupep, ꞌãkuxa hittup xexka tuꞌ, yã ꞌãxop hãꞌ xape xeꞌẽgnãg, hamũn xix ꞌãxop mũn, yã yũmũg xuxyã hã ꞌãxapeꞌ, yĩꞌ xãnãꞌ, pu mõy ꞌãpet tuꞌ xihip, ha ꞌEpaponit xuktux max, xix tik nõy xop te Topa pu hãpxopmãhã ꞌãktux max. \v 30 Yãꞌ xok putũmnãg Kunnix tuꞌ, hãpxopmã punethok tuꞌ, nũy mõꞌãnĩynãm, xik mũn mõgnĩynãm, ꞌãxop pupi mõgnĩynãm. \c 3 \s Hãmyok mĩy xeꞌẽgnãg \p \v 1 ꞌŨkxape xop, pũyã yũmũg xuxyã ꞌãkuxa hittupmãꞌ punethok. ꞌÃte xa xe kaxꞌãmiꞌ, tup-tup, nũy xa hãmyũmmũgã max. \v 2 ꞌÕg paꞌãtiꞌ! Tikmũꞌũn kummuk xop teꞌ xat, puꞌ kuxa mãm kaꞌok pit xop yãy xax yĩmap tuꞌ mep, pu yãyhã Topa yõg tikmũꞌũn, \v 3 pãyã mõꞌãmãꞌ, yũmũg yã Topa yõg tikmũꞌũn xeꞌeꞌ. Ha yũmũg kuxa kopa hãpxopmãhãꞌ, ha taꞌ kummuk xop kopa hãpxopmã ꞌohnãg, ha Topa Koxuk te yũmũg yũmmũgãhãꞌ, ꞌũ Topa pu nũꞌãktettex, ha yũmũg kuxa hittupmãhãꞌ. Yã yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix kuxa mũtik yũmũg kuxap-xet, pa yũmũg kuxa mãm hok, nũy Yoneo xop mõnãyxop yõg hãpxopmãꞌax tat hok. Yã tikmũꞌũn yãy yõg hãpxopmãꞌax puꞌuk, tu yũmũg kuxa kummuk tupmã ꞌohnãg Topa puꞌ. \v 4 Tikmũꞌũn kuxa yũm kaꞌok Yoneo yõg mĩyꞌax kopah, kopxik kuxa yũmꞌax kaꞌok kamah. ꞌŨgmũn yã Yõneo xop yõg, tu nõm mĩyꞌax xohix mĩy tap, ꞌũyĩy yãy kuxa kummuk tupmãꞌ, pãyãk kuxa maxnã ꞌohnãg. \v 5-6 ꞌŨktut tek put, ha ꞌãmnĩy te 7 nõg, ꞌihã tikmũꞌũn tek nãg xax yĩmap tuꞌ xak. Yãk mũn ꞌIyaet yõg tihix, tu mõnãyxop Meyamĩy mõkputox ꞌũgmũn, ꞌũkhep Yoneo yõg yã xeꞌeꞌ, tu Paniye xop yõg kamah, huꞌ xatꞌax xohix mĩy mãynãg, tuꞌ kuxa mãm kaꞌok xop kummugãhãꞌ, \v 7 pãyã ꞌãte hãpxopmã ꞌŨhitop tuꞌ, yĩy ꞌãteꞌ mĩy kux, tuꞌ xaxogãhãꞌ, nũy ꞌũgkuxa yũm kaꞌok Kunnix yãp-xet kopah. \v 8 Hamũn. ꞌÃte hãpxop xohix xaxogãhãꞌ, xiꞌ mĩyꞌax xohix xaxogãhãꞌ, yãꞌ hitop. Yã hãmhõgnãg, yĩy ꞌãteꞌ mĩy kux, nũy yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix yũmmũg max, haꞌ max xeꞌẽgnãg, hak kuxa teꞌ yẽy Kunnix keppah, hu hãpxop xohix nĩm, nũy Kunnix tuk xip kaꞌok. \v 9 Huꞌ xak, nũy ꞌũgkuxap-xet Kunnix kuxa mũtik. Yãk kuxa max ꞌohnãg, ha Yoneo xop yõg xatꞌax tek kuxa maxnã hok, yĩy ꞌãteꞌ xak, pu Topa tek kuxa maxnãꞌ, ꞌũgkuxa yũm kaꞌok Kunnix kopa hah. \v 10 Yã ꞌãteꞌ xak, nũy Kunnix yãp-xehnãg yũmmũg, nũy Topa yõg hãpkaꞌok yũmmũg. Haꞌ kaꞌok, hu Kunnix putpuꞌ hĩnnãhã, yã ꞌãteꞌ xak, nũy Kunnix ꞌũgputuk, nũy Topa yõg tikmũꞌũn puk xok kamah, \v 11 puyĩy Topa xe putpuk hĩnnãhãꞌ kamah. \s ꞌŨmõg mõꞌkaꞌok \p \v 12 ꞌÃte hãpxeꞌe ꞌãktux: Hõnhã ꞌãte Kunnix putuk xetꞌah, pãyã ꞌãteꞌ xak, nũy yãyhã Kunnix putuk. Ha tikmũꞌũn mõg mõꞌkaꞌok, nũy tu xupep tap, nũy tayũmak xexka pop, nũy kãnẽy yãnãm ꞌãta mãynãg paꞌ. Kaxĩy ꞌũgmõg kamah Topa yõg putat hã, tuk mõg kumag mõg, nũy hãpxopmã mãynãg, nũy Kunnix putuk. \v 13 ꞌÃxop te hãmyũmmũg. ꞌA ꞌãte Kunnix ꞌũm putuk xetꞌah, pãyã ꞌãte hãpxopmãꞌax tap xaxok, tu hõnhã hãpxopmã max, nũy hãptup ꞌĩhã xe hãpxopmã max. \v 14 Tik mõg mõꞌkaꞌok, nũy xupep tap, nũy kãnẽy mãynãg paꞌ. Ha kaxĩy ꞌãte Topa yĩyꞌax ꞌãpak, hak xãnãhãꞌ, ꞌũghãm, nũy Topa yõg hãmꞌãktux ꞌãktux, ha Yeyox Kunnix tek hĩnnãhãꞌ, ꞌũyĩk hi xeꞌẽgnãg, ha kãnẽy mãynãg putuk. \p \v 15 ꞌŨyã yũmũg hãmpeꞌpaxex max kaxĩy, yã Topa yõg putat hã yũmũg mõg tap, tikmũꞌũn xip tap putuk, nũy yũmũg putox puxet, nũy hãmpe tu paxeh puxet, nũy hãmpe tu paxeh max, ꞌũyãg te hãmpeꞌpaxex nõy, puxix Topaꞌ yũmmũgãꞌ. \v 16 ꞌÃpu yũmũg mõg Topa yõg putat hã, nũy mõg kumak mõg. Kaxĩy yũmũg mõg hõmã xix hõnhãꞌ, tu Topa yõg hãmꞌãktux pu yũmũg yĩpkox pip, nũy hãpxopmã max. \v 17 ꞌŨkxape xop: ꞌŨkpe mõg kuma mõg, nũy hãpxopmã max, ꞌũgputuk, xix kuxa mãm xop nõy pẽnãꞌ, xa ꞌãxop hãpxopmã max kamah. \v 18 ꞌÃte xa hãmꞌãktux tap, tu xeꞌ xuktux, hu: Tikmũꞌũn punethok gãy, tu Kunnix putup nõg, ha yũmũg pupiꞌ xok mĩpkupnix tuꞌ, pap-tup nõg, tu Kunnix hãꞌ puknõg, yĩy ꞌãte xaꞌ xuktux, tuk potahak yũm, ꞌĩhãꞌ xuktux. \v 19 Haꞌ gãy xop te yãy putupꞌax puꞌ yĩpkox pip, tu yãy pu hãpxop xak, topa komut xop xakꞌax putuk, tu hãpkummuk mĩy, tu yãyhãhup ꞌohnãg, pa yãy mĩyꞌax ꞌãktux xexkaꞌ, tu pexkox yõg hãpxop xak ꞌohnãg, yĩy yãy koxyõy putup Hãmgãyãgnãg Pet kopah. \v 20 Pa yũmũg yã pexkox yõg tikmũꞌũn, tu yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix hip, haꞌ nũn putpuꞌ, nũy yũmũg mõy hãm tuꞌ, nũy pexkox ha yũmũg mõgãꞌ, \v 21 tu yũmũg yĩn puꞌuk kaꞌogãp-tup, tu mõktu yãy yĩn putuk, tu yũmũg xexkanãp-tup xeꞌẽgnãg. Yã Kunnix te hãm xexka xop xohix xatꞌax, xix pexkox yõg xop xohix xatꞌax, haꞌ yĩpkox pip putup. \c 4 \p \v 1 ꞌŨkxape xop: ꞌÃte ꞌãp-tup pax xexkaꞌ, tu ꞌãxak, hak kuxa hittupmãhãꞌ, ha ꞌãte xa hãmꞌãktux, yãk xape xop max! Yĩy Topa yõg putat hã ꞌãmõg kuma mõg. \p \v 2 ꞌŨkxape hex ꞌEpot xix Xĩn, ꞌãte xa tuꞌ xak, xa yãytuk-mĩy kux, xatix yã ꞌãnõy hãꞌ, ꞌãkuxa mãm Kunnix kopah, hu ꞌãnõy hã tutnõy. \v 3 Ha ꞌãmũn, xatek mũtik hãpxopmãhãꞌ, yãk xape xeꞌẽgnãg, yĩy xa tuꞌ xak, xa ꞌũn 2 hã ꞌãtehet, ha ꞌũn te Kenemẽn mũtik hãpxopmã max, xiꞌ xape xop xohix mũtik hãpxopmã punethok, nũy hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux tikmũꞌũn xohix puꞌ, ha Topa teꞌ xuxetꞌax kaxꞌãmiꞌ, yã yãy yõg tappetxax kopa kaxꞌãmiꞌ, pu tu hi xeꞌeꞌ, haꞌ kux ꞌohnãg. \p \v 4 ꞌÃmnĩy xohix hã ꞌãhittup, yũmũg xuxyã te ꞌãmũtik tihiꞌ hah, yã xe xa hãmꞌãktux, hu: ꞌÃpu ꞌãkuxa hittup! \p \v 5 ꞌÃnõy kuxa kaꞌ. Hapxip kutõgnãg ꞌĩhã yũmũg xuxyã nũn. \v 6 ꞌÃxutigã hok, pa Topa tuꞌ xax, pu xa hãpxop xohix popmãꞌ, ꞌĩhã Topa ꞌũmax ꞌãktux, hu: “ꞌÃmax Topah! Xate ꞌãꞌ hõm hãpxop xohix. Puxiꞌ,” kaxĩy. \v 7 Yã Topa te ꞌãkuxa mãmmãꞌax, yĩy tikmũꞌũn kuxa yũm, yãy kuxa yũm hã xĩy tuteꞌ yũmmũgꞌah, Topa teꞌ kuxa yũmmã hah, tu kaxĩy te ꞌãpẽnã max, xa ꞌãkuxap-xet Yeyox kuxa mũtik, xix ꞌãp-tox puxet Yeyox Kunnix putox mũtik. \p \v 8 ꞌÃpu, hãmpeꞌãpaxeh max, nũy hãpxopmã max kamah. Kaxĩy tikmũꞌũn xohix te ꞌãkuxa tup yũmmũg. Hãmpeꞌãpaxeh max, nũy hãpxeꞌe ꞌãktux, nũy hãmmaxnãꞌ, nũy hãmyok mĩy, nũy ꞌãnõy hãꞌ xupxet hok, nũy ꞌãnõy putup pax, nũy yãꞌ koit hok. Hãmpeꞌãpaxeh max, xayĩy hãpkummuk mĩy hok. \v 9 ꞌÃte ꞌãxop pu hãmyũmmũgãhãꞌ. ꞌÃpu hãmyũmmũgꞌax hã hãpxopmãhãꞌ, yã ꞌãte hãpxopmã max, ha ꞌãxop teꞌ pẽnãhãꞌ, xayĩy hãpxopmã max kamah, ha Topa te ꞌãmũtik tihiꞌ, tu yũmũg kuxa mãmmãp-tup. \s Paot teꞌ kuxa mãm kaꞌok max ꞌãktux \p \v 10 Yũmũg xuxyã tek mũtik tihiꞌ, yĩk kuxa hittup xexkaꞌ. Hãpxip punethok hã hãptox tuk xip, pak xaxok ꞌohnãg ꞌãxop teꞌ, hu mõgnĩynãm, tu tayũmak nũꞌpok, pu ꞌãte ta tu hãpxop ꞌũm pop, nũy puk, nũy mãꞌ. Hõmã tikmũꞌũn ꞌũm nũn ꞌohnãg, hu tayũmak paxnũn ꞌohnãg, pa hõnhãꞌ nũn, tuꞌ paxnũn tayũmak, hak hittup. \v 11 Hõmã ꞌãte hãmhõgnãg xip, pak hittup, xix hõnhã yõgnũ hãpxop punethok, tuk hittup nõmhã kamah. Hõmã xix hõnhã Topa te ꞌãꞌ hõm hãpxop, tuk hittup, yã puxiꞌ. \v 12 Hõmã hãpxop putup xũy, ha hõnhãꞌ yãnãn tuk xit max, hu ꞌãmnĩy xohix hãk hittup, xix hãpxexka xohix tuk hittup. ꞌŨghok, kopxix yãk hittup, ꞌũkputexop, kopxix kamak hittup. \v 13 Kunnix tek kaꞌogãhãꞌ, yĩy ꞌate hãpxopmãꞌax ꞌũm yĩpkutuk ꞌohnãg. \p \v 14 ꞌŨkxũy, ha ꞌãxop te hãpxopmã max, tuk mõgnĩynãm. \v 15 ꞌÃxop yã kõmẽn Pinio yõg tikmũꞌũn, tu mõgnĩynãm hittap. Hõmã ꞌãte hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux hãpxexka Maxenõn tuꞌ, tuꞌ xuktux ꞌãmnĩy kutõgnãg ꞌĩhãꞌ, tu hãpxexka nĩm, ha ꞌãxop kuxa mãm kaꞌok xop puxehnãg yãy hã ꞌãtehet, ꞌap nõy ꞌũm te ꞌãha teꞌah, ha tayũmak ꞌãꞌ hõm ꞌãxop teꞌ. \v 16 Hãpxexka Texanõn tuk xip, ꞌĩhã ꞌãxop hãk tehet, tuk ha tayũmak nũꞌpok. \v 17 ꞌA ꞌãte tayũmak ꞌũm xakꞌah. ꞌÃmhok. Pa ꞌãtep-tup, pu Topa xa hãmmaxnã xexkaꞌ. \v 18 Yã ꞌãteꞌ pop ꞌõgnũ tayũmak xohix, xate ꞌã nõm nũꞌpok, yã tayũmak xexkaꞌ. Hõnha ꞌãte yõg tayũmak xohix punethok, ꞌEpaponit teꞌ paxnũn hah. Ha Topa tep-tup pax, xa ꞌãxop hãpxop popmãꞌ, xix tayũmak tuꞌ hok hõm, pu hãmꞌãpak maxꞌax ꞌãktux ꞌũhep xop xohix puꞌ. Topa pu hãpxop hõmꞌax, yãꞌ hax max putuk, tu Topa kuxa hittupmãhãꞌ. \v 19 Yĩy yõgnũ Topa te xaꞌ popmãꞌax hãpxop xohix, ꞌũp-texop xexka tuꞌ. \v 20 Pũyã tikmũꞌũn xohix Topa yũmũg. Tak xexka xeꞌẽgnãg ꞌãktux, tuꞌ xuktux mõꞌkumaꞌ mõg. Hamũn! \s Yãꞌ kaꞌax hãꞌ xohix ꞌãneo \p \v 21 Topa yõg tikmũꞌũn xohix pu ꞌãneo, ꞌõhõm Yeyox Kunnix yõg. Nũnteꞌ pip xape xop te xa ꞌãneo, \v 22 xix Topa yõg tikmũꞌũn xohix te xa ꞌãneo, xiꞌ xop te Hõm yõg xatꞌax pet xexka tuꞌ hãm, tu xa ꞌãneo. \v 23 Pũyã yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix ꞌãxohix ha hãmmax nãꞌ! Tu ta tuꞌ kux.