\id EPH Cakchiquel Sur Occidental files 1989 \h EFESIOS \toc1 Re carta re xutak-a re apóstol San Pablo chique re hermanos re jecꞌo chupan re tenemit Efeso \toc2 Efesios (Ef) \mt Re carta re xutak-a re apóstol San Pablo chique re hermanos re jecꞌo chupan re tenemit Efeso \c 1 \s Re nabey tak tzij chin re carta reꞌ \p \v 1 Yen Pablo, ru-apóstol re Jesucristo roma ja quireꞌ re nurayij re Dios. Y nintak-a re carta reꞌ chiva yex re yix rajcꞌual chic re Dios re yixcꞌo pa tenemit Efeso, yex re can ibanon confiar-iviꞌ\x * \xo 1.1 \xt Col. 1:2.\x* riqꞌuin re Jesucristo. \v 2 Y can-ta qꞌuiy utzil xticꞌul chiyixnojel riqꞌuin re Kartaꞌ Dios y re Ajaf Jesucristo. Y chukaꞌ re ivánma can-ta otz nunaꞌ roma iniman chic.\x * \xo 1.2 \xt Tit. 1:4.\x* \s Roma jun kabanon riqꞌuin re Jesucristo re Dios camas qꞌuiy utzil nuban chaka \p \v 3 Takayaꞌ rukꞌij re Dios,\x * \xo 1.3 \xt Sal. 72:17.\x* re Rutotaꞌ re Kajaf Jesucristo. Y roma jun kabanon riqꞌuin re Jesucristo, re Dios qꞌuiy utzil rubanon cha re kánma roma re Espíritu Santo, y re utzil reꞌ chilaꞌ chicaj pitinak-va. \v 4 Jareꞌ re nuyaꞌ chaka roma xojruchaꞌ, tak cꞌamaje-na ticꞌueꞌ re ruchꞌulef jareꞌ tak xunojij-yan che yojruchaꞌ.\x * \xo 1.4 \xt 1 P. 1:2.\x* Re Dios xojruchaꞌ roma re Jesucristo xteꞌcom pa ka-cuenta. Quireꞌ xuban re Dios roma nrajoꞌ che yoj yojchꞌajchꞌoj-ta chach rejaꞌ.\x * \xo 1.4 \xt Lc. 1:75; 1 P. 1:10.\x* Y manak-ta etzelal pa tak kacꞌaslen. \v 5 Roma re Dios camas yojrajoꞌ mareꞌ tak xojruchaꞌ chin xojoc rajcꞌual.\x * \xo 1.5 \xt Jn. 1:12; Ro. 8:29.\x* Can ja-va reꞌ re nrajoꞌ,\x * \xo 1.5 \xt Lc. 12:32.\x* che re Jesucristo nuban chaka che yojoc rajcꞌual rejaꞌ. \v 6 Re Dios camas nrajoꞌ re Rucꞌajol, y roma yoj can jun kabanon riqꞌuin re Rucꞌajol, mareꞌ tak kacꞌulun re namalaj utzil riqꞌuin re Dios.\x * \xo 1.6 \xt Ro. 3:24.\x* Y xojruchaꞌ roma nrajoꞌ che nakayaꞌ rukꞌij\x * \xo 1.6 \xt Is. 43:21.\x* roma re utzil kacꞌulun riqꞌuin. \v 7 Re Rucꞌajol xcom koma yoj y xbiyin ruqꞌuiqꞌuel chin xutoj y xucuy kamac.\x * \xo 1.7 \xt Ro. 3:24; He. 9:12.\x* Can jabal kꞌalaj che re Dios camas yojrajoꞌ, roma xutak-pa re Rucꞌajol chakacolic. \v 8 Y chukaꞌ re Dios can nucꞌut chakavach che camas yojrajoꞌ, y mareꞌ nuyaꞌ qꞌuiy kanaꞌoj\x * \xo 1.8 \xt Col. 2:3.\x* y chukaꞌ nuban chaka che nakꞌax qꞌuiy cosas pa kaveꞌ. \v 9 Can jabal xusekresaj chakavach re man jun bey can-ta jabal sekresan can,\x * \xo 1.9 \xt Col. 1:26.\x* y reꞌ can pa ránma re Dios xpo-va. Y can ja-va reꞌ re runojin re Dios che nuban.\x * \xo 1.9 \xt 2 Ti. 1:9.\x* \v 10 Re Dios runojim-pa che chupan re ruqꞌuisibal tiempo chin re ruchꞌulef xtuyaꞌ ronojel pa rukꞌaꞌ re Jesucristo\x * \xo 1.10 \xt Ef. 1:22.\x* re Rucꞌajol. Ronojel re cꞌo chilaꞌ chicaj y ronojel re cꞌo vovaꞌ chach re ruchꞌulef xqueꞌruyaꞌ pa rukꞌaꞌ. Y xa jun xtiquiban pa rukꞌaꞌ. \p \v 11 Xa roma re Jesucristo tak cꞌo ka-herencia\x * \xo 1.11 \xt Ro. 8:17.\x* yoj re yojchaꞌon roma re Dios. Xojruchaꞌ roma jareꞌ re runojin che nuban kaqꞌuin. Can ronojel re runojin che nuban, can nuban-va, anchaꞌl re rurayim-pa ajuer.\x * \xo 1.11 \xt Is. 46:10.\x* \v 12 Xojruchaꞌ\x * \xo 1.12 \xt 2 Ts. 2:13.\x* roma nrajoꞌ che koma yoj rejaꞌ can xtucꞌul rukꞌij. Quireꞌ nrajoꞌ chaka yoj re yoj israelitas re can nabey kabanom-pa confiar-kiꞌ riqꞌuin re Cristo. \v 13 Y yex chukaꞌ xicꞌaxaj re ruchꞌabal re Dios. Can katzij-va re chꞌabal xicꞌaxaj, y ja utzulaj chꞌabal reꞌ re xcola ivichin chach re imac. Yex xinimaj re Jesucristo, y re Dios xuyaꞌ re Espíritu Santo chiva,\x * \xo 1.13 \xt Jl. 2:28; 2 Co. 1:22.\x* roma quireꞌ rubim-pa. Y re Espíritu Santo cꞌo iviqꞌuin jun seña che yex yix richin chic re Dios. \v 14 Y roma re Espíritu Santo cꞌo kaqꞌuin,\x * \xo 1.14 \xt Hch. 20:28; Ro. 8:23; 2 Co. 5:5.\x* can kabanon confiar-kiꞌ che cꞌo más ka-herencia chilaꞌ chicaj. Re Espíritu Santo can xticꞌue-va kaqꞌuin cꞌaja tak xkojcolotaj-a chach re mac, yoj re yoj richin chic re Dios. Y nicꞌueꞌ kaqꞌuin chin che koma yoj re Dios camas xtucꞌul rukꞌij roma camas ru-poder. \s Re Pablo nucꞌutuj cha re Dios che nuya-ta quinaꞌoj re hermanos jecꞌo pan Efeso \p \v 15 Yen ncꞌaxan che yex can ibanon confiar-iviꞌ riqꞌuin re Ajaf Jesús. Y chukaꞌ ncꞌaxan che camas yeꞌjoꞌ conojel re je rajcꞌual chic re Dios.\x * \xo 1.15 \xt Col. 1:3, 4.\x* \v 16 Y mareꞌ ivoma yex nojel tiempo yintioxin\x * \xo 1.16 \xt Ro. 1:8.\x* cha re Dios roma quireꞌ niban, y chukaꞌ roma camas qꞌuiy utzil icꞌulun riqꞌuin re Dios, y tak nimban orar can yixinataj pa tak nu-oración. \v 17 Nincꞌutuj cha re Kartaꞌ Dios re camas rukꞌij che re Espíritu Santo can-ta xtuyaꞌ qꞌuiy naꞌoj chiva.\x * \xo 1.17 \xt Col. 1:9.\x* Re Espíritu Santo qꞌuiy-ta xtusekresaj chivach roma itaman rach re Dios. Jareꞌ re nincꞌutuj cha re Dios, re ru-Dios re Kajaf Jesucristo. \v 18 Nincꞌutuj cha re Dios che tusekresaj más re inaꞌoj. Quireꞌ nincꞌutuj roma ninjoꞌ che nakꞌax-ta pan iveꞌ re utzil kayaben. Y can ja re Dios re xojvayon, chin che nakayabej re utzil reꞌ. Nincꞌutuj roma ninjoꞌ che nakꞌax pan iveꞌ che re ka-herencia\x * \xo 1.18 \xt Hch. 26:18.\x* chilaꞌ chicaj camas otz y camas jabal. Y re herencia reꞌ can kachin-va konojel yoj re yoj rajcꞌual chic re Dios. \v 19 Y nimbij chic jun bey chiva che yen nincꞌutuj cha re Dios, ja che tusekresaj más re inaꞌoj, quireꞌ nimban roma ninjoꞌ che xtakꞌax-ta pan iveꞌ che camas nem re ru-poder\x * \xo 1.19 \xt Col. 1:29.\x* re Dios cꞌo kaqꞌuin yoj re kaniman rejaꞌ. Re ru-poder re cꞌo kaqꞌuin yoj, junan riqꞌuin re poder re xucusaj \v 20 tak xucꞌasoj\x * \xo 1.20 \xt Hch. 2:24.\x* re Jesucristo chiquicojol re anamaꞌiꞌ y xuban cha che xbetzꞌuyeꞌ pa rajquikꞌaꞌ\x * \xo 1.20 \xt Sal. 110:1; Col. 3:1.\x* chilaꞌ chicaj. \v 21 Re Jesucristo xban cha che ja rejaꞌ re más nem que chiquivach re ángeles.\x * \xo 1.21 \xt He. 1:4.\x* Más nem que chiquivach re autoridades, y re nicꞌaj chic re cꞌo poder pa quikꞌaꞌ y re camas quikꞌij.\x * \xo 1.21 \xt Col. 2:10.\x* Rejaꞌ más nem chiquivach conojel,\x * \xo 1.21 \xt Fil. 2:9.\x* man xe-ta chupan re tiempo reꞌ, xa can quireꞌ chukaꞌ chupan re tiempo pitinak. \v 22 Re Dios xuyaꞌ ronojel pa rukꞌaꞌ re Jesucristo,\x * \xo 1.22 \xt Mt. 28:18; He. 2:7.\x* y chukaꞌ can ja re Dios xbano cha che cꞌo pa kaveꞌ konojel yoj re kaniman rejaꞌ, re nibex iglesia chaka. \v 23 Can ja-va yoj re yoj-aconak ru-cuerpo rejaꞌ. Can jun chic kabanon riqꞌuin,\x * \xo 1.23 \xt Ro. 12:5.\x* xaxe re quireꞌ tzꞌakat kabanon. Rejaꞌ can ronojel lugar cꞌo-va, y runojsan ronojel andex cꞌo chilaꞌ chicaj y vovaꞌ chach re ruchꞌulef. \c 2 \s Xojcolotaj chupan re kamac roma re Dios camas yojrajoꞌ \p \v 1 Re Dios xuyaꞌ icꞌaslen.\x * \xo 2.1 \xt Jn. 5:24.\x* Y tak rubanon can, xa yix quiminak chupan re imac y chupan re itzel tak ibanabal. \v 2 Can man otz-ta re cꞌaslen xicꞌuaj. Re icꞌaslen junan rubanic riqꞌuin re quicꞌaslen re nicꞌaj chic vinak, roma xitzekelbej re banabal chin re ruchꞌulef.\x * \xo 2.2 \xt Col. 3:6; 1 Jn. 5:19.\x* Xitzekelbej re itzel, re cajaf re itzel tak espíritu re jecꞌo pa cakꞌikꞌ. Ja espíritu reꞌ re nisamaj pa tak cánma re vinak re can man niquinimaj-ta rutzij re Dios. \v 3 Tak rubanon can, konojel yoj quireꞌ chukaꞌ xkaban. Xojcꞌuax roma re itzel tak karayibal. Xa can xe re etzelal re xeꞌkanojelaꞌ y xeꞌkarayilaꞌ,\x * \xo 2.3 \xt Tit. 3:3.\x* jareꞌ re xeꞌkaban. Can xkavayoj-va re castigo pa kaveꞌ, roma yoj can pa kalaxic che man jun cosa otz xkaban,\x * \xo 2.3 \xt Sal. 51:5; Ga. 5:16.\x* can anchaꞌl re nicꞌaj chic vinak. \v 4 Jacꞌa re Dios camas xojrajoꞌ y camas xujoyovaj kavach. \v 5 Xojrajoꞌ tak cꞌa yoj quiminak chupan re kamac, y roma ruyiꞌon rucꞌaslen re Jesucristo, quireꞌ chukaꞌ xuban kaqꞌuin yoj, xuyaꞌ kacꞌaslen. Xojcolotaj-pa chupan re kamac roma camas yojrajoꞌ.\x * \xo 2.5 \xt Ro. 5:6, 8, 10.\x* \v 6 Y roma re Dios xucꞌasoj re Jesucristo chiquicojol re anamaꞌiꞌ, quireꞌ chukaꞌ xuban kaqꞌuin yoj, xojrucꞌasoj. Y xuban chaka che xojtzꞌuyeꞌ chilaꞌ chicaj\x * \xo 2.6 \xt Ef. 1:3.\x* riqꞌuin re Jesucristo. \v 7 Quireꞌ xuban chaka roma nrajoꞌ nucꞌut che camas yojrajoꞌ. Y camas otz nuban kaqꞌuin yoj re kaniman re Jesucristo. Re Dios nrajoꞌ nucꞌut chiquivach conojel chupan re tiempo pitinak che camas otz runaꞌoj y camas nijovan. \v 8 Tak xkanimaj\x * \xo 2.8 \xt Jn. 6:44; Ro. 4:16.\x* re Dios xojrucol roma camas yojrajoꞌ. Roma yoj man yojtiquir-ta nakacol-kiꞌ kayon, xa can xe cꞌa re Dios re nitiquir nicola kachin, y re xuban re Dios kaqꞌuin man xkalokꞌ-ta. \v 9 Man xojsamaj-ta che xojcolotaj. Chin quireꞌ man jun xtitiquir xtibin che yen xintiquir xincol-ka-viꞌ nayon. Can man jun xtitiquir xtibin quireꞌ.\x * \xo 2.9 \xt Ro. 3:20.\x* \v 10 Roma xaxe re Dios re niyiꞌo jun cꞌacꞌa kacꞌaslen roma xkanimaj re Jesucristo.\x * \xo 2.10 \xt Ef. 1:4.\x* Y jareꞌ nuyaꞌ chin che nakacꞌuaj jun cꞌaslen otz, jareꞌ re runojim-pa pa kaveꞌ che nakaban. \s Yoj re kaniman re Jesucristo, junan chic kavach riqꞌuin re Dios, vo xa yoj israelitas o man yoj israelitas-ta \p \v 11 Y mareꞌ yex re man yix israelitas-ta, man timistaj tak rubanon can, ja re itzel tak rayibal xcꞌuan ivichin, roma xbex chiva coma re nuvinak israelitas, che xa man yix anchaꞌl-ta rejeꞌ re can banon re circuncisión chique.\x * \xo 2.11 \xt Ro. 2:28.\x* Y re circuncisión reꞌ xa ja cha re qui-cuerpo niban-va y xa vinak re nibano chique. \v 12 Man timistaj che chupan re tiempo can reꞌ tak cꞌamaje-na tinimaj re Jesucristo, yex man itaman-ta anchique reꞌ re Cristo, xa cꞌacꞌanaj\x * \xo 2.12 \xt Ga. 4:8; Col. 1:21.\x* cꞌa yixcꞌo-va chin che yixoc-ta rutenemit re Dios. Cꞌamaje-na toc ivichin yex re utzil re rusujun re Dios chupan re trato re xuban quiqꞌuin re kavinak yoj re yoj israelitas re xeꞌcꞌueꞌ ajuer can.\x * \xo 2.12 \xt Ro. 9:4, 8.\x* Man jun utzil iyaben re yixcꞌo chach re ruchꞌulef, y manak chukaꞌ Dios iviqꞌuin. \v 13 Tak rubanon can, cꞌacꞌanaj cꞌa yixcꞌo-va cha re Dios. Jacꞌa vocame iniman chic re Jesucristo,\x * \xo 2.13 \xt Ga. 3:28.\x* y mareꞌ xixjelon-yan-apo riqꞌuin re Dios. Xixtiquir xixjelon-apo riqꞌuin, roma re Jesucristo koma konojel tak xcom y xbiyin ruqꞌuiqꞌuel cho cruz. \v 14 Y yoj re kaniman re Jesucristo, junan chic kavach riqꞌuin re Dios.\x * \xo 2.14 \xt Mi. 5:5.\x* Rejaꞌ xuban chaka che xa jun xkaban iviqꞌuin yex re man yix israelitas-ta, roma xulisaj re etzelal re cꞌo chakacojol. \v 15 Quireꞌ xuban tak xcom cho cruz.\x * \xo 2.15 \xt Col. 1:22.\x* Y xa roma reꞌ xuban cha re ka-ley yoj re yoj israelitas che manak chic rajkalen. Quireꞌ xuban cha ronojel re nubij re ka-ley. Y quireꞌ xuban chin che yoj re yoj israelitas man jun chic kacojol iviqꞌuin yex re man yix israelitas-ta, xa junan chic kavach. Xojalataj-yan, roma kacꞌuan chic jun cꞌaslen cꞌacꞌa\x * \xo 2.15 \xt 2 Co. 5:17.\x* y ronojel reꞌ roma jun chic kabanon riqꞌuin re Jesucristo. \v 16 Rejaꞌ xuban chaka che junan kavach xkaban yoj re yoj israelitas iviqꞌuin yex re man yix israelitas-ta. Roma tak xcom cho cruz xuban chaka che konojel junan kavach xkaban riqꞌuin re Dios. Roma re Jesucristo xcom mareꞌ vocame manak chic etzelal chakacojol.\x * \xo 2.16 \xt Ro. 6:6.\x* \p \v 17 Tak xpa re Jesucristo vovaꞌ chach re ruchꞌulef xubij chique re vinak re andex niquiban chin junan quivach riqꞌuin re Dios. Xubij chiva yex re man yix israelitas-ta re cꞌacꞌanaj yixcꞌo-va cha re Dios,\x * \xo 2.17 \xt Is. 57:19; Zac. 9:10.\x* y xubij chukaꞌ chaka yoj re yoj israelitas re can nakaj yojcꞌo-va cha re Dios. \v 18 Re Jesucristo xcom cho cruz koma yoj, mareꞌ konojel yojtiquir yojelon-apo riqꞌuin re Kartaꞌ\x * \xo 2.18 \xt Jn. 14:6, 13; Ef. 3:12.\x* Dios, vo xa yoj israelitas o man yoj israelitas-ta.\x * \xo 2.18 \xt 1 Co. 12:13.\x* Y ja re Espíritu Santo re nitaꞌo kachin che junan kavach yojelon-apo riqꞌuin re Dios. \v 19 Mareꞌ yex man yix anchaꞌl-ta chic re vinak naj queꞌpo-va o yix anchaꞌl-ta re juley chic vinak,\x * \xo 2.19 \xt Ef. 2:12.\x* man chic quire-ta. Xa can yix junan chic quiqꞌuin re je rutenemit chic re Dios y je rajcꞌual chic chukaꞌ rejaꞌ.\x * \xo 2.19 \xt He. 12:22, 23.\x* \v 20 Can yix junan riqꞌuin jun jay, y re jay reꞌ cꞌo ru-cimiento chupan re ruchꞌabal re Dios re nitzijos coma re apóstoles, y coma chukaꞌ re rusamajelaꞌ re Dios re xeꞌcꞌueꞌ ajuer can, re xbex profetas chique.\x * \xo 2.20 \xt 1 Co. 12:28.\x* Y jacꞌa re Jesucristo re tzꞌamayon re jay reꞌ, can anchaꞌl nuban re aboj\x * \xo 2.20 \xt Sal. 118:22; Mt. 16:18.\x* re nicusas cha jun jay chin che man nitzak-ta. \v 21 Re Jesucristo nuban chaka che junan kavach konojel chin che yojcusas cha re jay reꞌ. Y nuban cha re jay reꞌ che ndoc jun utzulaj rachoch re Ajaf.\x * \xo 2.21 \xt 1 Co. 3:16.\x* \v 22 Re Jesucristo can quireꞌ chukaꞌ nuban iviqꞌuin yex, roma iniman chic. Yixrucusaj\x * \xo 2.22 \xt 1 P. 2:5.\x* chukaꞌ cha re rachoch re Dios, roma cꞌo chic re Espíritu Santo pa tak ivánma. \c 3 \s Re samaj re yiꞌon cha re Pablo, ja re nutzijoj re utzulaj chꞌabal chin re Dios chique re man je israelitas-ta \p \v 1 Yen Pablo, jun rusamajel re Jesucristo. Vocame yincꞌo pa cárcel\x * \xo 3.1 \xt Hch. 21:33; 2 Ti. 2:10.\x* roma xintzijoj re ruchꞌabal chiva yex re man yix israelitas-ta. \v 2 Y yen nimbij che yex icꞌaxan che ja re Dios yaꞌyon re samaj reꞌ chua, chin che nintzijoj chiva\x * \xo 3.2 \xt Hch. 9:15; Ro. 1:5.\x* re utzil re pitinak riqꞌuin rejaꞌ. \v 3 Roma pa qui-tiempo re kavinak xeꞌcꞌueꞌ ajuer can, man can-ta otz jeꞌsekresan can re runojin re Dios pan iveꞌ. Jacꞌa vocame re Dios rusekresan chic\x * \xo 3.3 \xt Ef. 1:9, 10; 3:9.\x* y xusekresaj chukaꞌ chinoch yen, y jareꞌ re ximbij-yan-a baꞌ chiva chupan re carta reꞌ. \v 4 Y tak yex xtiban leer re carta reꞌ, xtitamaj re rusekresan re Dios\x * \xo 3.4 \xt Ef. 6:19.\x* chinoch yen chij re Jesucristo. \v 5 Y reꞌ man can-ta jabal sekresan can chiquivach re vinak. Xa can cꞌaja vocame xsekresas chiquivach re apóstoles chin re Jesucristo y chiquivach re profetas re yeꞌtzijon re nibex chique roma re Dios. Y re Dios can ja re Espíritu Santo xucusaj chin xusekresaj re man can-ta jabal jeꞌsekresam-pa. \v 6 Xa can cꞌaja vocame xusekresaj che yex re man yix israelitas-ta junan re i-herencia kaqꞌuin yoj re yoj israelitas.\x * \xo 3.6 \xt Ga. 3:14.\x* Y junan chic kavach iviqꞌuin, roma chaka konojel xya-va re rusujum-pa re Dios ajuer can. Y ronojel reꞌ roma re Jesucristo y roma chukaꞌ kaniman re utzulaj chꞌabal chin re Dios, re nibex evangelio cha. \p \v 7 Y xa roma re Dios camas yinrajoꞌ, mareꞌ tak xinruyaꞌ chupan re rusamaj chin nintzijoj re utzulaj chꞌabal\x * \xo 3.7 \xt Ro. 15:18.\x* chin rejaꞌ. Re Dios can riqꞌuin ru-poder tak xuyaꞌ re samaj reꞌ chua. \v 8 Xa jacꞌa yen re más yin aj-mac y manak nukꞌij que chiquivach conojel re je rajcꞌual chic re Dios. Pero man riqꞌuin reꞌ re Dios can xuban chua che qꞌuiy utzil xincꞌul riqꞌuin rejaꞌ,\x * \xo 3.8 \xt Sal. 31:19; Jn. 1:16; Fil. 4:19; Col. 1:17.\x* y xinruyaꞌ chupan re rusamaj chin nintzijoj chiva yex re man yix israelitas-ta, che re Jesucristo camas qꞌuiy utzil rubanon pa ka-cuenta. Y man yojtiquir-ta nakꞌax pa kaveꞌ jabal ronojel re utzil re rubanon pa ka-cuenta roma camas qꞌuiy y camas nem. \v 9 Can xinruyaꞌ chupan re rusamaj chin nintzijoj chiquivach re vinak, re andex runojim-pa re Dios che nuban. Tak re Dios cꞌamaje-na tuban re ruchꞌulef y ronojel re yeꞌkatzꞌat re jecꞌo vocame,\x * \xo 3.9 \xt Sal. 33:6; Jn. 1:3; Col. 1:16.\x* can jareꞌ tak xunojij re andex nuban. Re Dios camas cꞌa qꞌuiy tiempo tunojij-va-pa re andex nuban, pero xa cꞌa baꞌ cꞌa tiempo tusekresaj-va.\x * \xo 3.9 \xt Mt. 13:17; Lc. 10:24; Ro. 16:25; 1 Co. 2:7.\x* \v 10 Re Dios nrajoꞌ che re ángeles re jecꞌo chilaꞌ chicaj niquitzꞌat\x * \xo 3.10 \xt 1 Co. 2:7.\x* re utzil re nuban kaqꞌuin yoj re kaniman chic re Jesucristo, re nibex iglesia chaka. Y chin quireꞌ tiquitamaj re ángeles che re Dios camas runaꞌoj y can man jun anchaꞌl-ta rejaꞌ. \v 11 Re Dios can runojin-va-pa\x * \xo 3.11 \xt Ef. 11:11.\x* che quireꞌ nibanataj, y che titamax re utzil re nucꞌam-pa re Kajaf Jesucristo. \v 12 Y yoj roma kaniman chic re Jesucristo, man nakaxibij-ta-kiꞌ yojelon-apo\x * \xo 3.12 \xt Ef. 2:18.\x* riqꞌuin re Dios. Can cꞌo ka-confianza\x * \xo 3.12 \xt Mr. 11:22.\x* yojelon-apo riqꞌuin. \v 13 Mareꞌ yen ninchalabej chiva che man timalij icꞌoꞌx y man tipa bis pa tak ivánma, roma cꞌo qꞌuiy cosas ninojij tak yinitzꞌat che ivoma yex yen ninkꞌasaj tijoj-pokonal.\x * \xo 3.13 \xt 2 Co. 1:6.\x* Xa quixquiꞌcot roma can nikꞌalajin che yex can cꞌo-va ikꞌij. \s Re Pablo nuban chic orar jun bey pa quiveꞌ re hermanos re jecꞌo pan Efeso \p \v 14 Mareꞌ tak yen yinxuqueꞌ\x * \xo 3.14 \xt Ro. 14:11; Fil. 2:10.\x* chach re Dios re Rutotaꞌ re Kajaf Jesucristo. \v 15 Y conojel re xquinimaj-a re Dios, re jecꞌo chic chilaꞌ chicaj y chukaꞌ re kaniman chic re Dios re cꞌa yojcꞌo vovaꞌ chach re ruchꞌulef, can kacꞌuan re rubeꞌ rejaꞌ roma yoj can yoj rajcꞌual chic. \v 16 Re Dios can ronojel rach utzil cꞌo riqꞌuin,\x * \xo 3.16 \xt Job 23:6; Sal. 28:8; Is. 40:29-31.\x* y xe-va rejaꞌ re cꞌo más rukꞌij.\x * \xo 3.16 \xt Fil. 4:19; Col. 1:11.\x* Y mareꞌ nincꞌutuj utzil cha pan iveꞌ yex, che re Espíritu Santo tuyaꞌ más poder pa tak ivánma. \v 17 Nincꞌutuj chukaꞌ cha che xtuban-ta chiva che can niban confiar-iviꞌ riqꞌuin, chin che can ronojel tiempo nicꞌueꞌ re Jesucristo pa tak ivánma. Y can-ta nojel tiempo yixjovan,\x * \xo 3.17 \xt Jn. 14:23.\x* y roma camas nijo-iviꞌ can yix anchaꞌl jun cheꞌ re can jabal binak ruxeꞌ pan ulef y man jun xtisilon ivichin roma camas yixjovan. \v 18 Y mareꞌ can-ta xtakꞌax pan iveꞌ quiqꞌuin conojel re je rajcꞌual chic re Dios, re anchique forma yojrujovan-va re Jesucristo, jenipaꞌ rach, jenipaꞌ rakan, jenipaꞌ rujotolen y jenipaꞌ rupan. \v 19 Nincꞌutuj cha re Dios pan iveꞌ, che can-ta xtitamaj más chij re anchique forma yojrujovan-va re Jesucristo, y man can-ta xtakꞌax otz pa kaveꞌ re anchique forma yojrujovan-va, roma camas yojrajoꞌ, camas-va chach re nakanojij yoj. Quireꞌ nincꞌutuj cha re Dios roma ninjoꞌ che can-ta nojnak ivánma riqꞌuin rejaꞌ. \p \v 20 Takayaꞌ rukꞌij re Dios,\x * \xo 3.20 \xt Ro. 16:25.\x* roma rejaꞌ can cꞌo ronojel poder riqꞌuin y nisamaj pa tak kánma. Yoj can qꞌuiy utzil nakacꞌutuj cha, pero rejaꞌ man xe-ta reꞌ nitiquir nuban, xa can cꞌo más re nitiquir nuban. Can man yojtiquir-ta nakanojij ronojel re nitiquir nuban rejaꞌ. \v 21 Y koma yoj re kaniman re Jesucristo re nibex iglesia chaka, rejaꞌ nucꞌul-ta rukꞌij chin nojel tiempo.\x * \xo 3.21 \xt 1 Ti. 1:17.\x* Amén. \c 4 \s Junan kavach xa roma re Jesucristo \p \v 1 Yen yincꞌo pa cárcel roma nintzijoj rubeꞌ re Ajaf. Y nimbij chiva che ja re Dios re xvayon kachin chin xojoc rajcꞌual, mareꞌ nicꞌatzin nakacꞌuaj jun cꞌaslen choj y otz chach re Dios.\x * \xo 4.1 \xt Gn. 5:24; Hch. 9:31; Col. 1:10.\x* \v 2 Takabanaꞌ che manak kakꞌij. Y takabanaꞌ che chꞌoꞌl kánma. Kojcochꞌon. Y takajo-kiꞌ. Y vo xa can katzij yojovan,\x * \xo 4.2 \xt Ga. 5:22.\x* can yojcochꞌon-va. \v 3 Can takatijaꞌ kakꞌij che can-ta nojel tiempo junan kavach y manak-ta ayoval\x * \xo 4.3 \xt Col. 3:14.\x* chakacojol. Y ja re Espíritu Santo re nibano che junan kavach. \v 4 Xa jun kabanon\x * \xo 4.4 \xt Ro. 12:5.\x* y xa jun re Espíritu Santo re cꞌo pa tak kánma. Y konojel kayaben che junan xtakabanaꞌ chilaꞌ chicaj riqꞌuin re Dios, roma ja rejaꞌ re xvayon kachin. \v 5 Xa jun re kaniman konojel. Xa jun re Kajaf,\x * \xo 4.5 \xt 1 Co. 8:6.\x* y xa jun chukaꞌ bautismo banon chaka konojel. \v 6 Xaxe jun Dios cꞌo. Y ja rejaꞌ re Kartaꞌ konojel yoj y can cꞌo pa tak kánma. Y chukaꞌ cꞌo pa kaveꞌ konojel, y yojrucusaj chin nakaban re rusamaj. \p \v 7 Re Jesucristo cꞌo jun samaj ruyiꞌon chaka cada jun che yojtiquir nakaban,\x * \xo 4.7 \xt Ro. 12:3.\x* y re samaj reꞌ can ja rejaꞌ re nibin andex che samaj reꞌ. \v 8 Mareꞌ, chupan re ruchꞌabal re Dios nubij chij re Jesucristo: \q Tak xtzolaj-a chilaꞌ chicaj, xchꞌacon-yan can chij re itzel y xeꞌrulisaj-a re jecꞌo pa rukꞌaꞌ. \q Y xuban chique re vinak re quiniman re Dios che yeꞌtiquir niquiban qꞌuiy rach samaj. \q Quireꞌ nubij re ruchꞌabal re Dios. \p \v 9 Y roma nubij che xba chilaꞌ chicaj, nikꞌalajin che xpa chach re ruchꞌulef. \v 10 Xpa chach re ruchꞌulef y xtzolaj chic-a chilaꞌ chicaj,\x * \xo 4.10 \xt Lc. 24:51; He. 4:14.\x* chin che rejaꞌ nicꞌueꞌ ronojel lugar y nicꞌueꞌ pa quiveꞌ conojel re jecꞌo chilaꞌ chicaj, y pa quiveꞌ conojel re jecꞌo vovaꞌ chach re ruchꞌulef. \v 11 Yoj re kaniman chic rejaꞌ can qꞌuiy rach samaj xuyaꞌ chaka che yojtiquir nakaban. Y cꞌo jaꞌjun chaka yoj xuban chique che xeꞌoc apóstoles, jecꞌo re xeꞌbin re xbex chique roma re Dios, jecꞌo re xeꞌtzijon re utzulaj chꞌabal chin re Dios chique re vinak man quiniman-ta, jecꞌo xeꞌoc pastores quichin re hermanos y chukaꞌ xeꞌquitijoj.\x * \xo 4.11 \xt 1 Co. 12:28.\x* \v 12 Xuyaꞌ kasamaj konojel roma nrajoꞌ che can tzꞌakat-ta re kacꞌaslen yoj re yoj rajcꞌual chic re Dios, chin che nakaban re rusamaj re Dios y chin chukaꞌ nakacukubalaꞌ kacꞌoꞌx. Y reꞌ xtuban-ta chaka konojel re can yoj ru-cuerpo chic re Jesucristo, che re kacꞌaslen niqꞌuiy-ta.\x * \xo 4.12 \xt 1 Co. 14:26.\x* \v 13 Y can-ta quireꞌ xtakaban-apo, che konojel junan-ta kavach xtakaban\x * \xo 4.13 \xt Col. 2:2.\x* roma kaniman y kataman chic rach re Rucꞌajol re Dios, y can-ta quireꞌ xtakaban cꞌa jampaꞌ xtakavilaꞌ jun cꞌaslen re can tzꞌakat-va, anchaꞌl re rucꞌaslen re Jesucristo. \v 14 Y tak tzꞌakat chic re kacꞌaslen, man chic xtakaban-ta anchaꞌl niquiban re acꞌolaꞌ che yeꞌba quila, yeꞌba quila,\x * \xo 4.14 \xt Mt. 11:7.\x* y man cꞌayef-ta chin che yeꞌkꞌolotaj. Yoj man chic xtakaban-ta quireꞌ, chin nakayaꞌ kꞌij che yojcꞌuax coma re enseñanzas re man katzij-ta, y yojtzak-ta pa quikꞌaꞌ re camas je listo chubanic chin yojquikꞌol. \v 15 Xa nicꞌatzin che ja re katzij chꞌabal\x * \xo 4.15 \xt 2 Co. 4:2.\x* nakatzekelbej y yojovan, y chin quireꞌ yojqꞌuiy-ta y nakavel-ta jun cꞌaslen re can tzꞌakat-va, anchaꞌl re rucꞌaslen re Jesucristo. Y ja rejaꞌ re cꞌo pa kaveꞌ konojel re kaniman chic rejaꞌ. \v 16 Roma re Jesucristo cꞌo kaqꞌuin, mareꞌ tak cꞌo ka-poder. Xa can anchaꞌl nuban re ru-cuerpo re vinak, tak ronojel otz y jabal cꞌo, can cꞌo ruchukꞌaꞌ. Can quireꞌ chukaꞌ yoj re jun kabanon riqꞌuin re Jesucristo. Tak junan kavach konojel\x * \xo 4.16 \xt Col. 2:19.\x* y nakaban re samaj re yiꞌon chaka cada jun, can yojqꞌuiy-va riqꞌuin re kacꞌaslen. Quireꞌ nibanataj tak yoj yojovan. \s Xkaya-yan can re cꞌaslen man otz-ta, vocame kacꞌuan jun cꞌaslen cꞌacꞌa \p \v 17 Tak rubanon can, yex xicꞌuaj\x * \xo 4.17 \xt Ef. 2:2.\x* jun cꞌaslen anchaꞌl re quicꞌaslen re nicꞌaj chic vinak re man je israelitas-ta, rejeꞌ xa rion cosas re man jun ndoc-va re niquinojij, y jareꞌ yeꞌquibanalaꞌ. Y pa rubeꞌ re Ajaf nimbij y ninchalabej chiva che man chic tirayij tiban quireꞌ. \v 18 Rejeꞌ pa kꞌokoꞌm cꞌo-va re quicꞌaslen roma man jun cosa otz quitaman,\x * \xo 4.18 \xt Is. 44:18; Hch. 17:30.\x* y covernak re cánma pa mac.\x * \xo 4.18 \xt Ro. 1:21.\x* Mareꞌ man yeꞌtiquir-ta niquicꞌul re cꞌaslen nipa riqꞌuin re Dios.\x * \xo 4.18 \xt 1 Ts. 4:5.\x* \v 19 Y man chic niquina-ta che je aj-maquiꞌ, y mareꞌ tak can riqꞌuin ronojel cánma niquiban re etzelal re camas yeꞌyiꞌo qꞌuex.\x * \xo 4.19 \xt Ro. 1:24; 1 Ti. 4:2.\x* Can nicꞌuxun re cánma chubanic ronojel rach etzelal. \v 20 Y yex itaman che re Jesucristo nubij che man ticꞌuaj jun cꞌaslen quireꞌ, \v 21 roma yixtijon riqꞌuin re enseñanza chin rejaꞌ. Can icꞌulun-va re ru-enseñanza, re can katzij-va.\x * \xo 4.21 \xt Ef. 1:13.\x* \v 22 Mareꞌ tiyaꞌ can re itzel cꞌaslen re xicꞌuaj,\x * \xo 4.22 \xt Ro. 6:6; Ga. 1:13; Ef. 4:17; Col. 3:8.\x* tak cꞌamaje-na tijalataj re icꞌaslen cheꞌ, tak xa cꞌa yixkꞌolotajnak pa rukꞌaꞌ ronojel re nurayij re ivánma. Tiyaꞌ can re cꞌaslen reꞌ. \v 23 Y nijalataj-ta re ivánma y re inaꞌoj.\x * \xo 4.23 \xt Ro. 12:2.\x* \v 24 Ticꞌuaj re cꞌacꞌa\x * \xo 4.24 \xt Ef. 2:15.\x* cꞌaslen re ruyiꞌon re Dios chiva, jun cꞌaslen re anchaꞌl chin re Dios, re can katzij-va che choj y chꞌajchꞌoj. \p \v 25 Mareꞌ tiyaꞌ can re tzꞌucuj tak tzij, y xaxe re katzij ticusaj tak yixchꞌo. Yoj can junan chic kavach roma re Jesucristo.\x * \xo 4.25 \xt Ro. 12:5; Ef. 4:15.\x* \p \v 26 Tak cꞌo nibano chiva che nipa iyoval, man quixmacun.\x * \xo 4.26 \xt Sal. 4:4.\x* Y man tiyaꞌ kꞌij cha re ayoval reꞌ che can jun kꞌij nicꞌueꞌ iviqꞌuin. Xa nicꞌatzin che chaꞌnin niban rubiyal. \v 27 Man tiyaꞌ kꞌij che yixtzak pa rukꞌaꞌ re itzel.\x * \xo 4.27 \xt Hch. 5:3; Ef. 6:11; Stg. 4:7.\x* \p \v 28 Vo xa cꞌo jun hermano chic re cꞌa nilekꞌan, tuyaꞌ can re banabal reꞌ. Vocame nicꞌatzin che nucusaj rukꞌaꞌ chin nisamaj,\x * \xo 4.28 \xt 1 Ts. 4:11.\x* roma vo xa quireꞌ nuban camas otz, y riqꞌuin reꞌ nitiquir chukaꞌ yeꞌrutoꞌ re camas je mebaꞌ.\x * \xo 4.28 \xt Ro. 12:13.\x* \p \v 29 Man tibilaꞌ itzel tak tzij. Xa can xe cꞌa re otz tak tzij\x * \xo 4.29 \xt Mt. 12:34-37; Col. 4:6.\x* tibilaꞌ, chin quireꞌ ronojel re yeꞌbilaꞌ, can nicꞌatzin che nuban chique re yeꞌcꞌaxan che niqꞌuiy re quicꞌaslen y cꞌo otz nucꞌam-pa chique. \v 30 Man tiyaꞌ pa bis\x * \xo 4.30 \xt Gn. 6:3, 6; Is. 63:10; Ro. 8:23.\x* re Espíritu Santo chin re Dios roma rejaꞌ cꞌo pa tak kánma. Ja rejaꞌ re seña che can xkojcolotaj-va jumul chach re mac chupan re kꞌij tak xtipa re Jesucristo chakacꞌamic. \p \v 31 Takayaꞌ can rubanic ronojel etzelal. Man itzel takanaꞌ cha jun chic vinak. Man ticꞌueꞌ ayoval\x * \xo 4.31 \xt Col. 3:19.\x* pa tak kánma, y man queꞌkabanalaꞌ re man otz-ta roma cꞌo kayoval. Man chak jun pa kachiꞌ kojchꞌo roma kayoval. Man takabij itzel tak tzij chique re vinak. \v 32 Xa can nojel tiempo takabanalaꞌ re otz quiqꞌuin conojel, xa tujoyovala-riꞌ kavach. Takacuyulaꞌ quimac conojel,\x * \xo 4.32 \xt Mt. 6:14; Col. 3:12, 13.\x* can anchaꞌl xuban re Dios chaka yoj che xucuy kamac roma re Jesucristo. \c 5 \s Re rucꞌamon che niquiban re je rajcꞌual chic re Dios \p \v 1 Y yoj re yoj rajcꞌual chic re Dios, re Dios camas yojrajoꞌ, mareꞌ takabanaꞌ\x * \xo 5.1 \xt Mt. 5:45; Lc. 6:36.\x* anchaꞌl nuban rejaꞌ. \v 2 Can kojovan,\x * \xo 5.2 \xt Jn. 13:34.\x* anchaꞌl chukaꞌ xojrajoꞌ re Jesucristo, rejaꞌ man xupokonaj-ta xuya-riꞌ chin xquimisas koma yoj, chin che xusuj-riꞌ cha re Dios, anchaꞌl xban chique re chicop\x * \xo 5.2 \xt Gn. 8:21; Lv. 1:9.\x* y re nicꞌaj chic cosas re xeꞌsuj cha re Dios. Y re Dios camas xka chach che re Jesucristo xusuj-riꞌ. \p \v 3 Yex can tibanaꞌ anchaꞌl xuban re Jesucristo, quixjovan y man tiban re nirayij yex. Che achiꞌaꞌ y che ixokiꞌ man ticanola-iviꞌ chin yixmacun.\x * \xo 5.3 \xt Col. 3:5.\x* Y man tiban nicꞌaj chic etzelal quireꞌ. Man tirayij che ronojel-ta cosas iviqꞌuin-ta yex cꞌo-va, roma can yix rajcꞌual chic re Dios. Y can ni xe-ta rucꞌamon che yeꞌtzijoj re tzij qui tak reꞌ. \v 4 Man tibilaꞌ tzij xaxe roma nirayij yixtzijon y xa man je otz-ta che yeꞌtzijoj. Tak nibij jun tzij can tinojij jabal vo xa otz o xa man otz-ta. Man tibilaꞌ tzij re man jun yeꞌoc-va. Man tiban quireꞌ roma man otz-ta.\x * \xo 5.4 \xt Ro. 1:28.\x* Re otz che niban ja che quixtioxin cha re Dios. \v 5 Y yex itaman chic che re achiꞌaꞌ y re ixokiꞌ re niquicanola-quiꞌ chin yeꞌmacun, man xquebapon-ta\x * \xo 5.5 \xt Ap. 22:15.\x* chilaꞌ chicaj re ancheꞌ can ja-va re Dios y re Jesucristo re yeꞌbano gobernar. Quireꞌ chukaꞌ re yeꞌbano nicꞌaj chic etzelal y re vinak re yeꞌrayin che quiqꞌuin-ta rejeꞌ cꞌo-va ronojel cosas, man xquebapon-ta chilaꞌ chicaj. Can je junan quiqꞌuin re vinak re niquiyaꞌ quikꞌij imágenes re xa vinak jeꞌbanayon-ka. \v 6 Y jecꞌo yeꞌbin che re banabal qui tak reꞌ man xajan-ta che yeꞌban. Pero yex man quixkꞌolotaj\x * \xo 5.6 \xt Jer. 29:8; Mt. 24:4.\x* pa quikꞌaꞌ re yeꞌbin quireꞌ. Roma re yeꞌbano re itzel tak banabal y man niquinimaj-ta rutzij re Dios, can katzij-va che xtika re ruyoval re Dios pa quiveꞌ. \v 7 Mareꞌ yex man quixoc quichibil re yeꞌbano quireꞌ. \p \v 8 Tak rubanon can, re icꞌaslen cꞌo pa kꞌokoꞌm. Jacꞌa vocame sekresan chic re icꞌaslen roma re Ajaf. Otz ticꞌuaj re icꞌaslen, roma cꞌo chic re sakil iviqꞌuin.\x * \xo 5.8 \xt Is. 9:2; Lc. 16:8; Jn. 8:12; 1 Jn. 2:9.\x* \v 9 Re rusakil re Espíritu Santo\x * \xo 5.9 \xt Ga. 5:22.\x* can nuban-va chiva che niban re otz, re choj y chin che can xe re katzij chꞌabal titzekelbej. \v 10 Can ticꞌuaj jun cꞌaslen quireꞌ y xtitamaj che ja cꞌaslen reꞌ re nika chach re Ajaf.\x * \xo 5.10 \xt Ro. 12:2; Fil. 1:10.\x* \v 11 Man quixoc quichibil\x * \xo 5.11 \xt Lv. 19:17; 1 Co. 5:9.\x* re yeꞌbano banabal chin re kꞌokoꞌm, roma re banabal qui tak reꞌ xa man jun otz niquicꞌam-pa. Pa ruqꞌuixel che yex yixoc quichibil re quireꞌ quibanabal, xa tibij chique che re quibanabal rejeꞌ, man otz-ta. \v 12 Roma re banabal re yeꞌquibanalaꞌ pa tak eval, hasta xaxe chin nanataj niqꞌuixbisan.\x * \xo 5.12 \xt Ro. 1:26.\x* \v 13 Y jacꞌa tak nikꞌalajim-pa\x * \xo 5.13 \xt He. 4:13.\x* re itzel tak banabal roma re sakil, re je banoy richin re etzelal, nakꞌax pa quiveꞌ che can man otz-ta quibanon y chukaꞌ neꞌkꞌalajim-pa che re quicꞌaslen man otz-ta. \v 14 Mareꞌ cꞌo jun tzij nubij quireꞌ: \q Rat re yavar, tunaꞌ avach,\x * \xo 5.14 \xt Is. 60:1.\x* \q man cacꞌueꞌ can anchaꞌl jun quiminak.\x * \xo 5.14 \xt Jn. 5:25.\x* \q Man cacꞌueꞌ can pa kꞌokoꞌm, xa tayaꞌ kꞌij cha re Cristo chin yatrusekresaj. \q Quireꞌ nubij re tzij reꞌ. \p \v 15 Tichajij re icꞌaslen. Man tiban anchaꞌl niquiban re vinak re xa je nacanak riqꞌuin re niquinojij. Jacꞌa yex can tinojij jabal re andex niban.\x * \xo 5.15 \xt Col. 4:5.\x* \v 16 Man tiyaꞌ kꞌij che choj quireꞌ nakꞌax re tiempo, xa can titijaꞌ ikꞌij nicꞌuaj jun cꞌaslen otz chach re Dios chin niban re rusamaj rejaꞌ, roma re kꞌij yojcꞌo-va xa man je otz-ta. \v 17 Mareꞌ man tiban anchaꞌl niquiban re je nacanak tak vinak. Xa can nicꞌatzin che nakꞌax-ta pan iveꞌ\x * \xo 5.17 \xt Dt. 4:6; Job 28:23.\x* re nurayij\x * \xo 5.17 \xt Ro. 12:2.\x* re Ajaf. \v 18 Man quixkꞌabar,\x * \xo 5.18 \xt Ro. 13:13.\x* roma jareꞌ re nibano chiva che niban más re etzelal. Pa ruqꞌuixel che quireꞌ niban, xa tiyaꞌ kꞌij cha re Espíritu Santo che nunojsaj re ivánma. \v 19 Can ticꞌutuꞌ che yixquiꞌcot tak nimol-iviꞌ, queꞌibixaj\x * \xo 5.19 \xt Col. 3:16; Stg. 5:13.\x* salmos, himnos y nicꞌaj chic bix re yaꞌlax-pa pan ivánma roma can cꞌo re Espíritu Santo iviqꞌuin. Can queꞌcꞌueꞌ ronojel re bix pa tak ivánma y tiyaꞌ rukꞌij re Ajaf. \v 20 Can nojel tiempo quixtioxin\x * \xo 5.20 \xt Job 1:21; Sal. 34:1.\x* cha re Kartaꞌ Dios. Titioxij ronojel pa rubeꞌ re Kajaf Jesucristo. \s Re otz che nakaban pa tak kachoch yoj re kaniman chic re Jesucristo \p \v 21 Roma yex can niban respetar re Dios, mareꞌ quireꞌ chukaꞌ tibanaꞌ chivach-ka yex, roma re Dios can yixrutzu-pa. \p \v 22 Yex ixokiꞌ, can otz-va che yeꞌnimaj re ivchijlal,\x * \xo 5.22 \xt Gn. 3:16; Col. 3:18; 1 Ti. 2:11, 12.\x* roma itaman che re Ajaf jareꞌ re nrajoꞌ che niban. \v 23 Roma ja re ivchijlal re jecꞌo pan iveꞌ, can anchaꞌl re Jesucristo\x * \xo 5.23 \xt 1 Co. 11:3; Ef. 1:22, 23.\x* re cꞌo pa kaveꞌ konojel re kaniman rejaꞌ re nibex iglesia chaka. Jacꞌa rejaꞌ re nicola kachin yoj re yoj ru-cuerpo rejaꞌ. \v 24 Yoj re nibex iglesia chaka, jacꞌa re Jesucristo re nakanimaj rutzij. Y quireꞌ otz che niban yex ixokiꞌ, che tinimaj tzij. Y chukaꞌ tinimaj quitzij re ivchijlal, roma iniman chic re Jesucristo. \p \v 25 Y yex achiꞌaꞌ, can otz-va che yeꞌjoꞌ\x * \xo 5.25 \xt Col. 3:19.\x* re ivxiylal, anchaꞌl re Jesucristo camas xojrajoꞌ yoj re nibex iglesia chaka y man xupokonaj-ta xuya-riꞌ chin xquimisas koma yoj. \v 26 Quireꞌ xuban re Jesucristo chin che xulisaj re etzelal pa tak kánma. Rejaꞌ can xojruchꞌojersaj-va.\x * \xo 5.26 \xt Jn. 15:3; Tit. 3:5; He. 10:22.\x* Y chin che xuchꞌojersaj re kacꞌaslen, yoj xkanimaj re ruchꞌabal re Dios y xojban bautizar. \v 27 Quireꞌ xuban roma can nurayij-va che yoj re nibex iglesia chaka can-ta jabal kꞌalaj che can yojrepekꞌoj tak xkojrucꞌul chilaꞌ chicaj. Roma rejaꞌ man nrajo-ta che cꞌo-ta tzꞌil pa tak kacꞌaslen. Xa nrajoꞌ che can yoj chꞌajchꞌoj yojapon riqꞌuin.\x * \xo 5.27 \xt 2 Co. 11:2.\x* Anchaꞌl jun tziak chꞌajchꞌoj re jabal rubanic banon, y man yochoyic-ta. \v 28 Y can anchaꞌl nuban re Jesucristo che camas nijovan, quireꞌ chukaꞌ nicꞌatzin che niban yex achiꞌaꞌ quiqꞌuin re ivxiylal. Can queꞌijoꞌ. Roma xa jun ibanon. Ja re ivxiylal jareꞌ re cuerpo y ja yex re jolomaj. Mareꞌ re camas nrajoꞌ ruxayil, can ndel che tzij che camas nrajo-ka-riꞌ rejaꞌ mismo. \v 29 Roma man jun nibano che nutzelaj-ta-ka-riꞌ rejaꞌ mismo. Man jun quireꞌ nibano. Konojel jabal nakatzuk y nakavilij re ka-cuerpo. Y quireꞌ cꞌa tibanaꞌ quiqꞌuin re ivxiylal. Anchaꞌl nuban re Jesucristo kaqꞌuin yoj re nibex iglesia chaka. \v 30 Yoj xa jun cꞌa kabanon riqꞌuin rejaꞌ,\x * \xo 5.30 \xt Ro. 12:5; 1 Co. 6:15.\x* roma ja yoj re yoj ru-cuerpo. Y can yoj ruchꞌacul y rubakil rejaꞌ. \v 31 Y quireꞌ chukaꞌ re ache riqꞌuin re ruxayil. Anchaꞌl nubij chupan re ruchꞌabal re Dios re tzꞌiban can: Mareꞌ re ache man chic quiqꞌuin-ta rute-rutotaꞌ xticꞌue-va, xa riqꞌuin re ruxayil xticꞌue-va. Y che je caꞌeꞌ, xa jun cꞌa xtiquiban.\x * \xo 5.31 \xt Gn. 2:24.\x* Quireꞌ nubij re tzꞌiban can. \v 32 Mareꞌ re xusekresaj re Dios chakavach, camas nem rajkalen. Y riqꞌuin re xusekresaj re Dios, yen ninjoꞌ nincꞌut chivach che yoj re kaniman chic re Jesucristo y nibex iglesia chaka, can jun cꞌa kabanon riqꞌuin rejaꞌ. \v 33 Y nimbij chic jun bey chiva che cada jun tirajoꞌ re ruxayil,\x * \xo 5.33 \xt Col. 3:19.\x* can anchaꞌl nrajo-ka-riꞌ rejaꞌ mismo. Y re ixok tubanaꞌ cha re ruchijil che can cꞌo rukꞌij.\x * \xo 5.33 \xt 1 P. 3:6.\x* \c 6 \p \v 1 Y yex acꞌolaꞌ,\x * \xo 6.1 \xt Pr. 23:22.\x* tinimaj quitzij re ite-irtaꞌ, roma quireꞌ otz che niban. Y vo xa quireꞌ niban, can ninimaj chukaꞌ rutzij re Ajaf. \v 2 Anchaꞌl nubij chupan re ruchꞌabal re Dios, che tayaꞌ quikꞌij re ate-artaꞌ.\x * \xo 6.2 \xt Ex. 20:12; Dt. 5:16; 27:16; Mt. 15:4.\x* Y vo xa quireꞌ naban, can cꞌo qꞌuiy cosas otz xtacꞌul. Roma re nayaꞌ quikꞌij re ate-artaꞌ, reꞌ jun mandamiento camas rajkalen. \v 3 Y re nubij re jun mandamiento reꞌ ja che tayaꞌ quikꞌij re ate-artaꞌ chin che otz yacꞌueꞌ y qꞌuiy junaꞌ xcacꞌase-a chach re ruchꞌulef. Quireꞌ nubij re ruchꞌabal re Dios re tzꞌiban can. \p \v 4 Y yex teꞌej-tataꞌaj,\x * \xo 6.4 \xt Gn. 18:19; Dt. 6:7; Col. 3:21.\x* man takꞌax rueꞌ re niban chique re ivajcꞌual. Man otz-ta vo xa can nakꞌax rueꞌ niban chique, y mareꞌ re ivajcꞌual nipa quiyoval chiva. Xa can queꞌiqꞌuiytisaj riqꞌuin re nubij re ruchꞌabal re Ajaf, y tak nicꞌatzin che yeꞌban corregir, queꞌibanaꞌ corregir. \p \v 5 Y yex re yix mozos,\x * \xo 6.5 \xt Col. 3:22.\x* tinimaj quitzij re i-patrón. Riqꞌuin ronojel ivánma tibanaꞌ re niquijoꞌ che niban y tixibij-iviꞌ chukaꞌ chiquivach, xa can anchaꞌl che ja re rusamaj re Jesucristo re niban. \v 6 Man tiban che camas yixsamaj xaxe tak jecꞌo-apo re i-patrón iviqꞌuin, xaxe chin quixnimax che yix otz tak mozos. Yex yix rusamajelaꞌ re Jesucristo, y mareꞌ nicꞌatzin che riqꞌuin ronojel ivánma tibanaꞌ rusamaj re i-patrón, roma jareꞌ re nurayij re Dios. \v 7 Can riqꞌuin cꞌa ronojel ivánma tibanaꞌ rusamaj re i-patrón. Anchaꞌl xa can ja re rusamaj\x * \xo 6.7 \xt Col. 3:23, 24.\x* re Ajaf Jesucristo re yixtajin chubanic, can tibanaꞌ che can anchaꞌl che man richin-ta re i-patrón. \v 8 Yex can itaman cꞌa che re Ajaf can che jaꞌjun che jaꞌjun cꞌa xtuyaꞌ rajal-ruqꞌuixel\x * \xo 6.8 \xt Ro. 2:6; 2 Co. 5:10.\x* chiva roma ja re otz niban. Y man jun rubanon, vo xa yix esclavos o yix libres, xa can xe cꞌa re otz tibanaꞌ y can xticꞌul rajal-ruqꞌuixel. \p \v 9 Y quireꞌ chukaꞌ yex re yix patrón,\x * \xo 6.9 \xt Col. 4:1.\x* otz inaꞌoj tibanaꞌ quiqꞌuin re i-mozos y man queꞌichꞌolij y man queꞌichꞌay y man tibilaꞌ itzel tak tzij chique chin niquixibij-quiꞌ.\x * \xo 6.9 \xt Lv. 25:43.\x* Man timistaj che cꞌo jun i-Patrón chilaꞌ chicaj, y rejaꞌ can qui-Patrón chukaꞌ rejeꞌ. Y rejaꞌ junan nuban chique conojel,\x * \xo 6.9 \xt 1 P. 1:17.\x* vo xa patrón, o vo xa mozo. \s Can takacusaj re ruyiꞌon re Dios chaka chin che nakacol-kiꞌ chach re itzel \p \v 10 Y pa ruqꞌuisibal ninjoꞌ nimbij-a chiva hermanos, che can takacusaj re ru-poder\x * \xo 6.10 \xt 2 Ti. 2:1.\x* re Ajaf, roma riqꞌuin rejaꞌ camas poder cꞌo. \v 11 Can takabanaꞌ anchaꞌl nuban jun soldado. Rejaꞌ chin nucol-riꞌ chach re enemigo, cꞌo armas yeꞌrucusaj. Y yoj chin che nakacol-kiꞌ chach re itzel, takacusaj ronojel re ruyiꞌon re Dios chaka chin nakacol-kiꞌ.\x * \xo 6.11 \xt Ro. 13:12; 2 Co. 6:7.\x* Y takabanaꞌ quireꞌ chin che man yojtzak-ta pa rukꞌaꞌ re itzel, roma rejaꞌ camas listo chubanic re etzelal. \v 12 Yoj man quiqꞌuin-ta vinak nakaban-va ayoval, xa quiqꞌuin re itzel tak espíritu,\x * \xo 6.12 \xt Ro. 8:38.\x* quiqꞌuin espíritu re cꞌo poder pa quikꞌaꞌ, quiqꞌuin re espíritu re jeꞌacꞌayon quichin re vinak re man quiniman-ta re Dios y cꞌo pa kꞌokoꞌm re quicꞌaslen, quiqꞌuin re itzel tak espíritu re jecꞌo pa cakꞌikꞌ. Can quiqꞌuin cꞌa rejeꞌ nakaban-va ayoval. \v 13 Mareꞌ ximbij che takacusaj ronojel re ruyiꞌon re Dios chaka chin nakacol-kiꞌ, chin quireꞌ can yojtiquir nakacochꞌ tak nipa re itzel chakij. Y astapaꞌ qꞌuiy tijoj-pokonal nakakꞌasaj, man yojtzak-ta pa rukꞌaꞌ, xa choj kojpaꞌeꞌ can. \v 14 Y chin che man kojtzak pa rukꞌaꞌ re itzel, takabanaꞌ anchaꞌl nuban jun soldado. Rejaꞌ nuxim jun cinturón xe-rupan chin niba pan ayoval. Y yoj chin nakaban ayoval riqꞌuin re itzel, ja re katzij chꞌabal takacusaj. Jun soldado nuyaꞌ chukaꞌ jun chꞌichꞌ chucꞌoꞌx chin nucol-riꞌ chach re enemigo. Y yoj chin nakacol-kiꞌ chach re itzel, ja re cꞌaslen choj takacusaj.\x * \xo 6.14 \xt Is. 11:5; 59:17.\x* \v 15 Jun soldado can nucusaj-a chukaꞌ ruxajab chin nutoꞌ rakan\x * \xo 6.15 \xt Is. 52:7.\x* tak niba pan ayoval. Y yoj jacꞌa re utzulaj chꞌabal chin re Dios re nibex evangelio cha, takacusaj chin nakacol-kiꞌ. Y jacꞌa chꞌabal reꞌ re nibano cha re kánma che otz nunaꞌ roma kaniman chic re Jesucristo. \v 16 Y chukaꞌ jun soldado can nicꞌatzin re chꞌichꞌ cha re anchok chij nucol-va-riꞌ chach re chꞌab cꞌo kꞌakꞌ quicꞌuan. Y yoj chin nakakꞌat re itzel ronojel bey tak camas nuban chakij chin che yoj yojmacun-ta, nicꞌatzin che can nakaban confiar-kiꞌ riqꞌuin re Dios. Y riqꞌuin reꞌ man jun cosa xtitiquir xtuban chaka. \v 17 Re soldado nuyaꞌ chukaꞌ jun casco pa rujalom chin nucol re rujalom chach re enemigo. Y yoj chin che nakaban defender-kiꞌ chach re itzel, can takacusaj re ka-salvación. Re soldado nucꞌuaj ru-espada\x * \xo 6.17 \xt He. 4:12; Ap. 1:16.\x* chin nuquimisaj re enemigo. Y yoj chin che quireꞌ nakaban cha re itzel, takacusaj re nuyaꞌ pa kakꞌaꞌ re Espíritu Santo. Y re nuyaꞌ pa kakꞌaꞌ re Espíritu Santo ja re ruchꞌabal re Dios. \v 18 Y can takabanaꞌ orar\x * \xo 6.18 \xt Fil. 1:4.\x* nojel tiempo. Y tak yoj nakaban orar, takayaꞌ kꞌij cha re Espíritu Santo che nuyaꞌ pa tak kánma andex re nakatioxij y nakacꞌutuj cha re Dios. Takacꞌutuj cha re Dios ronojel re ndoc chaka, y can ronojel rach oración takabanaꞌ. Man takamalij re oración, xa can takatijaꞌ kakꞌij chin nakaban orar nojel tiempo. Y can riqꞌuin ronojel kánma takacꞌutuj cha re Dios pa quiveꞌ conojel re je rajcꞌual chic re Dios. \v 19 Y nimbij chukaꞌ chiva yex che tibanaꞌ orar pa nueꞌ yen, chin che re Dios yinruto-ta chin nintzijoj re utzulaj chꞌabal chin re Dios re nibex evangelio cha, y man-ta ninxibij-viꞌ tak nintzijoj.\x * \xo 6.19 \xt Col. 4:3.\x* Vocame re Dios can xusekresaj-yan jabal re ruchꞌabal chakavach. \v 20 Re Dios xinruchaꞌ chin nintzijoj re ruchꞌabal. Can jacꞌa reꞌ re nusamaj, astapaꞌ vocame yen yinquiximon che cadena.\x * \xo 6.20 \xt Hch. 28:20.\x* Ticꞌutuj cha re Dios che yen man-ta ninxibij-viꞌ\x * \xo 6.20 \xt 1 Ts. 2:2.\x* nintzijoj re chꞌabal reꞌ, roma can nicꞌatzin che man ninxibij-ta-viꞌ nintzijoj. \s Ja ruqꞌuisibal tak chꞌabal cha re carta reꞌ \p \v 21 Y chin che yex nitamaj chukaꞌ re andex nbanon, nintak-a re hermano Tíquico\x * \xo 6.21 \xt Hch. 20:4; 2 Ti. 4:12.\x* iviqꞌuin. Rejaꞌ jun hermano re camas ninjoꞌ y can nojel tiempo nuban re rusamaj re Ajaf. Rejaꞌ xtoꞌrbij cꞌa ronojel chiva. \v 22 Mareꞌ nintak-a, chin che titamaj andex kabanon yoj vovaꞌ, y chin chukaꞌ che xtucukubaꞌ más icꞌoꞌx. \p \v 23 Y can-ta chiyixnojel yex hermanos, re ivánma otz nunaꞌ roma iniman chic re Kartaꞌ Dios y re Ajaf Jesucristo. Xtiban-ta chiva roma re Dios y re Jesucristo che xtiban más confiar-iviꞌ riqꞌuin, y che más xquixjovan. \v 24 Y can-ta qꞌuiy utzil xticꞌul\x * \xo 6.24 \xt 1 Co. 16:23; 2 Co. 13:14.\x* chiyixnojel riqꞌuin re Dios, y roma can riqꞌuin ronojel ivánma ijovan\x * \xo 6.24 \xt Mt. 22:37.\x* re Kajaf Jesucristo. Amén.